F I L M V O O R A F :
Liefde als een Schotse storm
MARISKA GRAVELAND
Niet alleen Tom Hanks en George
Clooney werden in de films Cast Away en The Perfect Storm
door de oceaangolven verzwolgen, ook de kijker leek half te
verdrinken in het zoute water dat de naar realisme strevende regisseurs
over de zaal uitstortten. Deze twee films hebben de vertrouwde
promotionele Hollywood-kreet 'Alsof je er bij bent!' weer ter harte
genomen - in sommige scènes helaas enkel als excuus om de nieuwe
digitale technieken uit te testen.
56 jaar geleden wisten twee Britse regisseurs met een even simpele als
effectieve vondst een storm langs de Schotse westkust na te bootsen die
al zijn digitale nakomelingen weg zou blazen: de decors bestaan uit
opnames van een woeste zee en worden zo heftig op en neer bewogen dat
het lijkt of de twee stilstaande mensen in het studiobootje enorm op en
neer gaan. Deze storm vormt het hoogtepunt van de romantische film met
de intrigerende titel I Know Where I'm Going (1945).
De zee is in het mooiste zwart-wit gefilmd, met veel tegenlicht en dus
veel contrast; het lijkt eeuwig te schemeren aan de Schotse kust. Ook de
hoofdpersonen bevinden zich in een psychologische schemerzone. Een
zelfverzekerde jonge vrouw uit Manchester heeft de treinreis naar
Schotland ondernomen om haar steenrijke verloofde op het eiland Kiloran
het jawoord te geven, maar een storm belet haar om de oversteek te
maken. In de tijd die ze noodgedwongen aan wal doorbrengt, wordt ze
verliefd op de introverte kapitein met pijp die zich over haar heeft
ontfermd. Plots weet ze helemaal niet meer waar ze ook al weer zo
vastberaden naar toe ging. De duo-regisseurs Michael Powell en Emeric
Pressburger, die nog een aantal andere Engelse klassiekers op hun naam
hebben staan, beginnen I Know Where I'm Going als komedie,
met als terugkerende grap een telefooncel die door Schotse ambtenaren
heel handig naast een luid kletterende waterval is geplaatst. Ze
schakelen vervolgens geleidelijk over naar ingetogen romantisch drama,
enigszins vergelijkbaar met die andere wonderschone film over
onmogelijke liefde die rond die tijd werd gemaakt, David Lean's Brief
Encounter. Aan de buitenkant zie je niets, maar het stormt in de
hoofden van de twee stille geliefden, die met hun bootje langs een
draaikolk scheren, maar net niet verdrinken.
I Know Where I'm Going (Michael Powell en Emeric Pressburger, 1945,
Engeland), morgen, BBC2, 14.10-15.40u.