Amerikaan dient sceptische volgers van repliek met fascinerende aanval

Armstrong klimt in onnavolgbare stijl

Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
SESTRIERE, 14 JULI. In de kenmerkende stijl van een Amerikaanse sportman heeft Lance Armstrong gisteren de eerste bergetappe in de Tour de France gewonnen. Hij versnelde in de laatste beklimming naar het Italiaanse skioord Sestriere en verstevigde zijn leidende positie in het algemeen klassement. Volgens geijkte wielernormen had de geletruidrager rustig in het wiel van zijn tegenstanders kunnen blijven zitten. Maar Armstrong is geen doorsnee coureur en hij heeft maling aan de ongeschreven wetten in het cyclisme. "Ik wilde bewijzen dat ik wel degelijk goed kan klimmen", reageerde de kopman van US Postal op de argwanende reacties in de karavaan.

Armstrong is een geboren en getogen Texaan. Het ouderlijk huis stond op vijf kilometer van de ranch van JR uit de televisieserie Dallas. Armstrong groeide op met cola en hamburgers. Hij legde zich toe op de triatlon. Hij had meer aanleg voor fietsen dan voor rennen en zwemmen. Hij werd een wielerprof in hart en nieren, maar hij ergerde zich aan de defensieve rijstijl van de meeste Europese coureurs. De laatste jaren paste hij zich aan. Hij realiseerde zich dat de aanval lang niet altijd de beste verdediging is. Hij verloochende zijn afkomst en kocht een huis in Nice. Hoe Amerikaans was hij eigenlijk nog? Het antwoord gaf hij gisteren zelf.

Zijn indrukwekkende overwinning in Sestriere was voor veel volgers een verrassing. Hoe kon een renner die nooit heeft uitgeblonken in de Alpen of de Pyreneeën zo hard bergop fietsen? In 1996 was sprake van een vergelijkbare surprise, toen de subtopper Riis opeens onverslaanbaar werd. Sinds vorig jaar wordt de Deense veteraan steeds vaker in verband gebracht met het gebruik van het prestatiebevorderende middel EPO, waarmee zijn eerdere hegemonie voor een deel verklaard werd. Maar Armstrong is uit een ander wielerhout gesneden. Hij heeft in 1997 zijn strijd tegen teelbalkanker overwonnen en vertelt bij herhaling dat doping funest is voor zijn broze lichaam.

Misschien is de opleving van Armstrong minder sensationeel dan wordt verondersteld. Ondanks zijn ruime ervaring is hij pas 27 jaar en volgens de regels van het spel staat een wielrenner op die leeftijd aan het begin van een bloeiperiode. Ter vergelijking: de Spanjaard Indurain won de Tour voor het eerst in 1991, nadat hij vijf keer aan het grote werk had mogen ruiken. Indurain was al 27 jaar toen hij in Parijs gehuldigd werd. De ceremonie op de Champs-Elysées zou zich nog vier keer herhalen. Armstrong heeft eerder deze week verklaard dat hij vóór de diagnose van zijn ziekte (in september 1996) al een tijdje minder fit was. Hij voelde zich in elk geval niet sterk genoeg om een grote ronde uit te rijden. Na een voorzichtige rentree in 1998 verkeert hij nu in topvorm. Hij is bijna tien kilo afgevallen en zijn stevige dijen zijn veranderd in slanke bovenbenen. Een goede klimmer heeft per definitie lange, dunne spieren.

De derde ritzege van Armstrong had een heroïsch karakter. Regen en koude teisterden het peloton, dat bij de beklimming van de Col du Galibier in al zijn voegen kraakte. Armstrong houdt van barre weersomstandigheden, zo vertelde hij na afloop van de race. Was hij in 1993 geen wereldkampioen geworden in het kletsnatte Oslo? Had hij vorig jaar op het WK niet uitgeblonken in het herfstachtige Valkenburg? Hij maakte onderweg naar Sestriere een rekensom. "Ik was bevoordeeld, want de helft van de tegenstanders is met zulk weer bij voorbaat kansloos. Zij kunnen niet tegen pokkenweer."

Op de top van de Galibier trok Armstrong een wijze les uit een recent wielerverleden. Hij ging een regenjas dragen en beschermde zich in de afdaling tegen nog meer koude rillingen. Vorig jaar verspeelde Ullrich zijn kansen op titelprolongatie door in zijn hemd naar beneden te rijden van de Galibier. De Duitser moest deze onoplettendheid bekopen met een zware inzinking in de slotklim naar Les Deux Alpes. Armstrong reed gisteren met een opvallend licht verzet en bleef aanvankelijk keurig in het spoor van zijn ploeggenoten Hamilton en Livingston. In het zicht van de haven moesten beide Amerikanen hun knechtenrol opgeven. Hamilton kwam kracht tekort. Bij Livingston raakte een regenjas verstrikt tussen de remblokjes. Daarom was Armstrong de laatste veertig kilometer op zichzelf aangewezen. In zijn eentje bleek hij over onvermoede krachten te beschikken. "Ik voelde me niet super, maar ik zag al snel dat de andere jongens nog vermoeider waren", verklaarde hij zijn versnelling in de slotklim naar Sestriere.

Met speels gemak achterhaalde Armstrong de Italiaan Gotti en de Spanjaard Escartin. Zij hadden aan de voet van de berg een demarrage geplaatst. Armstrong hoorde van zijn ploegleider Bruyneel dat de achterstand op het leidende tweetal was opgelopen tot een halve minuut. Hij ging meteen in de tegenaanval en hield zijn concurrenten slechts even gezelschap. In fraaie stijl soleerde hij naar de finish. Pas in de finale moest hij het hoge tempo opgeven, zonder dat de ritzege in gevaar kwam. Vanuit het achterveld hield de Zwitser Zülle de schade 't meest beperkt. Hij verloor ruim een halve minuut.

De grootste verliezers waren de Fransman Moreau en de Rus Tonkov. Zij verloren meer dan vijf minuten en mogen zich kansloos wanen voor een hoge eindklassering. De Spanjaard Olano had de hulp van zijn ploegmaten nodig om het tijdverlies te beperken tot drie minuten en een beetje. De kopman van Once staat nu tweede in de tussenstand, met een achterstand van ruim zes minuten op Armstrong. De Zwitser Dufaux zag het tijdsverschil in het klassement oplopen tot meer dan acht minuten. De Fransman Virenque moet ruim tien minuten goedmaken. Hij zal zich concentreren op het behoud van de bolletjestrui.

Armstrong heeft een grote voorsprong op zijn achtervolgers, maar van een gelopen koers wil hij niet spreken. "Ik moet slim en alert blijven. Ik ben nog steeds nerveus. Ik heb het hele seizoen afgestemd op de Tour, maar de praktijk is altijd anders dan de theorie. Ik was in juni goed in vorm, hoewel dat niet gepland was. Misschien is mijn vorm morgen wel weer weg."

Verscholen achter zijn auto zat gisteren Willy Voet langs het parcours. Vanuit zijn klapstoel zag de ex-verzorger het peloton voorbijkomen. Op aandringen van zijn 13-jarige zoon Matthieu was hij naar de Tour gegaan. Juist op de dag dat de man door wie hij zich in de steek gelaten voelt, Richard Virenque, de bolletjestrui veroverde. Voet betichtte Virenque van doping, de renner ontkent hardnekkig. Desondanks bidt Voet dat Virenque de Tour wint. "Dat zou wat zijn. Wie gaat hem dan op de Champs Elysées de gele trui aantrekken? Welke minister of burgemeester durft dat? Een Tourwinnaar die kan worden veroordeeld tot gevangenisstraf wegens betrokkenheid bij dopingaffaires. En hoe gaat de wielersport zich daar uit redden?"