8 maart, vrouwendag: de jaarlijkse gelegenheid om de ellende van talloze vrouwen in de wereld aan de kaak te stellen. Ook in India is er veel leed. Maar een lichtpuntje is dat de eerste vrouwelijke verkopers van betelblad zijn opgestaan.

Door onze correspondent ANIL RAMDAS

NEW DELHI, 8 MAART. Het valt iedere toerist op: rode vlekken tegen muren en pilaren, alsof heel India lijdt aan open tuberculose. Het zijn maar spuugresten van kauwers van paan, betelblad gemengd met kruiden en tabak. Vroeger stond de helderrode mond die je van paan krijgt voor mannelijkheid. Maar steeds vaker stoppen vrouwen een groot gevouwen blad in de holte van de wang en wat erger is: de eerste vrouwelijke verkoopsters van paan zijn al gesignaleerd.

Tot voor kort was dat ondenkbaar: de paan-wallah was per definitie een man, met een flinke snor en een dito buik, gezeten achter een gore tafel waarop de bladeren en de kruiden slordig zijn uitgestald. Het kopen en nuttigen van paan was een uiting van broederschap - zusters hadden er niets mee te maken.

De gezusters Lalwani in Delhi denken daar anders over. Ze openden een nette, moderne paanwinkel, met airconditioning, schone schalen en een variatie aan kruiden die je nergens aantreft. En de verkopers zijn allemaal jonge vrouwen.

Eigenares Anu Lalwani vindt het heel gewoon dat journalisten op haar afkomen, ze heeft al in alle landelijke dagbladen gestaan. Ze is 29 en nee, ze is geen uitgesproken feministe. Ze had alleen een goed gevoel voor de tijd: paan is in onder jonge mensen, want tabak en andere lichtverdovende middelen zijn uit. En jonge mensen bestaan voor een groot deel uit meisjes, die er niet aan moeten denken om bij de traditionele paan-wallah een gevuld blad met mint en gestampte rozenblaadjes te kopen. In haar winkel worden vrouwen niet met minachting behandeld want betelblad, en even is daar een vonkje strijdlust, "betelblad is ook een vrouwenkwestie".

Het is dan wel de kleinste kwestie die denkbaar is. Grote zijn er genoeg: mishandeling, lagere lonen voor hetzelfde werk en uiteraard de beruchte dowrie, de bruidsschat; vrouwelijke advocatencollectieven hebben het er behoorlijk druk mee.

De dowrie is bij wet verboden, maar elke dag wordt wel een vrouw vermoord omdat de vader van het meisje zijn afspraak niet kon nakomen. Het dowrie-probleem wordt meestal afgedaan als een probleem van het platteland, maar ook ontwikkelde echtparen uit de stedelijke middenklasse worden nerveus als ze vier dochters op een rij krijgen. Abortus op grond van geslacht is ook al bij wet verboden, maar klinieken verdienen goudgeld aan het aborteren van vrouwelijke embryo's.

De wetten zijn in India erg modern, maar op de naleving kan niemand toezien. De wetgevende macht worstelt er zelf ook mee: aan de ene kant zijn er in India meer vrouwelijke ministers dan waar ook ter wereld en had het land als een van de eerste een vrouwelijke premier, maar aan de andere kant is nog nooit voldaan aan de wettelijke regel dat tenminste een derde van de parlementszetels door vrouwen moet worden ingenomen.

Het hebben van een wet stelt dus niet veel voor, maar het is een begin. Op dit moment procederen vrouwen in het Hooggerechtshof voor een misdaad die in India niet wordt erkend: verkrachting binnen het huwelijk. Drie zaken trekken de meeste aandacht: de ene van een vrouw die geen seks wil met haar man omdat hij een geslachtsziekte heeft opgelopen tijdens zijn nachtelijke uitjes, een ander van een vrouw die na een operatie pijn heeft tijdens het vrijen en de meest spectaculaire: een vrouw die haar man aanklaagt omdat hij "tegennatuurlijke seks" met haar wil.

Als het aan de advocaten ligt zullen deze zaken leiden tot de modernste wet van de wereld: niet verkrachting binnen het huwelijk zal strafbaar zijn, maar het louter begaan van wreedheid, over en weer! Want dat vrouwen betelblad mogen kauwen wil nog niet zeggen dat ze ook hun man mogen afranselen.