EIGENLIJK WAS het al bekend. De aarde wordt warmer. En dat is mede de verantwoordelijkheid van de mens die almaar meer broeikasgassen produceert.

Deze week bleek dat de menselijke betrokkenheid bij klimaatveranderingen groter is dan bij de publicatie van een vorig grootschalig onderzoek vijf jaar geleden werd aangenomen. Bovendien zijn de marges van onzekerheid kleiner geworden. De gemiddelde temperatuur kan de komende eeuw maar liefst zes graden hoger worden (met een minimumstijging van 1,5 graad). Vijf jaar geleden was de verwachte maximumstijging 3,5 graad.

Wat te doen? De afgelopen eeuw werden de winters in Nederland ongeveer één graad warmer. De mogelijkheid van zes graden warmer in honderd jaar zou een ware klimaatrevolutie zijn waarbij het definitieve verdwijnen van de Elfstedentocht wel het minste probleem is. Zo'n snelle stijging is ongekend in de geschiedenis van de aarde. Ook zonder apocalyptische doemscenario's zullen de gevolgen voor natuur en economie groot zijn. Neem Nederland. Wat betreft de zeespiegelstijging (door het smelten van landijs) lijkt deze hogere verwachting voor het laagliggende Nederland niet eens zo heel veel uit te maken. De zee stijgt, maar met verhoging met één meter van de dijken moet die stijging weerstaan kunnen worden. Dat zal overigens om kostbare en ingrijpende versterking van de kustwerken vragen, die in andere laagliggende gebieden, bijvoorbeeld de koraaleilanden in de Grote Oceaan, praktisch onmogelijk is. Voor Nederland van meer belang is dat de temperatuurstijging in Europa waarschijnlijk zal leiden tot meer regen. Meer regen betekent vaker hoog water in de grote rivieren. En daarop is Nederland niet meer berekend, zo bleek de afgelopen jaren uit de bedreiging van wijken die onbekommerd in winterbeddingen waren gebouwd. Als bestuurlijke strengheid achterwege blijft, zullen evacuatiefiles een jaarlijks ritueel worden in Midden- en Zuid-Nederland.

DE NIEUWSTE CIJFERS van het Intergovernmental Panel on Climate Change ( IPCC), de verantwoordelijke VN-organi satie, confronteren burgers en politici nòg harder dan voorheen met de langetermijngevolgen van de moderne consumptiecultuur. In Nederland lijkt het window of opportunity voor verandering gesloten. Twaalf jaar geleden kon er nog een kabinet vallen over ruzie over CO- doelstellingen en be perking van de automobiliteit. Nu zegt de PvdA- minister van Verkeer dat mobiliteit 'fun' is en onvermijdelijk zal toenemen. Schiphol heeft zijn doelstelling voor passagiersaantallen allang gehaald. Ooit was een eigen auto luxe, nu is voor veel mensen twee vliegvakanties per jaar routine. De Nederlandse uitstoot van het broeikasgas CO per hoofd van de bevolking behoort tot de hoogste ter wereld.

Harde maatregelen zijn het poldermodel vreemd. De Tweede Kamer heeft destijds bepaald dat Nederland in het jaar 2000 zeker drie procent minder CO moest uitstoten dan in 1990, maar de werkelijkheid is dat we nu al acht of tien procent bóven dat niveau zitten. Een energiezuiniger levensstijl lijkt verder weg dan ooit, alle windmolens en geïsoleerde ramen en het kopen van uitstootvermindering in het buitenland ten spijt. De kans bestaat dat de huidige alarmerende cijfers zullen leiden tot defaitisme onder het motto: 'Het is nu toch te laat'. Dat zou jammer zijn, ook internationaal gezien.

ÉÉN LICHTPUNTJE is er wel te ontdekken aan de bekendmakingen vanuit Shanghai, waar het IPCC deze week vergaderde. De consensus over de feiten wordt steeds sterker. Het IPCC is niet alleen een club van wetenschappers. De "samenvattingen voor beleidsmakers' worden mede geformuleerd door diplomaten van de verschillende lidstaten van de VN. De erkenning van de menselijke betrokkenheid bij de klimaatverandering is er, de bezorgdheid is er ook. Nu nog de daden.

Zie ook:

Opwarming aarde komt door de mens (22 januari 2001)

( a d v e r t e n t i e s )