NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

STAATSSECRETARIS LINSCHOTEN (Sociale Zaken) heeft vannacht gedaan wat hem te doen stond: aftreden. Zijn politieke positie was als gevolg van het drama bij het College toezicht sociale verzekeringen (CTSV) onmogelijk geworden. Het vernietigende rapport van de parlementaire onderzoekscommissie onder leiding van het Tweede-Kamerlid Van Zijl dat eerder deze week verscheen liet al nauwelijks een ander oordeel toe. Het lot van de staatssecretaris was in feite bezegeld nadat de Tweede Kamer in haar geheel afgelopen woensdag de bevindingen van de commissie in hoofdlijnen onderschreef. Slechts een ijzersterke verdediging van Linschoten zou zijn gedwongen voortijdig vertrek nog hebben kunnen verhinderen. Maar het verhaal dat Linschoten gisteravond in de Tweede Kamer hield was eerder een bevestiging van wat de commissie ook al had geconstateerd: het klonk allemaal weinig geloofwaardig. De eis van Linschoten aan de coalitiefracties aan het eind van zijn betoog om alle geuite twijfel over zijn optreden in de CTSV-zaak in te slikken, stond dan ook gelijk aan politieke zelfmoord. Linschoten heeft het hard gespeeld. Dat siert hem, want hij wist wat de onvermijdelijke uitkomst zou zijn.

DAAROM IS HET jammer dat het 'eindspel' vannacht toch weer is vertroebeld door de beslotenheid van het Torentje. Linschoten vroeg de regeringspartners ìn de Tweede Kamer om ongeclausuleerd vertrouwen. Maar bùiten de Tweede Kamer, in de werkkamer van minister-president Kok, gaven de fractievoorzitters van PvdA en D66 te kennen dat zij dat vertrouwen niet voor de volle honderd procent konden geven. Na deze interne mededeling besloot Linschoten het initiatief aan zichzelf te houden en zijn aftreden in de Tweede Kamer bekend te maken. De enig juiste weg was geweest dat de fracties Linschoten in de Tweede Kamer, voorzien van alle overwegingen, hadden geantwoord. Vervolgens had Linschoten zijn conclusie kunnen trekken. Dan had direct ook het debat gevoerd kunnen worden over de politieke gevolgen van het aftreden. Nu doet de vreemde situatie zich voor dat deze vraag niet in de Tweede Kamer wordt besproken, maar daarbuiten door de hoofdpersonen via de media. Wat die politieke gevolgen zullen zijn, laat zich nog niet overzien. VVD-fractieleider Bolkestein zei vannacht dat het vertrek van Linschoten niets voor de coalitie betekent. Hiermee nam hij een zuivere positie in. Maar de factor psychologie, die in de politiek nu eenmaal ook een rol speelt, zal er desondanks voor zorgen dat het verlies van de politieke zwaargewicht Linschoten zijn sporen zeker zal nalaten. Bewindslieden van PvdA en D66 kunnen ervan verzekerd zijn dat de VVD-fractie van nu af aan extra scherp op hen zal letten.

VOOR DE COALITIE is het ontslag van juist deze secretaris van bijzondere betekenis. Samen met PvdA-minister Melkert beheerde de VVD'er Linschoten het politiek gevoeligste deel van het kabinetsbeleid. Van het begin af aan is de sociale zekerheid beschouwd als de lakmoesproef voor het 'paarse' avontuur. De combine Melkert-Linschoten op Sociale Zaken heeft de afgelopen jaren bewezen dat samenwerking tussen VVD en PvdA op dit terrein mogelijk was. De wijze waarop Linschoten uitvoering heeft gegeven aan de afspraak uit het regeerakkoord om marktwerking bij de WAO te introduceren, is hiervan het bewijs. De volgende krachtproef waar het sociaal-liberale duo op Sociale Zaken voor stond was het doen van voorstellen voor een sociaal stelsel dat ook op langere termijn houdbaar is. Een akkoord hierover in de coalitie had kunnen worden beschouwd als indicatie voor een prolongatie van 'paars' in een volgende kabinetsperiode. De persoon Linschoten als uitgesproken voorstander van samenwerking tussen PvdA en VVD stond garant voor een serieuze poging hiertoe. Zijn gedwongen vertrek, hoewel onvermijdelijk, is voor de coalitie een zware tegenslag.