Boosaardige processen in een marathon

Een marathon lopen betekent een aanslag op het lichaam. Desondanks onderwerpen morgen in Rotterdam 10.800 mensen zich vrijwillig aan deze vorm van zelfkastijding. Bij de wedstrijdlopers hoopt Greg van Hest (27) de pijn te verzachten met de Nederlandse titel.

Door onze redacteur HENK STOUWDAM
ROTTERDAM, 21 APRIL. De omslag ligt zo rond de dertig kilometer. Topatleten als Greg van Hest kennen tot dat punt weinig of geen problemen. Maar in de resterende twaalf kilometer en 192 meter ondergaat het lichaam van een marathonloper boosaardige processen, waaraan het hoofd moet worden geboden. Bij Van Hest zijn het de benen, waarvan hij het gevoel heeft dat die vollopen met lood.

De Tilburgse atleet legt zijn fysiologisch mechanisme enigszins plastisch uit. ,,Er komen wondjes en scheurtjes in de spieren. De benen doen ongelooflijk pijn, terwijl ergens in je hoofd een stemmetje zegt: sneller, nóg sneller. Je wilt tenslotte die scherpe tijd lopen of liever nog: winnen. Van de vier marathons die ik heb gelopen, herstelde ik in Rotterdam beide keren ('98 en '99) van de inzinking. Maar die in het Japanse Otsu moest ik voortijdig beëindigen, terwijl ik tijdens de olympische wedstrijd in Sydney last kreeg van maagstoornissen en diarree.''

Waarmee Van Hest wil zeggen dat er geen blauwdruk voor een succesvolle marathon bestaat. Een mening die wordt onderschreven door Van Hests begeleidend sportarts, John IJzerman. Hij verwijst naar een onderzoek waaruit is gebleken, dat het lichaam maximaal twee marathons per jaar aankan en atleten hun snelste tijden pas na zes jaar loopervaring realiseren.

Het is IJzerman opgevallen dat ondanks de stortvloed aan literatuur vrijwel alle nieuwkomers in oude fouten vervallen. Om die reden is met medewerking van de Brabantse sportarts en onder auspiciën van NOC*NSF een zogenoemd body-of-knowledge-project (BOK-project) over marathonlopen gestart.

IJzerman: ,,Om nu eindelijk eens een handleiding op te stellen voor beginnende marathonlopers. Zij moeten straks, bijvoorbeeld via het bondsbureau, kennis kunnen nemen van de eisen die worden gesteld aan een tijd van pakweg twee uur en vijftien minuten. Op die manier willen we tevens voorkomen, dat met het afscheid van atleten ook kennis verdwijnt.''

Want marathonlopen is geen kunstje dat je argeloos opvoert. Het vereist een gedegen trainingsopbouw, waarvoor ter voorbereiding monsterachtig veel kilometers moeten worden gemaakt. En daarin schuilt het grote gevaar van overbelasting, waarschuwt de dokter. ,,Het risico voor hart, vaten en longen is beperkt, maar de enorme duurtraining kan wel leiden tot een hormonale disbalans en een aantasting van het immuunsysteem. Bij vrouwen uit zich dat in het uitblijven van menstruatie en vermindering van de botdichtheid. Dat hoeft geen gevaar op te leveren, zolang er verantwoord wordt getraind. Maar die kunst verstaat niet iedereen. Je hebt atleten die naar hun lichaam luisteren, maar je hebt er ook die door het lint gaan. Vandaar dat wij ons sterk maken voor richtlijnen voor marathonloper.''

Van Hest heeft dat leerproces al achter de rug. Hij weet inmiddels dat een voorbereiding van zestien weken wordt vereist, waarin het accent op de laatste acht weken ligt. Het feit dat hij recent een belabberde City-Pier-Cityloop liep, verontrust hem niet. De oorzaak bleek na onderzoek inspanningsastma, een oude kwaal die weer de kop opstak. Het euvel bestrijdt de lange-afstandsloper medicinaal. Ter voorkoming van een positieve uitslag van de dopingcontrole beschikt Van Hest inmiddels over een medische verklaring, omdat hij bij inhalatie gebruik maakt van het middel ventolin, dat de verboden stof salbutamol bevat.

Eind vorig jaar dacht Van Hest van zijn astma te zijn verlost. Maar daar bleek dit voorjaar geen sprake van, zodat de Tilburger opnieuw ontheffing bij de Internationale Atletiek Federatie (IAAF) heeft moeten aanvragen. De loper: ,,Ik ben niet zo'n liefhebber van medicijnen en als je je dan goed voelt, denk je wel zonder te kunnen. Een misvatting, zo bleek.''

Nu Van Hest zijn kortademigheid onder controle heeft, begint hij morgen met het nodige optimisme aan de marathon van Rotterdam, de enige die hij dit jaar loopt. De Tilburger laat de wereldkampioenschappen, begin augustus in het Canadese Edmonton, derhalve aan zich voorbij gaan. ,,Op basis van de laatste wedstrijd zou ik me zorgen over mijn vorm moeten maken, maar uit mijn trainingslogboek blijkt dat ik er beter voorsta dan een jaar geleden. Mijn duurvermogen is toegenomen, evenals mijn tempo. Daar houd ik me maar aan vast.''

Van Hest zegt zich niet te focussen op een tijd, hoewel hij in zijn achterhoofd hoopt op aanscherping van zijn persoonlijke record (2.10,05) en verlangt naar verbetering van het meer dan twintig jaar oude Nederlands record (2.09,01) van Gerard Nijboer. Mocht hem dat lukken, dan weet Van Hest nu al dat de pijn in de dagen na Rotterdam een stuk draaglijker zal zijn.