Gele-truidrager verdeelt en heerst

Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
PIAU-ENGALY, 21 JULI. Het medisch wonder blijkt een tactisch brein. Lance Armstrong heeft niet alleen een ernstige ziekte overwonnen, hij toont zich ook een intelligente wielrenner in de Tour de France. De manier waarop hij gisteren in de vijftiende etappe zijn gele trui verdedigde, getuigde van een sterk ontwikkeld koersinzicht. Hij verloor Fernando Escartin zelden uit het oog op de brede flanken van de Pyreneeën. De Amerikaan verspeelde ruim twee minuten op de Spaanse ritwinnaar, die nog nooit een dagprijs had verdiend in een grote ronde.

Escartin was de held van de dag in de koninginnenrit van de Tour. De renner met de haviksneus en de flaporen reed bijna een thuiswedstrijd. Hij is woonachtig in het Spaanse bergdorp Biescas, dat hemelsbreed nog geen veertig kilometer van de Franse finishplaats Saint-Gaudens verwijderd ligt. Biescas staat ook op de kaart sinds een modderstroom een paar jaar geleden een camping met veel Nederlandse toeristen heeft verwoest. Gisteren waren de meeste dorpsbewoners de grens overgestoken om hun wielerheld aan te moedigen.

Met zijn gebochelde rug en zijn wiebelende fiets plaatste Escartin halverwege de koers een felle demarrage. Op de beklimming van de Col de Peyresourde kreeg hij van de bekende namen alleen de Zwitser Laurent Dufaux in zijn wiel. Beide kanshebbers voor een podiumplaats achterhaalden een kopgroep met vroegtijdige vluchtelingen. De Belg Kurt van de Wouwer kon als enige outsider de aanstormende favorieten het hoofd bieden. Hij eindigde op de vijfde plaats en steeg in het algemeen klassement naar de tiende plaats.

Voor de directe concurrenten van Armstrong leken de steile hellingen geschikt voor een laatste aanval op zijn leidende positie. In werkelijkheid kwam de gele trui geen moment in gevaar. Eerst liet Armstrong zijn ploeggenoten Tyler Hamilton en Kevin Livingston het vuile werk opknappen. Toen de knechten van US Postal het hoge tempo van Escartin niet meer konden bijbenen, nam de kopman het heft in handen. Hij verkleinde zijn achterstand van bijna drie minuten tot ruim twee minuten. In het algemeen klassement heeft hij nu nog meer dan zes minuten voorsprong op Escartin.

Armstrong erkende na afloop dat hij in de laatste drie kilometer van de koers in ademnood was geraakt. Hij had een paar plaagstoten uitgedeeld aan de Zwitser Alex Zülle en de Fransman Richard Virenque. Armstrong leek halverwege de laatste klim in sneltreinvaart naar Escartin te rijden. Maar de schijn bedroog. De Amerikaanse atleet reed met een kleinere versnelling dan de Spaanse vechtjas. Aan de finish was de voorsprong van Escartin nog aanzienlijk. Zülle werd tweede, Virenque derde en Armstrong vierde.

Armstrong mocht vooral tevreden zijn over de manier van rijden. Hij dicteerde de koers zoals Miguel Indurain in diens beste jaren. Afgelopen maandag wilde Armstrong op een persbijeenkomst nog niet worden vergeleken met de vijfvoudige winnaar van de Tour. De Amerikaan noemde de Spanjaard bij die gelegenheid een levende legende. De erelijst van Indurain zal hij inderdaad niet snel verbeteren, maar Armstrong beschikt over eenzelfde verdeel-en-heers-mentaliteit als zijn grote voorbeeld.

Net als Indurain wist Armstrong zich gisteren gesteund door een paar helpers. Daarna zocht hij zijn heil in de 'onzichtbare combine'. Armstrong wist dat Zülle en Virenque gebaat waren bij een inhaalrace tegen Escartin. Met name Zülle deed veel kopwerk voor Armstrong. Virenque probeerde een paar keer te versnellen, maar de omstreden renner demarreert minder flitsend sinds hij in het shirt van Polti rijdt. Bij Festina danste hij nog op zijn fiets, al dan niet met EPO in zijn lichaam.

De 31-jarige Escartin vierde in het skioord Piau-Engaly de mooiste overwinning in zijn lange profloopbaan. Hij eindigde de afgelopen twee edities als tweede in de Vuelta, maar een ritzege in de Spaanse ronde was voor hem nooit weggelegd. In de Tour vertolkt hij sinds 1994 de rol van subtopper. Hij leerde de fijne kneepjes van het wielervak bij CAS en Mapei. Daar was hij de meesterknecht van de Zwitser Tony Rominger, die eveneens weinig attractief op zijn fiets zat. Escartin rijdt sinds 1996 voor Kelme, waar hij de onbetwiste kopman is.

Escartin verdrong zijn landgenoot Abraham Olano van de tweede plaats in het algemeen klassement. De lange Bask bleek eens temeer geen goede klimmer en verspeelde gisteren ruim zeven minuten op Escartin. Het tijdverlies van Olano vergroot de winstkansen voor Armstrong. Normaal gesproken hoeft hij zich weinig zorgen meer te maken. Hij mag vandaag een minuut of vijf verliezen op de Col d'Aspin, de Col du Tourmalet en de Col d'Aubisque. Na deze beklimmingen worden de wegen richting Parijs steeds vlakker. Als Armstrong een valpartij en een dopingaffaire bespaard blijven, dan treedt hij zondag in de voetsporen van zijn landgenoot Greg Lemond, in 1990 de laatste Amerikaanse winnaar van de Tour de France.