Op het International Filmfestival Rotterdam strijden vijftien films om drie VPRO Tiger Awards. Het zijn voor weinig geld gemaakte films van beginnende regisseurs uit alle windstreken. Op de kunstpagina elke festivaldag een gesprek met een kandidaat.

Door BIANCA STIGTER

Verboden te zuchten is de eerste, lange, zwaarmoedige speelfilm van Alex Stockman (Hasselt, 1962). Hij gaat over een jongen van 25 die in zijn eigen stad een hotelkamer neemt. Tegen zijn eerste grote liefde, met wie het net uit is, zegt hij dat hij naar Portugal is vertrokken. Doelloos zwerft Joris door Brussel. Hij ontmoet een dokter, een clochard, zijn vader, een meisje. Samen met haar zit hij lang te zwijgen op het dak van een lege parkeergarage. Alex Stockman volgde een opleiding tot vertaler. Als filmer is hij autodidact; het Brusselse filmmuseum was zijn leerschool. Voor hij begon met het maken van films schreef hij recensies voor het tijdschrift Humo.

De film is opgenomen in zwart-wit. Waarom heeft u daarvoor gekozen?

"Ik ben met zwart-wit opgegroeid. Mijn vader was fotograaf en wij kregen pas een kleurentv toen de zwart-witte echt op was. Voor jongeren is zwart-wit misschien heel ouderwets. Voor mij heeft het een oerkracht. Vooral in stomme films zie je het gevecht tussen licht en donker zo mooi aan het werk, op celluloid dat zelf ook nog eens moet vechten om niet uiteen te vallen. Voor bepaalde thema's zijn zwart-wit nog steeds de juiste kleuren. Ze versterken bijvoorbeeld een gevoel van vervreemding. Joris loopt rond in een stad die hem bekend is maar tegelijkertijd heel vreemd voorkomt."

Wat voor rol speelt Brussel in de film?

"Ik heb bijna alles op locatie opgenomen en de film is geografisch min of meer correct. Als je hier met een bepaald gevoel van mistroostigheid rondloopt, zie je dat overal weerkaatst. Op de een of andere manier gaat daar troost van uit. Ik voel me hier veel beter dan in het propere provinciestadje waar ik vandaan kom. Als ik me daar verloren voelde, kon ik dat nergens terugvinden."

Verboden te zuchten doet vaak aan andere films denken. De film herinnert aan de nouvelle vague, aan Bresson. Vindt u het zelf prettig als films naar andere films verwijzen?

"Film is een soort doorgeefluik van alles wat je mooi vindt, van andere films, van boeken, maar ook van dingen die je op straat ziet."

Sommige scènes, zoals een gesprek tussen de eigenaren van het hotel, lijken niets met het verhaal van Joris te maken te hebben.

"Ik wilde graag tonen dat er in een stad tegelijkertijd honderden verhalen aan de gang zijn. Joris' verhaal is er daar maar een van. Een van de titels die lang boven de film hebben gezweefd was Rondom mij (gaat het leven voort). Tijdens het draaien probeerde ik ruimte open te laten voor veranderingen."

De toon van Verboden te zuchten is nogal zwaarmoedig. Joris is jong en het lijkt of hij vooral daaronder lijdt, alsof het een soort ziekte is.

"De film gaat over de kloof tussen de wereld en de verwachtingen die je hebt over hoe de wereld is in de kinder- en adolescententijd. Gaandeweg blijkt dat de wereld heel ongrijpbaar is en vaak desolaat. Maar ik heb de film niet als een mokerslag bedoeld. W.F. Hermans heeft ooit gezegd dat boeken die helemaal niet proberen te troosten toch een vertroostende werking kunnen hebben. Dat is ongeveer wat ik heb willen bereiken."

Verboden te zuchten. Vanavond, 20u Pathé 5, 26-1 12u Pathé 4, zo 28-1 14.45 Venster 1

( a d v e r t e n t i e s )