De voetbalwedstrijd van verbondenheid was gisteren het startsein voor een inzamelingsactie voor de slachtoffers van de nieuwjaarsbrand in Volendam. Even trok Marco van Basten de grauwsluier over het dorp weg.

Door onze redacteur ROBERT MISSET

VOLENDAM, 28 FEBR. Namens het comité van verbondenheid met de slachtoffers van de nieuwjaarsbrand in Volendam had voorzitter Cees de Wit met een beklemmende toespraak de toon gezet voor een plechtige avond. Bij het startschot voor een landelijke inzamelingsactie herinnerde hij aan de dertien doden en de 273 gewonden na het inferno in café 't Hemeltje, waarvan 41 nog worden verpleegd. "Elke dag voel je dat een grauwsluier over het dorp hangt", constateerde de in Volendam geboren voetballer Wim Jonk. Die bedrukte sfeer hing ook in het stadion van FC Volendam - tot Marco van Basten zijn magie uit het verleden opriep.

Alsof het publiek de psychische last van het trauma in Volendam even van zich afwierp, ging zelfs de wave rond in het stadion toen Van Basten met twee fraaie doelpunten herinneringen opriep aan zijn te vroeg afgebroken carrière. Daardoor versloegen de 'Vrienden van Volendam' met onder anderen Van Basten, Gullit, Rijkaard en Koeman de selectie van de plaatselijke eerstedivisieclub met 3-1. Volendam voetbalde en zong het verdriet van zich af met het doel uiteindelijk vijftig miljoen gulden bijeen te brengen voor de nazorg van de slachtoffers, die vermoedelijk tientallen jaren gaat duren.

De Stichting Slachtoffers Nieuwjaarsramp heeft al drie miljoen gulden ontvangen. Een kwart miljoen kwam op rekening van de KNVB en de Nederlandse internationals, die hun premie voor het oefenduel met Turkije afstonden. Met gemengde gevoelens had Van Basten zich beschikbaar gesteld voor de benefietwedstrijd in Volendam. "Het is natuurlijk triest dat ik me wegens een ramp weer op een voetbalveld moet laten zien", vertelde de legendarische spits, die zijn trainingen met de amateurs van Noordwijk onlangs moest staken, omdat zijn chronisch gekwetste enkel die belasting niet aankon.

Toch zou Vitesse-coach Koeman Van Basten nog graag "twee minuten per wedstrijd willen opstellen, omdat hij nog steeds zo prachtig kan scoren". Het Volendamse publiek kon gisteravond zelfs ruim een half uur genieten van de aanvaller, die eigenhandig het stille verdriet in het stadion verdreef. "Net als het publiek waren de spelers onzeker of ze hun plezier mochten laten zien", zei Van Basten. "Maar ik hoop dat we de toeschouwers én de slachtoffers een positief gevoel hebben gegeven, want daar ging het om." En lachend: "Scoren blijft altijd leuk."

De vanuit Londen overgekomen oud-Ajacied Nwankwo Kanu en Volendammer Wim Jonk droegen een gedicht voor. Met een brok in de keel had Jonk voor het duel in Volendam de speciaal vanuit het brandwondencentrum in Beverwijk overgebrachte slachtoffers van de brand bezocht. "Die confrontatie was zo ingrijpend", zei de middenvelder van Sheffield Wednesday. "Ik zag de gezichten van mensen die veel leed met zich meedragen. Desondanks wilden ze deze wedstrijd niet missen. Voor hen heb ik vanavond gevoetbald. Ik had het gedicht over Volendam al een paar dagen na de ramp geschreven. Ik wil mijn gevoelens nu eenmaal graag kwijt op papier, zo kan ik ze tenminste hanteren. Het vreet aan me, ik moest even afstand nemen omdat het me teveel dreigde te worden."

Margo Vliegenthart, staatssecretaris van VWS, sprak gisteravond met de hulpverleners voor de jeugdige slachtoffers uit Volendam. "Door intensieve samenwerking tussen de diverse instellingen proberen de hulpverleners aan te sluiten op de psychische en lichamelijke problemen van de slachtoffers", ontdekte zij. "De één heeft de ramp al achter zich gelaten en wenst er niet langer mee te worden geconfronteerd, de ander sluit zich af en is niet bereikbaar. Mensen hebben diverse vormen van hulp nodig. Ik heb bewondering voor de wijze waarop de hulpverleners daarop inspelen. In Volendam wordt een hecht netwerk opgebouwd om deze extreme gebeurtenis te verwerken."

Want iedereen in het dorp heeft zijn verhaal. Gisteravond speelde de voormalige Volendam-keeper Edwin Zoetebier met zijn huidige Vitesse- trainer Ronald Koeman in één elftal. Ook Zoetebier ervoer hoe vers de littekens, nog geen zestig dagen na de ramp, nog zijn. "De mensen zijn nog steeds heel ingetogen, het verdriet is tastbaar. Zolang nog steeds veertig kinderen in een ziekenhuis liggen, verandert dat ook niet. We zijn als Volendamse gemeenschap moreel verplicht er alles aan te doen om ook die mensen weer een volwaardige plaats in de samenleving te geven."

Want het ergste moet nog komen als ook de laatste, voor altijd beschadigde slachtoffers terugkeren naar Volendam, voorspelde oud- international Arnold Mühren, initiatiefnemer van de benefiet. "Mijn dochter is als door een wonder ontsnapt aan die hel in 't Hemeltje", zei hij. "Ze stond al op de trap naar boven, toen ze plotseling rook zag, waarna ze het pand nog kon ontvluchten. Ze moet een engeltje op haar schouder hebben gehad. Wij hadden geluk, talloze dorpsgenoten niet. Het verwerkingsproces komt pas echt op gang als ook de laatste gewonden terugkeren naar het dorp. Daarom moet deze actie het begin zijn van langdurige solidariteit."