'Omstreden gratie na druk Barak'

Door onze correspondent
WASHINGTON, 3 MAART. Bill Clinton ging ter elfder ure over tot de omstreden gratie van de voortvluchtige zakenman Marc Rich na herhaald aandringen van Israels premier Ehud Barak.

Dat hebben zijn topmedewerkers gezegd na een langdurig verhoor door een commissie van het Huis van Afgevaardigden. Clinton gaf hen eerder deze week toestemming voor de commissie te getuigen; hij ontsloeg hen van hun geheimhoudingsplicht.

John Podesta, Clintons laatste stafchef op het Witte Huis, Beth Nolan, eerste huisadvocaat, en Bruce Lindsey, de tweede huisjurist van het Witte Huis, hadden tot de avond voorafgaand aan Clintons machtsoverdracht op 20 januari, de indruk dat er van gratie voor Rich geen sprake zou zijn. Rich wordt in de Verenigde Staten onder meer gezocht wegens grootschalige ontduiking van de embargo's op handel met Iran, Irak, en op Zuid-Afrika tijdens het apartheidsregime. Nu Rich, die in Zwitserland woont, naar de VS kan terugkeren zonder direct te worden opgepakt, heeft New York hem een aanslag voor 137 miloen dollar gestuurd wegens achterstallige inkomstenbelasting.

De topadviseurs schetsten een beeld van haast en chaos in de laatste dagen van Clintons bewind. Zij kwamen 16 januari uit een vergadering over gratieverzoeken in de overtuiging dat zij de president ervan hadden kunnen overtuigen dat een man die de justitie was ontvlucht niet in aanmerking kwam voor gratie. De Rich-affaire heeft de laatste weken veel stof doen opwaaien, niet alleen omdat Clinton naliet het ministerie van Justitie om advies te vragen.

De Rich-zaak is de grootste, maar niet de enige die de ex-president sinds zijn aftreden in het Amerikaanse nieuws heeft gehouden. Verschillende drugshandelaren en andere dubieuze zakenfiguren kregen in de zelfde laatste avond op het Witte Huis gratie of strafvermindering tegen de adviezen van het ministerie van justitie en de presidentiële staf. Clintons advocaat heeft laten weten dat de Clinton Library-stichting in Arkansas vertrouwelijke inzage wil geven in de donorlijst voor dat project. De door felle anti-Clinton Republikeinen geleide commissie uit het Huis zoekt bewijzen voor het vermoeden dat er sprake is geweest van donaties-in-ruil-voor-gratie.

Deze week bleek dat niet alleen Clintons broer Roger, en Hillary Clintons broer Hugh Rodham zich hadden ingespannen voor diverse gratiegevallen. Ook Hillary's broer Tony blijkt diverse gratiezoekers te hebben vertegenwoordigd. Zij moest gisteren opnieuw de pers trotseren om haar onschuld te verdedigen. Mevrouw Clinton probeert vergeefs aandacht te krijgen voor haar werk als nieuwe senator voor New York. Maar, zoals een staflid de situatie relativeerde: "Nu is zij door haar broers heen."