B E E L D :
Driftige caudillos
Maarten Huygen
In Nova was de
portretfoto van de oude Zorreguieta enigszins wit gerasterd zodat hij
als een bleke weerwolf schuin achter het gelaat van Willem Alexander
dreigde. Elk moment kan hij een kreet uitslaan waarna er op de
Nederlandse televisie een wilde nieuwspaniek ontstaat, een etmaal van
commentaren, analyses, gesprekken, verklaringen en reacties.
Dan wordt het weer een tijdje rustig. Personeelsleden van de RVD, premier Kok en
diplomaten in Buenos Aires moeten hem met vereende krachten proberen in
te houden, zoals bij een theatrale worstelwedstrijd. Gisteren leek
Zorreguieta zich even niet te kunnen beheersen op een onschuldig vraagje
van een Spaanstalige journalist bij Nova. Betreurt u ook wat er
is gebeurd? vroeg hij naar aanleiding van de uitlatingen van Videla dat
hij de doden onder zijn regime betreurde. Je hoorde aan de andere kant
het gerommel dat aan een vulkaanuitbarsting voorafgaat. Hij zou de vraag
zowaar gaan beantwoorden. Nieuws. "Uiteraard", zei hij snel. Toen werd
het even stil. "... Dat was..", kwam er nog uit... Na...", en
ongetwijfeld wilde hij zoals Videla gaan uitweiden over de
onvermijdelijkheid van de repressie, zoals een beul de
onvermijdelijkheid van het doodvonnis betreurt. Maar plotseling bedacht
Zorreguieta zich, de stop ging er weer op en hij zei: "Later neem ik nog
wel contact met u op." Hij kon er "wegens de familiesituatie" niets over
zeggen, maar ,op een later later tijdstip kan het er wel van komen".
Later? Na een eventueel huwelijk van zijn dochter? Wat zal hij dan gaan
zeggen over generaal Videla? Diplomatiek Nederland moet deze opmerking
met afgrijzen hebben aangehoord. Ook het tijdelijk naar adem happen van
Prins Willem Alexander in New York wees op getergdheid tot het uiterste.
"Een erezaak", analyseerde media-historicus Henri Beunders in
Netwerk en familie-eer speelt in Argentinië een grotere rol
dan in Nederland. Prins Willem Alexander en de Zorreguieta's vinden dat
er groot onrecht wordt gedaan en dat het héle verhaal van de
Argentijnse dictatuur niet wordt verteld. Journalisten prikken en zuigen
om de lavastroom van ergernissen los te laten. Het is een noodzakelijke
maar wrede rol, want de media die de uitspraken hebben ontlokt, tonen
zich niet dankbaar voor het nieuws maar gaan over tot veroordeling van
hun bron via andere zegslieden. Zo werkt de industrie. Een vorm van
professioneel pestgedrag, zoals de woedende klasgenoot die eerst
vriendelijk tot uitspraken wordt verlokt om vervolgens te worden
uitgelachen. Een professionele nieuwsbron houdt in zo'n situatie de
lippen stijf op elkaar. Zo niet Prins Willem Alexander. In het
televisie-nieuwsgesprek dat Nova uitzond, zag je hem verbeten
zijn drift inslikken op het geraffineerde spervuur van een groepje
televisiejournalisten in de trant van "Persoonlijke vraag, wat doet het
met u?", "Vindt u de discussie vervelend?", "Wat betekent voor u, voor u
persoonlijk u bent eigenlijk machteloos, u kunt er weinig over zeggen?"
Hij probeerde zich te beheersen maar dacht verstandig te zijn door zijn
eerdere verwijzing aan de schrijvende pers naar de brief in La Nacion
uit te leggen. "Ik heb er niets mee te maken maar ik verwijs alleen
naar een open bron", zei hij over de brief die later van Videla bleek te
zijn. De biograaf van Videla zei door de telefoon in Netwerk dat
Videla zich van zijn advocaten in die brief van zijn eerdere uitlatingen
voor de biografie moest distantiëren omdat ze hem te zeer zouden
belasten bij rechtszaken. Later bij Barend en Van Dorp ging de
discussie door in een gesprek met Irene Diependaal, "kenner van het
koningshuis" en schrijfster van een boek over "Emily en de verloving die
niet doorging". Over een familie van wie alle intimiteiten politieke
betekenis hebben. Op de achtergrond was een zwart-wit foto geprojecteerd
van een knappe, jonge glimlachende Jorge Zorreguieta naast Videla van
toen. Een geuniformeerde, magere, besnorde caudillo die elk
moment in drift leek te exploderen.