NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

HANS BUDDINGH'
Belgische politici hebben vreemd genoeg nooit tot de verbeelding gesproken van schrijvers van toneel-, film- of tv-drama. Alleen de moord in 1950 op een communistische parlementariër, die bij de inauguratie van koning Boudewijn 'Leve de republiek' riep, leidde jaren geleden tot een toneelstuk. In Nederland leverde de carrière van wijlen PvdA-leider Den Uyl een toneelstuk op, en over de machtspolitiek van de KVP en de IRT-affaire werden tv-drama's gemaakt.

Niemand kan beweren dat de politiek in België minder enerverend is. De Waalse socialistenleider Cools werd vermoord, wijlen premier Van den Boeynants maakte een ontvoering mee en er was de smeergeldaffaire rond de Agusta-helikopters. Ook in de naoorlogse jaren heeft de Belgische politiek volop drama gekend: de koningskwestie rond Leopold III en later de Vlaams-Waalse tegenstelling, die steeds dringender om een politieke oplossing vroeg.

De Vlaamse christen-democraat Wilfried Martens was een van de weinige politici die al vroeg begrepen dat de Belgische staat alleen door vergaande federalisering levensvatbaar kon blijven. Bovendien had Martens als Belgisch premier ook het politieke vernuft, de tact en de visie om die oplossing te realiseren. Al waren daar met vallen en opstaan wel zeven kabinetten-Martens en volmachten voor nodig. Hierover gaat het eerste deel van de documentaireserie van het VRT-programma Histories. Na Martens volgen nog Leo Tindemans, Willy Claes, Jean Gol, Hugo Schiltz en Guy Spitaels.

Afkomstig uit een boerendorp bij Gent kreeg Martens in zijn studententijd al landelijke bekendheid als een intelligent vertolker van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, waarvan de federale staat de voltooiing moest worden. Martens liet zich sterk inspireren door de federale Europese gedachte. In de CVP moest hij opboksen tegen de premiers Gaston Eyskens en Leo Tindemans, die het bij culturele autonomie van de Vlaamsen en Franstaligen dachten te kunnen laten. Martens werd de man van het Egmont-pact, dat de basis was voor de Belgische federalisering. Tindemans werd zo gedesavoueerd. Tussen de twee lijkt het nooit meer goedgekomen. Jammer dat de CVP'ers voor deze serie niet met elkaar werden geconfronteerd. Martens wordt nogal feitelijk gepresenteerd. Maar wie de feiten op zich laat inwerken, moet concluderen dat hij een groot politicus c.q. staatsman was.

Het is in België echter bijna onmogelijk om zo de geschiedenis in te gaan. Vlaamse politici zijn doorgaans niet populair in Wallonië en vice versa. Bovendien hebben Belgen een tradioneel wantrouwen tegen alle gezag. Martens had bovendien de uitstraling van een vrieskist. Maar het is aan tv-makers om die beeldvorming te overstijgen.

Waar in Nederland de neiging bestaat politici groter te maken dan ze zijn, bestaat in België de omgekeerde neiging. Belgische politici hebben het er door hun jarenlange vriendjespolitiek ook naar gemaakt. Maar toch. Den Uyl slaagde er in 1997 in het premierschap te verspelen, ondanks een historische verkiezingsoverwinning. Martens overvleugelde de populairdere Tindemans en realiseerde zijn ideaal van een federaal België. Ook maakte hij door geheime afspraken met de vakbeweging een begin met de economische sanering. Wilfried Martens kreeg weliswaar geen toneelstuk maar was 'groter' dan Den Uyl.

Zes aansprekers (1), Canvas, 20.55-21.45u.