De Britse aanklager van chauffeur Perry W., die terechtstaat in het Dover-drama, kreeg gisteren alle ruimte belastend bewijsmateriaal te gebruiken.

Door onze redacteur TOM-JAN MEEUS

MAIDSTONE, 28 FEBR. Voor Perry W. was het een zwarte dag. Nog voordat vandaag formeel wordt uitgesproken waarom de Britse justitie hem verdenkt van 58 maal doodslag bij een transport van Chinezen, vorig jaar naar Dover, werd de Britse aanklager door de rechtbank in Maidstone in staat gesteld om betwist bewijsmateriaal in het proces te gebruiken. Dit materiaal lieert W. aan eerdere smokkeltransporten, waarmee de kans op een gunstige afloop voor Perry, die al niet groot was, tot minimale proporties lijkt te zijn teruggebracht.

Perry zelf leek nauwelijks geraakt door het slechte nieuws. Zoals steeds wisselde hij na afloop van de zitting geintjes uit met zijn advocaat. Alsof ze moppen tappen. Tijdens de beraadslagingen is de chauffeur minder op zijn gemak. Hij gluurt om zich heen, drinkt met gulzige slokken, en betast veelvuldig het gelaat een kat in een vreemd pakhuis.

Het contrast met de rest van de statige setting in de rechtbank van Maidstone is groot. Links Perry in spijkerbroek, bijgestaan door zijn tolk, een Vlaamse met grove gelaatstrekken. Verder naar rechts vijf rijen juristen, bijna allemaal mannen met een Oxford-aura, gekleed in zwarte toga en grijze pruik advocaten, aanklagers, griffiers. Op de tribune, rechts vooraan, de twee rechercheurs uit Kent die het onderzoek hebben geleid. Een soort tweeling. Allebei roodharig, kalend tot op de kruin, allebei in smetteloos grijs met sobere das, en steeds identiek nerveus bij een onverwachte wending: Jansen en Jansens. En dan, circa vijftien meter van de verdachte, Perry kan hem nauwelijks zien, zijn troon staat op een verhoging, hij schrijdt er 's ochtends heen terwijl eenieder muisstil toekijkt, zijn toga is rood met zwarte en witte sjerpen, zijn pruik staat strak: His Lordship, de rechter. Moses is de naam, zijn voorletters worden niet vrijgegeven, en die doen er hier ook niets toe. De enkelingen die het woord tot hem mogen richten - Perry's advocaat M. Lawson en aanklager V. Temple - doen dat in een nederigheid die ieder alternatief voor His Lordship uitsluit.

Niet dat rechter Moses zelf zijn vocabulaire altijd aan de statige ambiance aanpast. Je moet wel "een volstrekte imbeciel" zijn, zei His Lordship gisteren, om te denken dat je hartje zomer zestig Chinezen in een container met een kapot koelelement kan verstoppen, en "dan verwachten dat die lui er levend uitkomen".

Om dezelfde reden had de rechter eerder op de dag ongeduldig gereageerd op een verzoek van aanklager Temple. Hij wilde, als bewijs van W.'s kennis van de risico's van containersmokkel, de stukken over het mislukte Chinezen-transport van Perry's boezemvriend Lammert ('Leo') N. uit april vorig jaar in het proces voegen. N. bevrijdde toen op de ferry naar Dover vijftig Chinezen uit zijn koelcontainer, nadat ze uit ademnood op de wand hadden gebonkt.

N. ontliep destijds vervolging omdat hij de Britten onwetendheid op de mouw speldde. Na het Dover-drama bekende N. tegenover de Nederlandse politie alsnog dat hij wist dat er Chinezen in zijn container zaten. Ook zei hij dat Perry tot in detail van die smokkel op de hoogte was.

Volgens Temple is dat belangrijk bewijs voor de doodslag door Perry in juni: de gang van zaken in april toont aan dat Perry W. bewust het risico van verstikking nam toen hij op 18 juni vorig jaar met zestig Chinezen achterin de boot naar Dover nam, redeneert Temple.

Rechter Moses vond het, pardon, geneuzel. Perry heeft zelf beaamd dat hij wist dat het koelelement van de container kapot was. Het interesseerde hem niet, zei hij eerder, dat de tomaten zouden verrotten. Maar hij wist, aldus de rechter, dat er mensen in zaten. Dan, impliceerde de rechter, bent u toch klaar, waarde aanklager? Zo'n simpel doodslagje had His Lordship lange tijd niet gezien.

Aanklager Temple zette door. Hij streeft ernaar, zo blijkt, om behalve doodslag Perry ook lidmaatschap van de smokkelorganisatie ten laste te leggen en daarvoor heeft hij de feiten uit april nodig.

De rechter ging tenslotte overstag, met de aantekening dat Perry W. nooit formeel vervolgd kan worden voor de feiten uit april, omdat Lammert N. destijds zonder proces is vrijgelaten.

De advocaat van Perry poogde gisteren ook allerhande technisch bewijs buiten het proces te houden. Het is aangeleverd uit Nederland en door problemen met vertalingen en wederzijds onbegrip te laat aan de verdediging verzonden. Het gaat onder meer om DNA-sporen en vingerafdrukken die Perry linken aan Lammert en de veronderstelde smokkelbaas Gürsel Ö. Ook deze bewijsstukken werden ten slotte voetstoots door de rechter toegelaten, hoewel His Lordship een schorsing van een half uur inlaste, geïrriteerd als hij zei te zijn over de "massa's papier" in deze zaak en de krakkemikkige kennis van de aanklager.

Bij dat alles kan vandaag, twee dagen later dan gepland, de publieksjury worden beëdigd. Die beoordeelt na een zitting van naar schatting zes weken of de verdenking van doodslag tegen Perry onbetwistbaar is bewezen. Om dezelfde reden heeft het proces tegen W. in Groot- Brittannië tot nu toe geen aandacht gekregen: indachtig de juryrechtspraak mogen Britse media niet over een zaak rapporteren zolang de jury niet is geïnstalleerd.

Het leidde gisteren nog tot een andere cultuurclash tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Komende maandag, zei een zorgelijke advocaat van Perry W., begint in Rotterdam het proces tegen de Nederlandse tak van de smokkelorganisatie die wordt verdacht van het Dover-drama. Ook deze verdachten is veelal doodslag ten laste gelegd, maar de Nederlandse procesgang is vele malen korter dan die in Groot- Brittannië. De advocaat vreest 'onverantwoorde inmenging' in het Britse proces als in het Verenigd Koninkrijk verslag wordt gedaan van het Hollandse proces en het gerechtelijke oordeel, terwijl de zaak bij de rechtbank in Maidstone nog in behandeling is.

His Lordship zag het punt. "Ik moet zeer sterk een order overwegen", zei hij.

Een order? "Een verbod op publicatie over de Nederlandse zaak door de Britse media."