BRAM POLS
Transport is de bloedsomloop van onze samenleving en bepaalt in hoge mate de kwaliteit van ons leven. Aldus Transport en Logistiek Nederland (TLN). Volgens de belangenbehartiger van het beroepsgoederenvervoer brengen de Nederlandse transportondernemers elk jaar zo'n 383 miljoen ton goederen in binnen- en buitenland van A naar B. De waarde van deze goederen bedraagt zo'n 1.500 miljard gulden per jaar, ofwel 91.000 gulden per Nederlander. Met een jaaromzet van 21 miljard gulden is deze bedrijfstak daarmee de 'motor van onze nationale economie'.

Wie met negentig kilometer per uur tobt achter een mastodont op de linkerrijbaan, realiseert zich nauwelijk het economisch belang van die sector. Zo telt TLN ruim 7.000 transportondernemingen die samen werk bieden aan circa 95.000 mensen.

"Zonder transport staat alles stil", luidt het oude adagium van de transportsector, opdat er meer besef komt omtrent 'de onmisbare positie van het wegtransport'. Van zaken die belangrijk zijn is de geschiedschrijving altijd de moeite waard. Dat geldt ook voor trucks.

Een vrachtauto is tegenwoordig iets heel anders dan de wegreus die vroeger in wandeltempo een berg opging. Hoewel het vak van vrachtwagenchauffeur niet te benijden valt, hebben de fabrikanten van trucks als MAN, Daf, Scania Vabis, Volvo, Mercedes en Renault er alles aan gedaan om rijgedrag en wooncomfort te optimaliseren. Wie nu een glad gestileerde vrachtwagen ziet, realiseert zich nauwelijks dat voor een hele generatie de geschiedenis van die vrachtauto een uiterst duistere is om de eenvoudige reden dat er nauwelijks naslagwerken bestaan.

Uitgeverij Elmar heeft een fraai historisch overzicht op schijf uitgebracht, dat is samengesteld door 'truckjournalist' Niels Jansen. Het werk omvat bijna 600 foto's van vrachtauto's uit de twintigste eeuw. Van iedere truck is een behoorlijke technische specificatie opgenomen, valt het bouwjaar terug te vinden, wordt het soort motor vermeld - dus ook cylinderinhoud, vermogen, koppel en aandrijving. Bij vrachtwagens zijn ook het cabinetype, de carrosserie en het laadvermogen van belang.

Dat zijn details voor 'freaks' die serieus werk maken van de evolutie van de vrachtauto. Voor de geïnteresseerde leek zijn vooral de plaatjes leuk en de typenamen die de stoere verschijningen werden meegegeven. Zoals de Matador, de Majestic en de Mammoth Major van het roemruchte Britse merk AEC, dat in 1912 begon en na de Tweede Wereldoorlog fraaie bussen en vrachtwagens maakte. In 1968 onderging het merk het lot van de meeste Britse fabrikanten en werd het onder Leyland geschoven. De geschiedenis is bekend. Leyland ging met medeneming van AEC in 1980 ten onder.

Opmerkelijk is dat - het rijtje alfabetisch afgaande - veruit de meeste merken niet meer bestaan, terwijl het vrachtwagenpark in dezelfde periode op ongekende wijze is uitgedijd. Albion, Alm, As, Astra, Atkinson, Available, Avm, AWD en Barreiro, ze komen in het straatbeeld niet meer voor.

De vrachtwagen heeft als verschijning een duidelijke ontwikkeling doorgemaakt. Leken ze begin deze eeuw nog in al hun breekbaarheid op 'paard en wagen zonder paard', in de jaren veertig werden het vrijwel zonder uitzondering de macho's van de weg. De Amerikaanse Biederman C2 uit 1943, uitgevoerd met een Hercules-motor en de woorden 'Heavy Hauling' op de indrukwekkende motorkap doet de achteloze voetganger de schrik om het lijf slaan. Dat gold in de jaren zeventig ook nog voor de Belgische MOL Giant met een radiateur die boven een reus zou uitsteken. Tegenwoordig lijkt het de kunst de paardenkrachten achter een esthetische façade te maskeren. Vermeldenswaard is ook de nostalgische screensaver. De selectie auto's die op dode momenten de revue passeert, is meer dan verrukkelijk.

Niels Jansen, Trucks, uitgeverij

Elmar, 49,95 gulden. www.elmar.nl/uitgeverij

Eerder verschenen in deze rubriek:

Skatende graffiti-spuiters
(19 januari 2001)
Alice in computerland
(12 januari 2001)
Praktische gids met betwetertjes
(5 januari 2001)

Eerder verschenen artikelen in het archief.

( a d v e r t e n t i e s )