|
Steeds dezelfde rottige file
Tijn Kramer
Economische noodzaak is niet langer de
reden om te emigreren. Nederlandse regels, alomtegenwoordige drukte en
stress verdrijven de avonturiers naar het buitenland.
ALLEEN VEEL nieuwe vaderlanden zijn hetzelfde gebleven. Maar verder doet
de emigrant anno 1999 nauwelijks denken aan zijn voorganger een
generatie eerder. Emigreren is veelal een luxe keuze, geen noodzaak
meer. Op zoek naar rust en ruimte, weg van een vol en overgereguleerd
Nederland. Een vertrek naar Canada of Nieuw Zeeland is niet meer aan
boord gaan, schepen verbranden en nooit meer terugkeren. Moderne
communicatiemiddelen en goedkope vliegtickets houden het contact met
Nederland warm. En schaamtevol terugkeren bij een weinig succesvolle
landverhuizing is er ook niet meer bij. ,,Als het in Canada niet lukt,
dan proberen we het toch gewoon in Australie of Nieuw Zeeland.''
De woorden zijn afkomstig van de 32-jarige Wouter van Eck. Op 26 april
vertrekt hij met vriendin en kat naar de Canadese provincie Alberta.
Niet om te boeren zoals veel andere Nederlanders in de provincie, maar
om werk te zoeken als automatiseerder. Een beroepsveld waar in Nederland
goed mee te verdienen valt. ,,Het gaat me niet om geld. De mentaliteit
verandert in Nederland. Veel mensen denken alleen maar aan zichzelf.
Nederland wordt minder zorgzaam. Daarnaast is het ook te druk. Ik sta al
tien jaar in dezelfde rottige file.'' Hij zegt zeker geen hekel te
hebben aan Nederland, maar gevallen te zijn voor de aantrekkingskracht
van Canada. ,,De mensen zijn relaxter en dan heb je nog de prachtige
natuur.''
De ouders van de aanstaande emigrant hebben inmiddels een computer thuis
staan. Via Internet is het mogelijk snel te e-mailen. Met een webcam
kunnen zelfs videobeelden de oceaan over worden gezonden. Van Eck zal
niet veel aan Nederland denken. ,,Wij gaan naar Canada en willen dus ook
Canadees worden. Op het moment dat ik een paspoort kan krijgen, wissel
ik mijn Nederlandse in.''
Rosita Setz, werkzaam voor Buysse Immigration Consultancy, helpt
jaarlijks vele tientallen Nederlanders de oceaan over. Van
melkveehouders tot binnenhuisarchitecten. ,,Veelal zijn de mensen tussen
de 25 en 40 jaar oud. Een veelgehoorde motivatie is dat Nederland te vol
en gereguleerd is. Al die regeltjes, bepalingen en commissies. De mensen
worden daar een beetje moe van. Juist daarom zoeken veel mensen de rust
en de ruimte. En niet te vergeten: voor twee ton woon je in Canada in
een paleis.''
Anders dan vroeger dus. In de jaren vijftig gaf Han Volkers als
emigratieconsulent voorlichting. De klassieke emigrant, die Nederland
voorgoed achter zich laat, heeft hij een zeldzame soort zien worden.
Volkers is nog als enige emigratieconsulent verbonden aan het Nederlands
Migratie Instituut.
Volkers constateert met spijt dat de overheid emigranten in de steek
laat. Het laatste emigratieverdrag, dat met Nieuw Zeeland, is in 1992
opgezegd. ,,Emigratie is weer een geheel particuliere aangelegenheid. Er
is geen voorlichting, geen beleid. Alleen ambassades staan de mensen
bij'', zegt hij.
Ook economische noodzaak speelt voor vele emigranten niet meer.
Integendeel, meent Paul Hiltemann van het gelijknamige
emigratie-adviesbureau. ,,Emigranten zijn met name mensen die hier al
een succes van hun leven hebben gemaakt. Naast jonge mensen zie je
daarom ook steeds meer mensen tussen de 55 en 65 die vertrekken. Ondanks
het feit dat het goed gaat, zoeken ze toch het avontuur en de ruimte.
Ruimte die ook in psychische zin ontbreekt en die hopen ze daar te
vinden.'' Een aparte groep binnen de emigranten vormen de agrariers.
Deze groep is door de jaren heen tamelijk constant gebleven. De
motivatie ook. Niet alle kinderen kunnen vaak de familieboerderij
overnemen. Of uitbreiding van de boerderij is niet mogelijk in verband
met de dure grondprijs. ,,Of ze verkopen de boel hier en dan zijn ze
opeens rijk'', zegt emigratie-adviseur Hiltemann. ,,En dan kunnen ze
ergens anders opnieuw beginnen en er nog wat aan overhouden. Maar boeren
doen het altijd goed in het buitenland. De opleiding in Nederland staat
hoog aangeschreven.''
In dit profiel past ook de 27-jarige Michel Borst. Hij vertrekt naar het
Canadese Prince Edward Island (P.E.I.) om zijn reeds opgezette bedrijf
in landbouwmechanisatie en las- en constructiewerk aldaar te runnen.
,,Het is er niet zo gestresst. Als ik in Nederland wordt gebeld voor een
klus dan moet je er binnen een uur zijn. Anders schelden ze je de huid
vol. Op P.E.I. doen ze er niet moeilijk over als je zegt dat je pas over
een paar dagen kan komen. Ik emigreer niet om rijk te worden. Ik verdien
liever een gulden per uur terwijl ik het naar mijn zin heb dan honderd
gulden en gestresst door het leven te gaan. De mensen zijn daar ook wat
makkelijker en aardiger. De premier van het eiland is bijvoorbeeld naast
die functie ook boer. Die noem je gewoon bij zijn voornaam. En ik ben
ook nogal gek van grote auto's. Daar kan ik nog een beetje doorrijden,
hier heb ik anderhalf uur nodig om in de stad te komen.''
De moderne reden voor agrariers om te emigreren is de toegenomen
regelgeving. De boer administreert meer dan hij boert. ,,De milieuregels
bijvoorbeeld'', stelt Michel Borst. ,,Die heb je in Canada ook wel, maar
zoals ze in Nederland zijn, krijg je ze daar pas over tien jaar. En als
ik iemand tijdelijk in dienst wil nemen, kost het me dat in Nederland
kapitalen en moet ik hem de gehele dag betalen. Zelfs als ze om twee uur
al klaar zijn. In Canada zijn tijdelijke werknemers goedkoper en kan ik
ze wegsturen als ze klaar zijn.''
Ook dichter bij huis zoeken agrariers nieuwe mogelijkheden voor het
bedrijf. ,,In Polen pachten veel Nederlandse boeren een bedrijf omdat de
grond een stuk goedkoper is'', vertelt Jolanda Rommers. Zij begeleidt
Nederlandse ondernemers in Polen. Maar niet alle boeren emigreren mee
met hun bedrijf. ,,Omdat Polen makkelijk te bereizen is, zie je dat veel
boeren hier een bedrijf beginnen naast hun bedrijf in Nederland. Alleen
vrijgezellen gaan hier ook werkelijk wonen. Of ze hebben een Poolse
vrouw of vriendin. En die jongens integreren dan vrij gemakkelijk.
Voordat je het weet, ben je ergens uitgenodigd.''
Terwijl een nieuwe generatie uitvliegt, keren oudere emigranten terug
naar Nederland. Bij remigratiebureau Davids worden jaarlijks gemiddeld
vijfhonderd mensen het land weer in geholpen. Els Davids: ,,De meeste
van onze clienten zijn boven de 55 jaar en komen uit de traditionele
landen als Australie, Nieuw Zeeland, Zuid-Afrika en Canada. Ze hebben
daar een groot huis, maar als ze weer eens een keertje in Nederland zijn
en de kinderen zien, begint het toch weer te trekken. Mensen besluiten
vaak terug te keren als de partner overlijdt, de gezondheid achteruit
gaat of als er geen auto meer gereden kan worden. In het buitenland is
zelden sprake van goed geregeld openbaar vervoer.''
|
