Wielrenners zijn geen robots meer

Hij was een waterdrager van Jan Janssen, de eerste Nederlandse winnaar van de Tour de France. Later werd hij slippendrager van de gevestige journalisten bij de sportkrant L'Equipe. Sinds 1989 is hij directeur van de Tour. Jean-Marie Leblanc is tevreden over het verloop van de 86ste editie. " We hebben het fenomeen doping teruggedrongen."

Door Jaap Bloembergen en Ward op den Brouw

Cartoonisten weten wel raad met het gezicht van Jean-Marie Leblanc. Ze tekenen altijd een trouwe hondenkop, met hangwangen en lodderige ogen. Vorig jaar om deze tijd was hij aangedaan door de dopingaffaires in de Tour de France. Hij toonde geen strijdlust meer. Deze zomer is alles anders. Leblanc balt zijn grote handen en slaat zijn gesprekspartners om beurten op de schouders. Hij loopt weer driftig door de karavaan en lijkt zijn baan niet langer als een straf te beschouwen. Af en toe kan er zelfs een lachje af, maar pas op: een nordiste zal nooit een Bourgondiër worden. Tijdens het gesprek kreunt en blaast hij als vanouds. In het Village Départ, een verzamelplaats van plastic stoelen en tafels, maakt de directeur van de Société du Tour de France ruim de tijd voor het journaille. Wie de moeite neemt om drie uur voor de start van een etappe naar de vertrekplaats te rijden, krijgt een halfuur om Leblanc te spreken. Het zijn de verworvenheden van een volkssport. De hoge baas begeeft zich tussen de gewone mensen. Na afloop van het gesprek vraagt hij waarom we niet over wielrennen hebben gepraat.

Hoe heeft u de verdachtmakingen aan het adres van Lance Armstrong ervaren?

Leblanc: "De media hebben mij geshockeerd. Ik vind het schandalig. Je ziet nu een heel andere Armstrong dan voor zijn ziekte. Toen was hij te zwaar om met succes in de bergen te rijden. Nu hij alle overtollige kilo's kwijt is, ziet hij er een stuk beter uit. Armstrong heeft alle bergetappes en alle tijdritten op de fiets verkend. Hij heeft zich beter voorbereid dan de concurrentie. Een renner die zo dicht bij de dood heeft gestaan, beschikt over meer karakter en toewijding dan een ander.

"Maar laten we zijn overmacht niet overdrijven. Hij was in de etappe naar Sestriere 31 seconden sneller dan de nummer twee. Is dat dan zo'n groot verschil? Coureurs als Merckx en Hinault pakten soms wel vijf minuten. Armstrong heeft niet eens tegen de beste klimmers gereden. Pantani en Ullrich ontbraken. Hij heeft de tweede garnituur verslagen: Dufaux, Escartin en Zülle. We moeten zijn enorme prestatie in de juist proporties zien. Maar hij is natuurlijk wel een prachtige winnaar."

De Belg Ludo Dierckxsens is wegens het gebruik van corticosteroïden naar huis gestuurd door zijn sponsor Lampre. Waarom heeft u hem de ritzege niet ontnomen?

"Als Lampre Dierckxsens niet naar huis zou hebben gestuurd, had ik het gedaan. De coureur heeft een grote fout gemaakt, niet de ploegleiding. We hadden Dierckxsens zijn ritzege kunnen ontnemen, maar die was niet het gevolg van doping. Daarom verdient hij die overwinning. Het bewuste product, Synacthen, was al lang uitgewerkt toen hij in Saint-Etienne won. Daarom hebben we hem alleen een sanctie gegeven, want hij heeft een product gebruikt dat op de lijst van verboden middelen staat. Klaar."

In de Ronde van Zwitserland werden bij Lampre ook corticosteroïden gevonden. Er loopt nu een rechtszaak tegen de ploeg in Italië. Waarom stuurt u Lampre niet naar huis?

"Natuurlijk heb ik het recht om een hele ploeg naar huis te sturen. Sterker nog: ik heb de plicht om een ploeg te straffen wanneer dat nodig is. Maar ik weet niet met zekerheid of Lampre verantwoordelijk kan worden gehouden voor de zaak-Dierckxsens. Misschien wel. We moeten heel voorzichtig te werk gaan, als we strafmaatregelen nemen. Vorig jaar hebben we de ploeg Festina na tien dagen naar huis gestuurd, omdat ploegleider Roussel had erkend dat hij helemaal fout zat. Tegen Lampre heb we geen harde bewijzen. Ook niet bij die zaak in Zwitserland."

Denkt u werkelijk dat er minder doping wordt gebruikt dan vorig jaar, toen de Franse justitie een beerput opende? Negatieve controles zijn nog geen garanties voor een schone Tour.

"Er blijven artsen, coureurs en ploegen die nog niet alles goed hebben begrepen. We moeten nog veel puntjes op de i zetten. Maar het fenomeen doping is aardig teruggedrongen. Er is bijvoorbeeld geen EPO meer. Bij de hematocriettesten zat geen enkele renner boven de grens van 50 procent. De renners zijn geen robots meer, kijk maar naar de snelheden waarmee ze rijden. De renners hadden dit keer vier minuten langer nodig voor de beklimming van Alpe d'Huez. Je ziet aan hun gezichten dat ze vermoeider zijn."

Volgens cijfers van de internationale wielrenunie (UCI) is de hematocrietwaarde van de renners gemiddeld even hoog als vorig jaar. Hoe kunt u beweren dat het gebruik van EPO is uitgeroeid?

"Ik wil mijn mening geven over doping in het algemeen, maar vraag mij niet naar details. Laten we hierover ophouden. Ik heb niet de competentie om over EPO en hematocrietwaarden te praten. U doet als journalist onderzoek naar doping. Ik ben geen specialist.Ik werk samen met de sponsors, het Franse ministerie, de Franse wielerbond en de UCI. We doen er alles aan om doping terug te dingen. En ik zeg u eerlijk: we zijn op de goede weg."

De Franse pers en de Franse wielerbond voeren een hetze tegen buitenlandse ploegen, die minder strenge gezondheidscontroles zouden ondergaan. Aan welke kant staat u?

"Na de Tour van vorig jaar is er te lang een klimaat geweest van onrust en paranoia. Iedereen gaf de ander de schuld. De UCI en de Franse federatie gebruiken verschillende parameters. Net als renners en journalisten kennen artsen hun wedijver. Sommige medici zijn megalomaan. Ze zoeken net zo hard naar primeurs. Ik ben ervan overtuigd dat we volgend jaar meer op één lijn zitten met de gezondheidscontroles."

De Franse renner Christophe Bassons heeft een eenmansactie gevoerd tegen doping. Hij is van mening dat je de Tour op helder water kunt rijden. Vorige week is hij afgestapt omdat de druk te groot werd.

"Het was een kleine zaak. Bassons is een aardige jongen. Hij praatte eerlijk en oprecht, maar hij praatte te veel. De pers heeft hem ook te veel aan het woord gelaten. Christophe Bassons had elke dag een kroniek in een grote krant, waarin hij zich steeds afficheerde als de schoonste coureur van het peloton. Zulke uitlating zetten kwaad bloed bij de andere renners. Met een buitenbeentje wordt eerder gespot in een grote groep. Bassons was het zwarte schaap van de familie. Als gevolg van zijn eigen gedrag heeft hij zichzelf in het nauw gedreven. Hij is schoon, maar hij is niet de enige renner die schoon is."

Waar hecht u meer waarde aan: dopingcontroles of gezondheidscontroles? "Beide controles zijn belangrijk. Maar de hoogste prioriteit is de gezondheid van de renners. Ik ben een voorstander van medische dossiers van alle renners. We moeten ook attent zijn op de gezondheid van jonge renners die pas over vijf jaar aan de Tour deelnemen. Als hun bloed in die tussentijd verandert, komt dat misschien door de toevoeging van gevaarlijke producten. Dan kunnen we zeggen: attentie, stop met die onzin!"

U had Richard Virenque willen weren uit de Tour. Als gevolg van een vormfout verscheen hij toch aan de start. Hoe heeft u zijn deelname ervaren? "Ik heb tegenover Richard mijn bewondering voor zijn gedrag uitgesproken. Hij stelt zich bescheiden op, hoewel hij van nature geen bescheiden mens is. Het is indrukwekkend dat hij zo goed presteert in zulke zware omstandigheden. Maar in de kern van de zaak ben ik niet van opvatting veranderd. Ik sta nog steeds achter onze beslissing om hem te weren uit de Tour. We waren bang voor polemieken. Toen we eenmaal genoodzaakt waren hem een startbewijs te geven, hebben we hem behandeld als iedere andere coureur. Ik schud hem de hand, ik praat met hem, er is geen probleem meer."

Virenque was vorig jaar volgens meerdere bronnen de spil van het dopingschandaal bij Festina. Hij blijkt nog even populair als voorheen. En u wordt als de grote boosdoener gezien.

"Het stoort me niet dat er zoveel aanmoedigingen voor Virenque zijn. Hij draagt al vijf jaar de bolletjestrui. Bovendien is er dit jaar geen andere Franse coureur met een ritzege. Wat me wel stoort, zijn de scheldwoorden aan mijn adres. Ik word op spandoeken afgeschilderd als een pop aan een galg. Ze willen me tegen de muur zetten. Daarmee doen ze mij tekort. Ik heb gehandeld in het belang van het cyclisme."

Heeft u nog geen spijt van uw beslissing om TVM uit te sluiten? "Die zaak is niet te vergelijken met de zaak van Virenque. De renners van TVM hebben zich schaamteloos gedragen in de Tour van vorig jaar. Daartegen hebben we een disciplinaire maatregel genomen die niets met justitiële zaken te maken heeft. Hun gedrag kwam me de strot uit. Bovendien heeft TVM geen interne maatregelen genomen zoals Festina. TVM heeft blijkbaar niets geleerd van het verleden. Maar ik blijf niet rancuneus. Volgend jaar mag TVM weer gewoon meedoen aan de Tour. We moeten 1998 vergeten en we moeten denken aan 2000."

Hoe verklaart u de slechte prestaties van de Franse renners? "C'est la course. Ik heb er geen problemen mee. Ik ben niet chauvinistisch. De Fransen staan wel op de eerste plaats in het klassement om de prijs voor de meest strijdlustige renner. Ze leveren dus genoeg strijd."

Of hebben de mindere resultaten met minder doping te maken, zoals de Franse pers suggereert? "Er is geen enkel oorzakelijk verband tussen doping en het feit dat de Franse renners nog geen etappe hebben gewonnen. De Franse renners zijn niet gezonder of ongezonder dan de Belgen of de Hollanders. De Italianen hebben de meeste etappes gewonnen, maar zij hebben ook de meeste deelnemers en de meeste ploegen in de Tour."

Heeft u deze ronde ervaren als de Tour van de wederopbouw, zoals vooraf werd beloofd?

"Als we dit jaar net zo'n verrotte Tour als vorig jaar zouden hebben meegemaakt, was de Tour vernietigd en was de wielersport vernietigd. Gelukkig is deze Tour niet verrot. De mentaliteit is veranderd. Ik blijf van mening dat EPO is verdwenen. We zijn vorig jaar op brute wijze wakker geschud en zullen voor altijd op onze hoede zijn."