Dossier BSE

Nieuws

Wat is BSE?

Maatregelen Europese Unie

Maatregelen Nederland

BSE in het buitenland

Chronologie

In Duitsland is het voedsel rein, zo dachten de Duitsers. De BSE-crisis slaat daarom extra hard toe bij de oosterburen.

Door onze redacteur PAUL LUTTIKHUIS

ROTTERDAM, 29 DEC. "Een glazen productie" is het streven van de Duitse minister van Landbouw Karl-Heinz Funke. Eilverordnungen, spoedmaatregelen, volgen elkaar op om de gekkekoeiencrisis de kop in te drukken. Zoals ook het aantal BSE-gevallen elkaar snel opvolgt. Nu weer één in Nedersaksen, uitgerekend een koe op een bedrijf dat aan het glashelderheidscriterium van Funke voldoet.

In het Nedersaksische geval kan volgens het Duitse ministerie van Landbouw een infectie door het gebruik van diermeel worden uitgesloten. De melkvervanger die aan kalveren wordt gegeven is het "waarschijnlijke infectiekanaal". De BSE-koeien uit Nedersaksen en Sleeswijk-Holstein kregen hun alternatieve melk uit Nederland, de zieke koeien in Beieren dronken een Italiaanse melkvervanger.

Minister Bartels van Landbouw in de deelstaat Nedersaksen constateert dat alle tot nu toe gevonden koeien met Rinderwahn in 1995 en 1996 geboren zijn en dus kort na hun geboorte geïnfecteerd moeten zijn. Bartels' ministerie gaat er daarom van uit dat "criminologische" recherche nodig is om de bron van de besmettingen te vinden.

Waar of niet, in ieder geval blijkt Duitsland maar moeilijk te kunnen geloven dat de hand ook in eigen boezem moet worden gestoken. Het land dat zich, meer dan alle andere in Europa, graag beroept op Reinheit van zijn voedingsmiddelen, wordt harder dan de andere getroffen door verwarring nu er iets aan die zuiverheid blijkt te schorten.

De Süddeutsche Zeitung beschrijft in haar commentaar vandaag hoe de Duitsers steeds weer hoofdschuddend wezen naar Groot- Brittannië en later ook naar andere Europese landen waar BSE bleek voor te komen. "Zo ontstond om het land een onzichtbare verdedigingswal tegen de gekkekoeienziekte", aldus de krant, totdat op 24 november in Sleeswijk-Holstein de eerste Duitse BSE-koe werd ontdekt. Toen was het aan de Beiers, met hun idyllische boerderijtjes, om schande te roepen van de "landbouwfabrieken" in het noorden van Duitsland. Inmiddels komen de meeste (vijf) Horrormeldungen, zoals Der Spiegel ze noemt, uitgerekend uit Beieren.

De Landbouwministers, zowel die van de bondsregering als die in de deelstaten, moeten nu uitleggen hoe het mogelijk is dat controleurs de afgelopen jaren stilzwijgend toch een beetje diermeel door de vingers zagen. Hebben diezelfde controleurs wel goed opgelet als het gaat om de verhitting van diervoer die de veiligheid moet garanderen, vragen consumenten zich wanhopig af?

"Wat wist men, en wat heeft men zoal geaccepteerd, in de veronderstelling dat Duitsland [toch BSE-vrij is]", schrijft de Süddeutsche Zeitung dreigend. Volgens de krant is de gekkekoeiencrisis uitgegroeid tot een autoriteits crisis.

De overheid doet er alles aan om die crisis te bezweren. In dat kader past de 'glasheldere' productielijn, die minister Funke heeft geëist, maar ook zijn bekentenis dat er wat schortte aan de samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid. Een speciaal team werkt aan een betere coördinatie, laat het ministerie geruststellend weten. Funke heeft ook een 'vleesconferentie' aangekondigd voor begin januari, waarin de betrokkenen voorstellen moeten doen voor een 'radicale' herstructurering van de Duitse landbouw.

De herstelwerkzaamheden van de autoriteiten worden intussen gehinderd door nieuwe BSE-gevallen. Ook bezorgde deskundigen dragen hun steentje bij. Zo wist de bureau voor onderzoek naar vlees te melden dat statistisch gezien van iedere 2000 Beierse koeien er één besmet moet zijn met BSE. Erger nog dan deze wetenschappelijke mededelingen zijn de schandaaltjes die aan het licht komen. Zoals minister die wisten van de BSE-risico's, maar vooral de foute etikettering van worst spreekt tot de verbeelding van de consument. Bij een onderzoek in de periode tussen 14 en 20 december werd in 20 procent van de worsten rundvlees gevonden zonder dat dit op het etiket vermeld stond. Sommige werden als 'rundvleesvrij' aangeprezen.

Het gesjoemel bewijst dat de Duitse consument angstig is geworden. Duidelijke cijfers zijn er nog niet maar volgens Die Welt is de rundvleesmarkt vrijwel stil komen te liggen. Veehandelaren kopen geen runderen meer, bij slachthuizen wordt nauwelijks nog rundvlees aangeboden. Volgens het bedrijf Nordfleisch, jaarlijks goed voor 280.000 runderen, is "de omzet zo gering dat de prijs van rundvleeg op geen enkele wijze representatief is." Het bedrijf heeft arbeidstijdverkorting aangevraagd voor 130 werknemers.