Dossier Midden-Oosten

Nieuws

Vredesonderhandelingen

Conflictpunten

Geschiedenis van het conflict

Medespelers

Documenten

'Israel is een bezettingsmacht, geen legitieme staat'

Door onze correspondent JORIS LUYENDIJK
BEIROET, 2 MEI. Israel trekt zich voor 7 juli uit Zuid-Libanon terug. De grote vraag blijft wat de fundamentalistisch-shi'itische beweging Hezbollah daarna zal doen: wordt het oorlog of vrede?

De best bewaakte man van Libanon treedt vriendelijk knikkend binnen: sjeik Hassan Nasrallah, 40 jaar oud en sinds acht jaar leider van de shi'itische guerrillabeweging Hezbollah. De interviewer moet portefeuille, horloge, broekriem, sleutels en tassen afgegeven. Opnameapparatuur wordt in een apart kamertje gecontroleerd, en speciale aandacht krijgen mobiele telefoons, sinds de Israelische geheime dienst er een gebruikte om een voorman van de Palestijnse fundamentalistisch-islamitische beweging Hamas op te blazen.

De maatregelen komen niet uit de lucht vallen. Nasrallahs voorganger werd samen met zijn dochtertje en echtgenote door de Israeliërs geliquideerd. Nu Israel, de veruit sterkste militaire macht in de regio, op het punt staat zich terug te trekken uit Zuid-Libanon omdat het de strijd met de ongeveer 5.000 strijders van Hezbollah niet kan winnen, is Nasrallah meer dan ooit bedacht op een aanslag.

Om het gebouw in de Hezbollah-wijk Haret Hreik in Zuid-Beiroet waar het vraaggesprek op een tot het laatste moment geheim gehouden plaats plaatsheeft, staan met machinepistolen uitgeruste strijders van Hezbollah. Grote posters van wijlen de Iraanse Opperste Leider imam Khomeiny en diens opvolger Khamenei tooien de straten, in een eerbetoon aan het land dat met financiële en militaire steun Hezbollah in 20 jaar tot de meest effectieve islamitische guerrilla-organisatie omsmeedde.

Sjeik Nasrallah, met een open gezicht achter een welige baard, kiest z'n woorden zorgvuldig maar spreekt ontspannen. Achter hem staat een portret van een van zijn zonen, die omkwam bij een actie tegen Israel in Zuid-Libanon.

Israel heeft aangekondigd zich in juli desnoods eenzijdig en zonder veiligheidsgaranties van Libanon of Syrië terug te trekken uit Zuid-Libanon. Wat gaat Hezbollah hierna doen?

,,De Israelische bezetting heeft geresulteerd in meer dan alleen de fysieke bezetting van ons land. Veel Libanezen zitten in Israelische gevangenissen, er zijn duizenden mensen vermoord en gewond, en er is enorme materiële en immateriële schade aangericht. Dat moet gecompenseerd worden. Ook bedreigen Israelische collaborateurs de toekomst van het zuiden. En dan zijn er nog de 300.000 Palestijnse vluchtelingen in Libanon. Met de Israelische terugtrekking is slechts één van deze probleem opgelost. Wij wachten vooralsnog af of de terugtrekking volledig zal zijn, en daarna zullen we onze verdere stappen vaststellen.''

Hoe ziet u de plaats van Israel in de regio?

,,Aan het begin van de 20ste eeuw was er niet zoiets als Israel. Je had Libanon, Syrië, Palestina. In het licht van het Engelse mandaat over Palestina, haalde de zionistische beweging joden uit de hele wereld naar het gebied. Zij vormde gewapende groepen, en eigende zich met geweld het land van Palestina toe. Israel bezet het land van de Palestijnse volk, en het heeft talloze bloedbaden, terreur, moordpartijen en oorlogen veroorzaakt. In onze optiek, filosofisch zowel als politiek, is Israel een bezettingsmacht, geen legitieme staat.''

Kan het Midden-Oosten volgens u in vrede leven terwijl Israel bestaat?

,,Alle oorlogen en agressie die plaatshadden in de regio zijn veroorzaakt door de zionistische bezetting van Palestina. Zolang die bezetting voortduurt, geloof ik niet dat er vrede of stabiliteit in de regio kan zijn. Want vrede moet zijn gebaseerd op rechtvaardigheid en dat betekent het teruggeven van het land aan de rechtmatige bezitters, het Palestijnse volk.''

Moet Hezbollah hieraan bijdragen?

,,Dit is onze politieke mening over Israel. Of we de gewapende strijd voortzetten of niet, is een militaire kwestie waarover wij na de terugtrekking verder praten. Overigens ben ik van mening dat de Palestijnen, zowel die binnen de bezette gebieden als in de diaspora, opnieuw in opstand zullen komen wanneer ze ontdekken dat de huidige onderhandelingen (met Israel) zelfs niet leiden tot een minimale realisatie van hun rechten.''

Israel trekt zich nu terug uit Libanon. Moeten volgens u de 30.000 man Syrische troepen ook vertrekken?

,,Er is volgens ons geen verband tussen de Israelische bezetting in Libanon, en de aanwezigheid van Syrië. Israel viel Libanon binnen met bombardementen, bloedbaden en slachtpartijen. Duizenden Libanezen werden gedood en gewond bij de invasie van 1982, vele dorpen beschadigd en verwoest. De Syrische troepen daarentegen kwamen hier op verzoek van de Libanese regering en het Libanese volk en zijn dus legitiem. Ze hielpen een einde maken aan de burgeroorlog. Het is nog steeds de wens van de Libanese regering dat de Syrische troepen hier zijn, en ze blijven zolang Libanon dat wil.''

Na de Libanese burgeroorlog zijn in de jaren negentig alle milities ontwapend, behalve Hezbollah. Levert u na terugtrekking van Israel straks ook de wapens in?

,,Als Israel zich terugtrekt zonder overeenkomst met Libanon, geloof ik niet dat ontwapening opportuun is. Libanon zal behoefte houden aan verdediging van zijn rechten, er zijn immers geen garanties dat Israel ons niet opnieuw aanvalt. Dus ik zie geen reden tot ontwapening van Hezbollah en verwacht ook geen pleidooien daartoe.''

Er is sprake in Iran van vermindering van de steun aan Hezbollah. Hoe gaat u dat opvangen?

,,Iran geeft humanitaire steun, bijvoorbeeld aan de nabestaanden van martelaren. Er is in Iran geen sprake van stopzetting van deze hulp, die via non-gouvermentele organisaties loopt. De militaire steun komt ook van organisaties, zowel Libanese als buitenlandse. Die zal doorgaan. Ik zie geen enkele verandering in de politiek van Iran, humanitair noch militair, ten opzichte van Hezbollah, ondanks de ontwikkelingen in Iran op het moment.

Op uw vlaggen staat 'Hezbollah, de Islamitische Revolutie in Libanon'. Streeft u een islamitische staat na? En hoe verhoudt zich dat tot de multiculturele samenleving die Libanon is?

,,Het uitroepen van een Islamitische Revolutie in Libanon verschilt van het uitroepen van een islamitische staat. Wij zijn islamitische revolutionairen doordat we ons verzetten tegen de onrechtvaardige bezetting van ons land. Ideologisch geloven wij in een islamitische staat. Maar wij geloven dat dit alleen kan als de absolute en overweldigende meerderheid van het volk dat wil. En daarover is in Libanon geen overeenstemming. Vandaar dat ons politiek programma niet spreekt over een islamitische staat.''

Hezbollah aanvaardt democratie en pluralisme?

,,Wij staan een systeem voor waarin alle sekten en bevolkingsgroepen participeren, en waarin het volk de mogelijkheid heeft uiting te geven aan zijn wil via verkiezingen. Wij zijn van mening dat zo'n systeem vrijheid en sociale rechtvaardigheid het dichtste bij brengt. In onze filosofie gaat de keuze niet tussen hetzij een islamitische staat, hetzij chaos. Wij steunen het systeem van verkiezingen en politieke participatie van het volk.''

In de laatste parlementsverkiezingen haalde Hezbollah weinig zetels.

,,Het systeem van verkiezingen in Libanon op het moment is enigszins gecompliceerd. Dit heeft te maken met de indeling van kiesdistricten en interventies in het verkiezingsproces van bepaalde groepen. Daardoor stond het aantal parlementszetels dat Hezbollah haalde niet in verhouding tot onze populariteit bij het volk.''