JAN HEEFT twee kwartjes en Marie heeft een rijksdaalder. Hoeveel gulden hebben ze samen? Sommen met een dergelijke strekking verliezen op 1 januari 2001 hun betekenis. Dan maakt niet alleen de gulden plaats voor de euro, maar dan verdwijnen ook de kwartjes en rijksdaalders uit het Nederlandse muntenassortiment.

De waardes van de euro gaan in veelvouden van 1, 2, en 5 en niet meer in kwarten. Rekenboeken met guldenssommen raken hierdoor uit de tijd, net zoals taalboekjes waarin sprake is van guldens, of leergangen aardrijkskunde en economie waarin het bruto nationale product, de kosten van een vliegveld in zee of de omvang van de pluimveehouderij in guldens worden uitgedrukt. Al die bedragen moeten straks worden gedeeld door 2,20371 en dat is in de les tamelijk bewerkelijk.

Alle reden om schoolboeken direct aan te passen, zou men denken. Nee, dus, althans niet in Nederland. De Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) schat dat veertig procent van alle lesmateriaal moet worden veranderd, en dat het in sommige gevallen wel tien jaar kan duren voordat de oude gulden-boeken zijn afgeschreven en vervangen. Minister Zalm (VVD, Financiën) ziet niets in een financiële bijdrage om schoolboeken versneld europroof te maken. Het kwam hem deze week op Kamervragen te staan van de parlementariërs Crone, Barth en Dijksma (allen PvdA) en op een onverwachte reprimande uit Frankfurt. Daar werd de officiële campagne van de Europese Centrale Bank gelanceerd om de euro, driehonderd dagen voor de officiële introductie van de bankbiljetten en munten, onder het Europese publiek grotere bekendheid te geven. Met als slogan 'De EURO, ONZE munt' ging de pr-campagne van tachtig miljoen euro (176 miljoen gulden) feestelijk van start. Er is een website beschikbaar waarop geautoriseerde afbeeldingen van de munten en bankbiljetten staan (www.euro.ecb.int), er is een Partnership Programma om de betrokkenheid van het particuliere bedrijfsleven bij de eurocampagne te versterken, en in september begint er een reclamecampagne in de massamedia. Kinderen, zei ECB-president Duisenberg, spelen een belangrijke rol bij de verspreiding van kennis over de euro. In dat verband sprak een van de campagnemedewerkers zijn verbazing erover uit dat Nederland geen geld uittrekt om de euroconversie in schoolboeken te versnellen.

ZALM WIL ER niet aan. Tweeënhalve week geleden zei hij in de Kamer dat het onderwijs geld krijgt voor de invoering van de euro (112 miljoen gulden, voor onder meer aanpassing van de administratie). Maar hij raadde de scholen nadrukkelijk af dit geld te besteden aan vervanging van de leerboeken: de munten en bankbiljeten veranderen weliswaar, maar één en één blijft twee, dus rekenen verandert door de komst van de euro niet. Bovendien, zei Zalm, is het goed voor het historische besef van jongeren dat leerlingen nog een tijdje blijven rekenen in guldens. Deze argumenten zijn goedkoop, in guldens én in euro's. Zalm zal ook niet bepleiten dat de miljarden van de rijksbegroting in stapels botjes worden weergegeven omdat onze voorouders dat deden, of dat natuurkundeleraren om nostalgische redenen 'duimen' en 'voeten' als lengtematen blijven gebruiken.

Het Nationaal Forum voor de introductie van de euro, dat in Nederland de invoering van de euro begeleidt, heeft lesmateriaal voor scholen op verschillende niveaus beschikbaar. Dit is nuttig om de zelfwerkzaamheid van de leerlingen te bevorderen en er zullen de komende maanden nog veel meer aardige dingen in het kader van de europromotie op de markt komen. Maar uiteindelijk betekent de overgang van de gulden op de euro een radicale omschakeling. Na 1 januari zullen klanten van supermarkten of banken ook niet accepteren dat de prijzen of de bankafschriften voor de aardigheid nog een tijdje in guldens luiden.

SCHOOLBOEKEN ZIJN belangrijk en gaan jaren mee. Oude leerboeken blijven hun waarde behouden als herinnering aan het tijdperk van de gulden. Maar het is niet te veel gevraagd dat de aanpassingen van het lesmateriaal aan het eurotijdperk gelijk met de munten en bankbiljetten worden ingevoerd. De slogan 'de euro ons geld' geldt ook voor de leerkrachten en leerlingen in het onderwijs.