In de diplomatieke rel tussen Nederland en Marokko speelt, onverwachts, de parlementaire ratificatie van een verdrag een rol dat uitkeringen aan buitenlanders moet regelen.

Door onze redacteur HERMAN STAAL

DEN HAAG, 25 APRIL. Op het eerste gezicht lijkt het vreemd. Nederland heeft een conflict met Marokko omdat het daar niet mag controleren of bijstandsgerechtigden onroerend goed bezitten, en dreigt nu kinderbijslag van Marokkanen, een heel andere uitkering, in te gaan houden.

Dit wordt begrijpelijker als men weet dat het Nederlandse parlement morgen debatteert over een verdrag over 'exporteerbare uitkeringen' (BEU) dat een half jaar geleden met Marokko werd gesloten. Dit verdrag is nog niet door beide landen geratificeerd. De ratificatie-procedure ontwikkelt zich nu tot een middel om Marokko op een ander front, controle op bijstandsuitkeringen, onder druk te zetten.

De wet-BEU is sinds 1 januari van 2000 van kracht en regelt dat alleen mensen die in het buitenland wonen recht hebben op een uitkering als Nederland met dat land een verdrag heeft gesloten, waarin afspraken gemaakt zijn over de controle op fraude. De wet is van toepassing op de kinderbijslag, maar ook de nabestaandenwet, AOW en WAO. De controle op bezittingen van bijstandsgerechtigden die in Nederland wonen staat er geheel los van. Maar is dit wel los te zien? Nederland heeft in ieder geval al gedreigd de kinderbijslag van Nederlandse Marokkanen die weer in hun eigen land wonen, stop te zetten, zo wordt door bronnen in Den Haag bevestigd. Als dat juridisch mogelijk is dan zouden ruim 14.000 Marokkaanse kinderen geen kinderbijslag meer krijgen.

De Tweede Kamer vindt dat de druk op Marokko om mee te werken aan het bijstandsonderzoek moeten worden opgevoerd, maar vindt tegelijk de handelwijze van Verstand "onverstandig". De staatssecretaris van emancipatie-zaken zegde vorige week een reis naar Marokko af toen dat land zijn medewerking aan controle op de bijstand opzegde.

De VVD ziet er wel wat in om het hele verdrag over de exporteerbare uitkeringen niet te ratificeren. In dat geval eindigen na een overgangsperiode van drie jaar aan het einde van 2003 de uitkeringen van alle Marokkanen die zijn teruggegaan naar Marokko. Voor de 'nieuwe gevallen' zou Nederland helemaal geen uitkering meer verstrekken.

De controle op de exporteerbare uitkeringen en de bijstand staan formeel los van elkaar, maar in de praktijk niet, zegt het Kamerlid Wilders (VVD). "Je kunt toch niet zeggen met het ene gaat het goed, en met het andere hebben we ruzie." D66 zit op dezelfde lijn. Het Kamerlid Smits (PvdA) vindt het intrekken van bijvoorbeeld de kinderbijslag echter te ver gaan en noemt het " een loos dreigement". "Het zou onredelijk zijn. Bovendien zullen dan duizenden Marokkanen in Nederland zich gaan verzetten. De regering moet gewoon een uitweg zoeken in dit conflict."

Inmiddels gaat het diplomatieke overleg verder. Bij de ambassade van Marokko en bij Sociale Zaken en Buitenlandse Zaken heerst een radiostilte. Een uitweg lijkt een suggestie die het CDA heeft gedaan. De bewijslast van Marokkanen die bijstand krijgen en ervan worden verdacht een huis te bezitten moet worden omgedraaid. Dan hoeft Nederland niet meer ter plekke in de kadasters te kijken.

Zie ook:

‘Van de bijstand kan je helemaal geen huis kopen' (24 april 2001)
Verhouding met Marokko onder druk (23 april 2001)
'Koortsachtig overleg' over relatie Marokko (23 april 2001)