B E E L D :
Religie-therapie
Maarten Huygen
En zo geschiedde de
wederopstanding van de door plagiaat gevallen psycholoog René
Diekstra in het levensbeschouwelijke programma Tussen Hemel en
Aarde. In een verlaten kloosterschool verklaarde hij dat godsdienst
goed is voor de geestelijke gezondheid. Nu wacht ik nog op onderzoek:
hebben religieuzen ook een lager cholesterol-gehalte dan gemiddeld? Een
hogere levensverwachting?
Ik meende al te hebben opgevangen dat ze minder aan depressie lijden dan atheïsten. De officiële kerken
merken nog weinig van een opleving, want godsdienst kan ook thuis, naast
de hometrainer. De meeste mensen geloven dat er 'iets' is en programma's
als Tussen Hemel en Aarde spelen daar op in. Ook buiten de EO
bulkt het van de levensbeschouwelijke programma's. Twee programmaseries
over de Tien Geboden, rubrieken over geloof en samenleving als Heilig
Vuur, Kruispunt, gesprekken in De Jacobsladder,
Geel en © Mens. Vaak gaat het niet eens over
religie, want het 'iets' wordt zo vaag mogelijk gehouden. Gisteren zag
ik bij de KRO-reclame nog die twee Hell's Angels in de kerk hun gevoel
delen. Onderduikers uit de Duitse deelstaat Westfalen die de motorclub
verbood en de leden oppakte, weten dus waar ze terecht kunnen, zolang
Fons de Poel maar geen blauw oog krijgt. Toen interviewer Ischa Meijer
op zijn hoogtepunt stond, behandelde hij jeugdtrauma's, seks, oedipale
neigingen en psychiaters, nu gaat elk diepte-interview onder
levensbeschouwelijke vlag. Internet-therapeut en columnist Diekstra
heeft deze trend geratificeerd. Religie als therapie. Nooit heb ik
geweten dat zoveel bekende Nederlanders een katholieke jeugd hebben
gehad. Op zo'n bekentenis zou vijftien jaar geleden een strafquotum van
vijf Stoker-rubrieken in de ex-katholieke Volkskrant
hebben gestaan, nu vindt iedereen het interessant. Wilfred Kemp van
Tussen Hemel en Aarde wandelde met de welsprekende Diekstra door
diens vroegere Klein Seminarie St. Oedenrode, dat hij op zijn vijftiende
had verlaten. Het was een soort meubelpakhuis geworden. Zelfs de kapel
was nauwelijks begaanbaar. Zulke gebouwen worden nu omgekat tot
reclamebureau of asielzoekerscentrum. Diekstra had deze kostschool voor
aanstaande priesters op zijn vijftiende verlaten maar zijn religieuze
besef had hem geholpen door zijn zware crisis, toen iedereen klaarstond
om zijn steentje te gooien bij de ontdekking van plagiaat. "Ik zeg dat
religie voor de geestelijke gezondheid van mensen een hele belangrijke
bijdrage levert", zei hij. "Religie geeft de mogelijkheid om van wat
voor ellende dan ook een zekere triomf te maken. Het bindt me aan het
feit dat er iets is wat me er mogelijk toch uittrekt, wat alles
overstijgt." Vijftien jaar geleden zou een intellectueel als Diekstra
gezegd hebben dat de ellende wees op de zinloosheid van het bestaan en
de afwezigheid van God. Diekstra draaide het gisteren om: "Zelfs als ik
niet weet waar iets goed voor is, kan ik beter uitgaan van de aanname
dat iets ergens goed voor is en dat ik die zin ga zoeken".
Religieus is ook de verrijzenis van Diekstra. Weer ontvangen in de
genade van de media, een verhaal van verlossing. Diekstra heeft daar na
een paar jaar wel recht op. Er zijn zwaardere delicten dan plagiaat.
Zijn plagiaat bleek minder erg dan indertijd werd afgeschilderd, al gaf
hij gisteren wel toe dat hij fouten had gemaakt. Maar er zit voor de
media een kwaadaardig kantje aan het gedeeltelijke eerherstel. Als de
gestenigde ter aarde ligt, komt er een journalist die aan hem gaat
schudden om te kijken of hij nog leeft. Als dat het geval is, wordt dat
weer een verhaal. Hoe de dode weer opstaat, dat is net zo goed een mooi
verhaal als de steniging. Hij kan navertellen over de "muur die over me
heen kwam". Dat Diekstra gebruik maakt van die sensatiezucht, kan ik hem
niet kwalijk nemen. Mooi vooruitzicht voor huisarts Jacques de Milliano.
Wanneer zullen we hem weer zien met levensbeschouwing en al?