LEO PRICK
Eerder verschenen
columns

JL HELDRING
HJAHOFLAND
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG
ELSBETH ETTY
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
PAUL DE LEEUW

LEO PRICK

30 december 2000

Tragiek

Vorige week plaatste ik u voor een raadsel. Uit een boekje waar ik toen over schreef, citeerde ik de klacht: 'Nog geen drie procent van de leerkrachten in Nederland heeft een allochtone achtergrond, terwijl inmiddels zo'n 100.000 allochtone jongeren een opleiding op mbo-niveau of hoger volgen.' Bij wijze van kerstpuzzel koppelde ik daaraan de lezersvraag: wat zou de schrijver bedoeld hebben te zeggen met boven geciteerde zin? Anders gezegd: wat heeft het één met het ander te maken? De beste oplossing stelde ik een verrassing in het vooruitzicht. Die gaat met vlag en wimpel naar Peter Fokker.

De winnaar van de kerstprijsvraag heeft namelijk niet één, maar zelfs twee goede antwoorden ingestuurd. Het eerste luidt: nog geen drie procent van de bevolking bezit juwelen van meer dan ƒ100.000.- , terwijl er toch heel veel kinderen geboren worden. En het tweede, zo mogelijk nog betere antwoord luidt: slechts 3 procent van de automobilisten rijdt meer dan 10 jaar schadevrij terwijl er inmiddels niet genoeg treinstellen zijn.

Nu iets heel anders, en al even raadselachtigs: de weer oplaaiende discussie rond de Basisvorming. Enige tijd geleden meende ik daar nooit meer over te hoeven schrijven, maar nu dwingen de ontwikkelingen mij het er toch weer over te hebben, en, wat zo mogelijk nog erger is, dat kan niet zonder terug te blikken naar de ontstaansgeschiedenis.

Ten behoeve van die terugblik neem ik u mee terug naar de jaren zeventig toen Van Kemenade met ongekende verbetenheid de heilsboodschap van de middenschool door ieders strot probeerde te duwen. Tegenover zich vond hij niet alleen het even gedreven politieke tweetal Harm van Riel en Haya van Someren-Downer, maar daarnaast ook het gros van alle leraren die in het voortgezet onderwijs werkten. Toen Paars steeds meer in zicht kwam, diende de twistappel die links en rechts jaren lang had verdeeld, hoe dan ook in de compostemmer te verdwijnen. Het compromis waar men elkaar uiteindelijk in vond was het besluit om beide partijen geheel en al hun zin te geven. Links kreeg zijn middenschool en rechts de toezegging dat aan het bestaande onderwijssysteem niet zou worden gesleuteld. Een compromis, even onwerkbaar als onzinnig, maar wie dat durfde beweren werd ongenadig neergesabeld. Vervolgens heeft het Nederlandse onderwijs loyaal meegewerkt aan deze schijnvertoning door niet openlijk de zaak te boycotten. Talloze brieven heb ik gekregen over de oplossingen die door het veld werden gepraktiseerd: toetsen ongecorrigeerd in een kast waar nooit iemand naar heeft omgekeken, of ze gewoon niet afnemen of er de antwoorden bij geven. Prachtig project als verschaffing van werkgelegenheid, maar die verdienste is door de krapte op de arbeidsmarkt al lang weer achterhaald. Het compromis was bedoeld om aan alle discussies over de middenschool voor eens en voor altijd een einde te maken. Maar wat wil nu de tragiek? In linkse kringen blijken sommigen dat niet te hebben begrepen. Zij hebben naar het schijnt steeds geleefd in de veronderstelling dat de kleren van de keizer echt zijn, en niet een fictie met als uitsluitend doel dat iedereen nu eindelijk de mond daarover zou houden. Met als gevolg dat het prachtige compromis nu opnieuw een politiek twistpunt dreigt te worden. Daarmee zijn we weer terug bij af. Doodzonde van al die energie en van alle papier dat er mee gemoeid is geweest. Alleen al uit ecologische overwegingen verdient het aanbeveling deze discussie voor eens en voor altijd af te sluiten.

Leo Prick