Dossier KLM

Nieuws

Achtergrond

British Airways

Alitalia

Northwest Airlines

Financieel

Links




Reacties

Sterke twijfels over bezuinigingsplan KLM

Door ESTHER ROSENBERG
ROTTERDAM, 21 MAART. KLM wil bezuinigen op personeel terwijl het een maand geleden nog 1.200 vacatures had open staan. Het hoognodige bezuinigingsprogramma van KLM ontmoet enige scepsis.

De maatregelen die KLM gisteren aankondigde, onder de naam Baseline, moeten de luchtvaartmaatschappij vanaf 1 april binnen een jaar 700 miljoen gulden besparen. Bij de presentatie van de kwartaalcijfers begin februari zei bestuursvoorzitter Leo van Wijk al 10 tot 15 procent te moeten korten op de totale capaciteit van zijn bedrijf.

In drie maanden tijd heeft KLM aangekondigd de onrendabele lijnen op te heffen of de frequentie ervan terug te brengen, de vloot met zeven toestellen terug te brengen, de groeiplannen voor deze zomer terug te brengen naar nul en vervolgens in de winter nog eens met 5 procent te reduceren. En verdere maatregelen sluit het bestuur van KLM niet uit. Het bezuinigingsprogramma is bedoeld om het bloeden te stoppen. Na maart 2001, als Baseline afloopt, komen verdere maatregelen om de efficiëntie te verbeteren.

Een hoognodige ingreep, zeggen analisten. Desondanks ontmoette de afslankkuur van KLM enige scepsis. De koers van KLM sloot 0,25 euro lager op 25 euro, mede omdat het om duizend geschrapte arbeidsplaatsen minder ging dan het concern een maand geleden aankondigde. Ook zijn de brandstofkosten van april tot september van dit jaar opnieuw laag afgedekt, zo'n 25 procent, wat KLM sterker afhankelijk maakt van de hoge olieprijs dan de meeste andere luchtvaartmaatschappijen. Brandstof vormt een tiende van de totale kosten van KLM.

De grootste kostenpost voor alle luchtvaartmaatschappijen blijft het personeel, dat bij KLM een kwart van de totale kosten uitmaakt. De belangrijkste reden voor scepsis is daarom het gedeeltelijke falen van een eerder reorganisatieprogramma, Focus 2000. In 1996 stelde KLM als doel van het programma een half miljard gulden extra aan opbrengsten, een miljard gulden kostenreductie. Het eerste gedeelte slaagde, de kosten zijn echter in vergelijking met toen 10 procent opgelopen, in plaats van de geplande reductie van 20 procent (per tonkilometer). De voornaamste oorzaak hiervan is het personeelsbestand, dat sindsdien alleen maar gegroeid is. De bonden hebben zich toen, net als nu, sterk verzet tegen gedwongen ontslagen.

De KLM's ondernemingsraad zegt bang te zijn voor het jojo-effect: personeel dat nu moet verdwijnen, om vervolgens over enige tijd te worden vervangen door nieuwe medewerkers. Vice-president A. Blom van de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) deelt die mening: ,,Nu personeel ontslaan om straks weer nieuwe mensen aan te nemen is een vorm van kapitaalvernietiging'', zegt Blom. ,,Vluchten worden geannuleerd, een stuk capaciteit valt weg. Als vliegers zijn we direct aan die capaciteit verbonden. Maar voor ons is ontslag niet bespreekbaar zolang er nog KLM-klonen rondvliegen: codesharing-vluchten die door alliantiepartners worden gevlogen en die we net zo goed zelf uit kunnen voeren.''

Een voorbeeld: bestuursvoorzitter Leo van Wijk kondigde gisteren 600 gedwongen ontslagen aan, voornamelijk bij het grondpersoneel. Het zogenaamde 'waterhoofd' - overtollig personeel op het hoofdkantoor - is een aloud probleem bij KLM dat ook na de vorige grootscheepse reorganisaties hardnekkig terugkomt. En de ondersteunende diensten, zoals de medische en de huishoudelijke afdelingen betalen zichzelf niet voldoende terug en moeten dus in aantal verminderd worden. Maar ondertussen gaat de productie gewoon door, waardoor KLM nog deze zomer nieuw personeel zal moeten aannemen voor de technische dienst en de afhandeling. En vlak voor KLM operatie Baseline aankondigde, stonden er in het hele bedrijf nog 1.200 vacatures open.

Ten slotte geldt de afhankelijkheid van de ontwikkelingen rondom het Milanese vliegveld Malpensa als een blok aan het been van het bedrijf. Niet alleen de alliantie en daarmee de integratievoordelen met Alitalia staan ermee op het spel, ook Malaysian Airways wacht af. Van Wijk zei gisteren wel dat KLM en Malaysian Airways positief staan tegenover toetreding tot de alliantie, waarvan ook Northwest en Continental deel uitmaken.

Sommige partijen juichen de bezuinigingsplannen van de Nederlandse vlagdrager toe. Van der Valk gaf vanochtend aan in het gat te springen dat KLM achterlaat als gevolg van het Baseline-programma. Op het besluit van KLM om stoelcapaciteit naar de Nederlandse Antillen deze zomer in te krimpen, reageert de touroperator met het inzetten van een wekelijkse extra retourvlucht naar de eilanden.