INHOUD 
 HOOFDLIJNEN 
 CIJFERS & GRAFIEKEN 
 DEPARTEMENTEN 
 ARTIKELEN 
 TROONREDE 
 DISCUSSIE 
 MEEVALLER 
 LINKS 

EMU

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 19 SEPT. Premier Kok verzet zich fel tegen kritiek dat het kabinetsbeleid eenzijdig is gericht op het financieringstekort en de staatsschuld en te weinig sociaal is. Honderdduizend banen erbij en steeds minder mensen met een uitkering is ,,sociaal beleid van de bovenste plank'', aldus Kok vanmorgen bij de algemene politieke beschouwingen in de Tweede Kamer.

Het verlagen van tekort en schuld is volgens Kok ,,zeer sociaal'' omdat hierdoor op termijn geld vrijkomt voor andere zaken. De premier wil af van de tegenstelling tussen financieel-economisch beleid en sociaal beleid ,,die de oppositie voortdurend creëert''. Volgens Kok kan het één niet los worden gezien van het ander.Tijdens het debat over de rijksbegroting 1997 kondigde premier Kok op termijn nieuwe wetgeving aan die moet voorkomen dat de hoogte van het AOW-pensioen elk jaar opnieuw ter discussie komt te staan. Het kabinet bevriest namelijk de AOW-premie op het huidige niveau en eventuele tekorten worden gefinancierd uit de belastingen.

De Tweede Kamer vreest dat de hoogte van de AOW zo ieder jaar speelbal dreigt te worden van de politiek. Kok wil die bezorgdheid wegnemen door een wet aan te kondigen waarbij het begin volgende eeuw, Kok noemde de jaartallen 2008 en 2009, mogelijk moet worden dat alleen de AOW een stijging van de CAO-lonen volgt, terwijl sociale uitkeringen niet worden verhoogd. Een dergelijk differentiatie is op dit moment nog niet mogelijk, en werd bepleit in het verkiezingsprogramma's van VVD en D66.

Kok verweerde zich tegen kritiek van met name VVD, D66 en CDA op de zogenoemde Melkert-banen. De premier erkende dat er sprake is van ,,een zekere verdringing'' en dat er soms problemen zijn bij de uitvoeringen. ,,Maar de markt is niet in staat om perspectief te bieden aan mensen die langdurig werkloos zijn of slecht zijn opgeleid'', aldus Kok.

Kok wil vasthouden aan de verhoging van de brandstofaccijnzen. De fracties van CDA en VVD zijn tegen deze maatregel, terwijl het kabinetsvoornemen gesteund wordt door PvdA, D66, GroenLinks en de kleine oppositiefracties. De VVD wil de verhoging koppelen aan een accijnsverhoging in Duitsland en België, zodat het voor automobilisten in de grensstreek niet goedkoper wordt om over de grens te gaan tanken. Bolkestein verwees naar het regeerakkoord. In 1994 hebben PvdA, VVD en D66 afgesproken dat een verhoging van de brandstofaccijnzen wordt doorgevoerd ,,indien de ontwikkelingen in de buurlanden daartoe ruimte bieden''. Premier Kok maakte een maand geleden al duidelijk dat Nederland een verhoging van de accijnzen niet laat afhangen van het buitenland.

Premier Kok acht het ,,niet ondenkbaar'' dat de regering eerder opgelegde bezuinigingen op de exploitatie van het openbaar vervoer schrapt. De PvdA en GroenLinks hebben kritiek op deze bezuiniging.

Deze jaarlijkse korting op de exploitatie-subsidie dateert nog uit een grote bezuiningsronde van vijf jaar geleden die in het regeerakkoord van PvdA, VVD en D66 zijn overgenomen. Wallage typeerde deze bezuinigingen als ,,niet realistisch''. Hij stelde voor die besparingen te schrappen en het geld te gebruiken voor de exploitatie van nieuwe lijnen rond de grote steden en voor nieuwe vervoerssystemen op het platteland.

,,U heeft daar best een punt te pakken'', zei Kok vanmorgen. ,,Het is de moeite waard dat op z'n consequenties te beoordelen.'' De premier erkende dat het moeilijk is uit te leggen dat wordt bezuinigd op de exploitatie en tegelijk extra geld wordt uitgetrokken voor investeringen in het openbaar vervoer.

De bezuiniging op het stads- en streekvervoer werd ook vorig jaar en het jaar daarvoor geschrapt uit de begroting van Verkeer en Waterstaat. Het gaat om 75 miljoen gulden. Het stads- en streekvervoer stelt dat de korting niet meer opgevangen kan worden met efficiency-verbeteringen. Het zal moeten schrappen in de busdiensten.

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil extra geld uittrekken voor het basisonderwijs. D66-fractievoorzitter Wolffensperger wil dat het kabinet volgend jaar tweeduizend leraren extra aanstelt om knelpunten in het onderwijs op te lossen. Een verkleining van de klassen vergt volgens zijn collega Wallage een investering van 750 miljoen gulden over een reeks van jaren. Na een onderzoek wil de PvdA-fractievoorzitter daar in 1998 een begin mee maken. Medio oktober rapporteert de commissie-Van Eijndhoven aan het kabinet over de optimale grootte van de klassen. Het kabinet wil de resultaten van dit onderzoek afwachten.

De premier deelde de Tweede Kamer mee dat hij telefonisch contact heeft gehad met bisschop Muskens van Breda, die het kabinet vorige week verweet niets aan de groeiende armoede te doen. Kok gaat op korte termijn het thema armoede met Muskens bespreken en hij wees erop dat het Kamer dat er diverse maatregelen zijn aangekondigd om de armoede te bestrijden.

NRC Webpagina's
19 SEPTEMBER 1996