De nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, probeerde gisteren bij de NAVO Europese zorgen over de Amerikaanse koers weg te nemen. Hij slaagde, want de Europeanen halen even opgelucht adem.

Door onze redacteur ROBERT VAN DE ROER

BRUSSEL, 28 FEBR. NAVO-chef Lord George Robertson deed het gisteren na een speciale vergadering van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken af als een "vierjaarlijks media-ritueel": elke nieuwe Amerikaanse regering wordt steeds weer "begroet met voorspellingen over een groeiende kloof tussen de Verenigde Staten en Europa". En al die onheilsprofeten zitten fout, betoogde Robertson, want zij onderschatten de oerkracht van de transatlantische relatie.

Kijk en luister naar Colin Powell, zag je Robertson denken tijdens hun persconferentie. En inderdaad, naast hem gaf Powell, Amerika's nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, kalm en zelfverzekerd dezelfde liefdesverklaring ten beste, die hij even tevoren aan zijn achttien NAVO-collega's had laten horen. Geen ronkend of gelikt-retorisch verhaal, waarin zijn voorgangster Madeleine Albright bedreven was, maar duidelijke en zakelijke taal, zoals veel generaals die spreken. Powells boodschap: natuurlijk is het aantussen tussen Europa en de VS, want het is nooit uit geweest.

"Wees niet bang dat...", begon de Amerikaanse minister tot drie keer toe tegen zijn collega's, waarna een geruststellende, zo niet bezwerende tijding volgde. Ja, de NAVO blijft de hoeksteen van de Europese veiligheid, nee, de Amerikanen trekken niet morgen al hun troepen terug van de Balkan, ja, de Amerikanen steunen de vorming van een Europese snellereactiemacht van 60.000 man, en ja, de Amerikanen zullen weliswaar een antiraketschild tegen aanvallen uit Noord-Korea, Iran en Irak installeren, maar alle "vrienden en bondgenoten" kunnen er aan meedoen. Wat de VS ook doen, alles gebeurt in "nauw overleg met de bondgenoten", verzekerde Powell een paar keer.

Hij wilde met zijn kennismakingsbezoek aan de NAVO elke Europese bezorgdheid over een Amerikaanse Alleingang of neo- isolationistische neiging wegnemen. Die bezorgdheid was, Robertsons 'media-ritueel' ten spijt, wel degelijk gewekt. Bijvoorbeeld door een uitspraak - tijdens de verkiezingscampagne - van Condy Rice, inmiddels nationaal veiligheidsadviseur, over een mogelijke troepenterugtrekking van de Balkan, door publieke argwaan van minister van Defensie Rumsfeld over de vorming van een Europese snellereactiemacht en door "wat senatoren die spoken zien", zoals een hoge Europese NAVO-diplomaat gisteren zei. En was niet een van de campagnethema's van president George W. Bush dat het Amerikaanse leger overbelast is door buitenlandse missies en oneigenlijke taken uitvoert, zoals 'nation building' in Bosnië?

Daarom pleegde Powell gisteren periodiek onderhoud aan de soms turbulente, transatlantische relatie. De Europese bondgenoten reageerden opgelucht. "Dit wekt veel vertrouwen. We hebben gehoord wat we wilden horen", zei minister Van Aartsen die een algemeen gevoel verwoordde. "Powell gaf op alle essentiële punten boodschappen, die schoten in de roos waren." NAVO-ministers en diplomaten zagen geen verschil tussen Powell en de vorige regering. "Het is gewoon een voortzetting", zei een Europese NAVO-diplomaat.

Duidelijker dan voorheen liet Powell gisteren weten dat de nieuwe Amerikaanse regering haar troepen in Bosnië en Kosovo zal laten zolang de NAVO hen bij deze 60.000 man tellende vredesmissies nodig heeft. "De VS hebben zich verplicht tot het succes van de vredeshandhandhavende troepen op de Balkan. We zullen elke stap vermijden, die het succes van de alliantie tot nu toe op het spel kan zetten. We zijn er samen ingegaan, we zullen er ook samen uitkomen", zei Powell. Hij beloofde wel samen met de bondgenoten "op een regelmatige basis" de noodzakelijk troepensterkte te bekijken.

Powell sprak zijn steun uit voor de vorming van de Europese snellereactiemacht van 60.000 man, zolang deze de NAVO niet ondermijnt en leidt tot versterking van de Europese slagkracht op materieel gebied binnen de NAVO. De Franse minister Védrine zei hierover in zijn toespraak tot Powell: "Heb vertrouwen in de Europeanen." Powells woordvoerder, Richard Boucher, wilde later desgevraagd niets weten van mogelijke rivaliteit tussen EU-macht en NAVO. "Kijk, als ik ruzie en een pak slaag krijg in een café, en ik heb steun nodig, zou ik die ook graag van een Europeaan krijgen. Wel, de Europeanen gaan nu even de sportschool in. Dat is alles", zei Boucher. Maar die metafoor ging een hoge Europese NAVO-diplomaat nog te ver: "Die hele EU-defensie is één grote papieren tijger. Daar komt deze Amerikaanse regering nog wel achter als ze er wat langer zit en inziet dat ze zich geen zorgen hoeven te maken." Powell deelde gisteren mee dat de VS doorgaan met de ontwikkeling van het omstreden antiraketschild tegen aanvallen door "staten van zorg", maar zei ook dat zij de bondgenoten zullen consulteren bij de keuze van het juiste systeem en de technologie. Hij probeerde hiermee tegemoet te komen aan de bezorgdheid van de Europeanen dat dit schild een nieuwe wapenwedloop kan veroorzaken. Powell beloofde ook Rusland en China, de felste tegenstanders, te consulteren.

"Er is een algemeen begrip binnen de alliantie dat er een werkelijke dreiging is", zei Powell na afloop. NAVO-diplomaten onderstreepten dat Powell niet meer sprak over national missile defense, maar over kortweg missile defense, om "de vrienden en bondgenoten" in Europa aan te geven dat zij ook aan het Amerikaanse plan kunnen meedoen. Inderdaad is het Europese verzet tegen het schild de afgelopen weken langzaam overgegaan in berusting. Uit pure politieke calculatie, zoals een NAVO-diplomaat gisteren zei, in de geest van de Franse staatsman De Talleyrand: "Als iets onvermijdelijk is, kun je maar beter helpen het te laten gebeuren, om nog enige invloed te hebben."