Dossier Midden-Oosten

Nieuws

Huidige situatie

Vredesonderhandelingen

Conflictpunten

Geschiedenis van het conflict

Partijen

Documenten

In Jeruzalem is gisteravond massaal gedemonstreerd tegen verdeling van de stad. President Clinton moest het ontgelden en premier Barak is gewaarschuwd.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

TEL AVIV, 9 JAN. Kolonisten en rechtse Israëliërs hebben massaal hun stem verheven tegen de plannen om de eenheid van Jeruzalem op te geven ten behoeve van een vredesakkoord tussen Israël en de Palestijnen. Naar schatting 300.000 demonstranten waren gisteravond aanwezig op een protestbijeenkomst in Jeruzalem, waar met name de Amerikaanse president Bill Clinton het moest ontgelden. Het onlangs gepresenteerde vredesvoorstel van Clinton voorziet onder andere in opdeling van Jeruzalem in een Israëlisch en Palestijns deel.

Elke keer als sprekers de naam van Clinton noemden, steeg een afkeurend boegeroep op uit de menigte. De burgemeester van Jeruzalem, Ehud Olmert, viel ongemeen fel uit naar de Amerikaanse president. "We vergeten niets en we schenken niemand vergiffenis die niet onze diepe gevoelens respecteert jegens onze hoofdstad. Nooit eerder is in de geschiedenis van een volk gevraagd het dierbaarste van zijn schatten te offeren om zich te verzoenen met een ander volk", zei hij. De grootste demonstratie die Jeruzalem ooit had gezien was perfect georganiseerd. De kosten, naar schatting twee miljoen gulden, werden gedragen door giften van voornamelijk Amerikaanse joden en ook fundamentalistische christenen die zich eveneens om religieuze redenen verzetten tegen aantasting van de Israëlische (joodse) soevereiniteit over Jeruzalem. Uit alle nederzettingen in bezet gebied, ook uit de Gazastrook, waren kolonisten met honderden bussen aangevoerd om bij de oude Turkse muren rond de oude stad van Jeruzalem een vuist te maken tegen het ook door premier Ehud Barak aanvaarde verdelingsplan. De dragers van keppeltjes onder de mannen, en vrouwen met lange rokken waren als vertegenwoordigers van het religieuze segment van de Israëlische bevolking veruit in de meerderheid. Ze waren naar Jeruzalem gekomen om trouw te zweren aan de stad. Dat was ook het motto van de demonstratie. Op de muren van de oude stad werden filmbeelden geprojecteerd van de verovering van Oost- Jeruzalem in juni 1967. "De Tempelberg is onze handen", zei destijds generaal Motta Gur, die de Israëlische aanval op de oude stad dirigeerde. Op dat voor Israëliërs en joden historische moment werd de Israëlische vlag op een moskee op de Tempelberg gestoken. Minister van Defensie Moshe Dayan gaf destijds echter onmiddellijk opdracht de vlag te strijken. Hij doorzag dat zichtbaar Israëlisch gezag over de Tempelberg/ Al-Haram al-Sharif een explosieve religieuze dimensie zou toevoegen aan het Israëlisch-Arabisch conflict.

Nu die visie van Dayan 33 jaar later door president Clinton in politieke termen is gegoten, gaat een groot deel van de bevolking de straat op om uitdrukking te geven aan de overtuiging dat opgave van een deel van Jeruzalem om religieuze, historische en emotionele redenen onaanvaardbaar is, zelfs in ruil voor vrede met de Palestijnen. Toch werden de demonstranten gisteravond geconfronteerd met een aspect van de feitelijke verdeling van Oost-Jeruzalem. Om veiligheidsredenen stond de politie de demonstranten niet toe om, hand in hand, de muren van Jeruzalem te omsingelen.

Omdat de campagne voor de verkiezingen om het premierschap (op 6 februari) officieel nog niet is begonnen, mocht de demonstratie niet uitlopen op een politieke bijeenkomst. De organisatoren slaagden er in de indrukwekkende en opvallend rustige demonstratie binnen de termen van de verkiezingswet te houden. Maar voor premier Ehud Barak in de eerste plaats luidde gisteravond in Jeruzalem de alarmbel. Een duidelijker en krachtiger protest tegen zijn vredespolitiek, waarvan deling van Jeruzalem een essentieel element is, heeft niet eerder plaats gehad. Zijn reusachtige achterstand in de peilingen op Likud-leider Ariel Sharon kreeg in de straten van Jeruzalem gestalte, zelfs rekening houdend met het feit dat er onder de demonstranten slechts weinigen geweest zullen zijn die voor hem zullen stemmen. De oppositie tegen het duo Clinton-Barak heeft gisteravond laten zien dat zij op waardige wijze 'nee' kan zeggen. Het effect op die Israërs die nog twijfelen, kan niet uitblijven. Vanavond komt de Amerikaanse gezant Dennis Ross naar de regio, in een laatste poging een overeenkomst te bereiken voor het vertrek van president Clinton.