Het besluit om de koers van de lira, de nationale munt, te laten zweven treft Turkije als een zweepslag. Sinds vorige week is de munt is met veertig procent in waarde gekelderd.

Door onze correspondent BERNARD BOUWMAN

ISTANBUL, 23 FEBR. Het was vanmorgen dringen rond het bord met de wisselkoersen op het geldwisselkantoor bij het Taksim-plein in de Turkse hoofdstad Istanbul. De dollar stond op 980.000 lira, een verlies van 40 procent ten opzichte van vorige week. Het loslaten van de koers van de nationale munteenheid, waartoe de Turkse autoriteiten deze week besloten, heeft Turkije als een zweepslag getroffen. De stemming van de omstanders van het bord was in mineur. Velen zien de 'zwevende' lira als voorbode van nieuw economisch en sociaal onheil. Gisteravond al, een paar uur na de ingreep in de koers van de lira, overheerste de somberheid in het M en N cafe aan de Istiklal-straat. Stand by your man, klonk de muziek van Tammy Wynette op de achtergrond. Maar Turkije liet de lira gaan en daarmee vertrok een groot aantal Turkse wensdromen. Spoedige economische stabilisatie is van de baan, zo weten alle aanwezigen, en ook de hoop snel lid te worden van de Europese Unie is verdwenen. "Iedereen is boos op het leven dat wij hier leiden", zegt een van de obers. , ,Dollar dit en dollar dat - de hele dag hoor ik niets anders en in alle stemmen zit woede."

Op straat waren voorbijgangers maar al te graag bereid om een lijst te maken van alles wat nu in Turkije duurder gaat worden. Huurcontracten zijn vaak in dollars - dus de huren gaan meteen tientallen procenten omhoog. Ook benzine en particuliere verzekeringen worden berekend in buitenlandse valuta. Iedereen verwacht zulke prijsstijgingen dat zelfs in Turkije geproduceerde producten niet aan de inflatoire dans zullen ontkomen. "Vandaag kun je nergens (in Turkije geproduceerde) suiker kopen", aldus een medewerker van het wisselkantoor op Taksim. "Iedereen houdt de suiker vast omdat ze denken dat morgen de prijs omhoog gaat."

Volgens de medewerker was het de Turkse inflatie die uiteindelijk de lira de kop heeft gekost.

Want natuurlijk is het mooi om de koers van de nationale munteenheid te controleren, maar dan moet je tegelijkertijd de inflatie onder de duim houden. En daar ontbrak het in Turkije aan. In november was er al een zware zware financiele crisis in Turkije, maar toen wist de regering met behulp van noodkredieten van het IMF het tij nog te keren. "Maar wij hier wisten dat het iedere dag kon gebeuren."

Iedere dag - maar het gebeurde deze week. En dat, zo vinden veel Turken, is vooral de verantwoordelijkheid van de politieke klasse in Turkije, die als zo vaak in het verleden de burger opnieuw in de kou heeft laten staan. Hoe kun je een overheid die de economie moet saneren, serieus nemen als de premier en de president elkaar zo in de haren vliegen dat er een exemplaar van de Turkse grondwet door de lucht vliegt?

Wat de financiële markten misschien nog meer verontrustte dan die grondwet was de kwestie waar de ruzie over ging: corruptie. Duurzaam herstel van de economie is pas mogelijk, zo vinden experts, als machtsmisbruik en corruptie met wortel en tak wordt uitgeroeid. En daar, zo liet president Sezer premier Ecevit weten, doet de regering niet genoeg aan. Volgens opiniepeilingen is meer dan de helft van de Turken het daar hartgrondig mee eens. Is er bijvoorbeeld niet flink aangerotzooid met aanbesteding van contracten op het ministerie van Energie?

Niet genoeg enthousiasme in de strijd tegen corruptie - het was niet de enige fout die de coalitie maakte. Gisteren liet premier Ecevit, die er bij elk optreden voor de camera bleker uitziet en meer begint te stamelen, al weten dat de "werkers" niet de dupe zullen worden van de zwevende valutakoersen. En daarmee lijkt het vast de staan dat de inflatiegolf die nu al op Turkije afkomt, direct gevolgd zal worden door een loongolf. Daardoor zullen de prijzen weer stijgen - en zo verder, en zo voort. "Ik heb het allemaal al eerder gezien in 1994", zegt de eigenaar van een autoverhuurbedrijf op Taksim, terwijl hij een kop thee ("Mijn handen trillen door de dollar") laat vallen. "Turkije is weer terug bij af."