Na drie jaar begon eindelijk de geruchtmakende zaak-Baybasin. Opnieuw dreigt het strafproces vertraging op te lopen. Touwtrekken om 'taps' en een politieke 'Turkse connectie'.

Door onze redacteur MARGRIET OOSTVEEN

ROTTERDAM, 25 JAN. Hoe wordt een strafproces een politiek proces? Als een arrestatieteam "voor uw veiligheid" automatische pistolen de rechtbank in draagt? Als een dofzwarte BMW, met veel antennes op het dak en norse koppen met oortjes achter de voorruit, opvallend voor de ingang staat? De meervoudige kamer van de rechtbank in Breda verhuisde tijdelijk naar het Rotterdamse gerechtsgebouw, waar deze week in een extra beveiligde rechtszaal het proces tegen Hüseyin Baybasin begon. Maandag was een dag van touwtrekken om een imago: heeft de spraakmakende zaak-Baybasin een politieke 'Turkse' connectie, zoals raadsman D. Moszkowicz betoogt? Of is het, wat officier van justitie R. van Raaij met verve uitstraalt, business as usual? Dinsdag en woensdag ontaardden in een babylonische spraakverwarring over de waarde van drie afgeluisterde telefoongesprekken van Baybasin.

Officier van justitie Van Raaij zegt met naduk dat híj zijn strafdossier na Baybasins aanhouding in 1998 al binnen een half jaar rond had. Hüseyin Baybasin wordt sindsdien verdacht van het voorbereiden van een groot heroïnetransport naar Nederland, het leiding geven aan een criminele drugs organisatie, het inhuren van huurmoordenaars, het organiseren van een gijzeling. Niets bijzonders voor justitie, dat doen meer drugscriminelen. Toch zit Baybasin volgende maand al drie jaar in voorarrest in de strengste gevangenis van Nederland, de EBI in Vught. Officier Van Raaij laat doorschemeren dat Baybasin het aan zichzelf te danken heeft. Baybasin, die vóór zijn aanhouding meermalen toegaf dat hij een grote heroïnehandelaar was, ontkent sindsdien alle hem ten laste gelegde feiten. Steeds kwam de verdachte met weer nieuwe, tijdrovende verzoeken, waardoor zijn zaak keer op keer moest worden aangehouden. Meestal ging het om het horen van nieuwe getuigen, in de hoop een politiek verband te kunnen aantonen. En om nieuw onderzoek naar afgeluisterde gesprekken. Deze week is het opnieuw allemaal aan de orde. Hüseyin Baybasin "speelt een rol in de financiering van Koerdische belangenorganisaties", zegt zijn raadsman, en "houdt tot op hoog niveau" contact met ze. Hij loopt in Turkije het risico door de overheid ter dood gebracht te worden. De Hoge Raad heeft dat erkend met een verbod hem uit te leveren. Maar doet dat iets af aan de verdenking van heroïnehandel? Gisteren veroordeelde het gerechtshof in Den Bosch een neef van Hüseyin Baybasin tot tien jaar cel wegens lidmaatschap van de criminele organisatie waarvan Hüseyin zelf volgens justitie de leider is. Het net sluit zich, en Hüseyin Baybasin rest weinig anders dan de bewijzen in zijn eigen zaak verdacht te maken.

Helemaal uit de lucht gegrepen lijkt dat streven niet. Vanmiddag werd criminele informant B. in de rechtszaal verwacht, die door bronnen rond het onderzoek "onze kroongetuige" wordt genoemd. De criminele inlichtingendienst CID noemt hem in een rapport van de rijksrecherche "een Turk" die mogelijk " uit de politieke hoek" komt. Advocaat Moszkowicz zal dan ook proberen aan te tonen dat informant B. is "gestuurd" door de Turkse overheid om Baybasin te belasten.

Maandag bracht Moszkowicz dan ook een nieuwe schriftelijke verklaring in, die afkomstig zou zijn van een voormalig lid van de inlichtingendienst van de Turkse politie. Deze 'H.T.' bevestigt dat Turkije voor Baybasin een moordcommando naar Nederland stuurde, zoals de verdachte sinds 1998 beweert. Maar Baybasin hield zich schuil. "We kwamen steeds te laat", aldus H.T. Daarom werd volgens zijn verklaring de koers gewijzigd: "Doelstelling was dat ons doel op zijn minst voor lange tijd de gevangenis in zou gaan." H.T. meldt naar Rotterdam te willen komen om te getuigen, mits hij voldoende garanties voor zijn veiligheid krijgt. Dan pas kan blijken hoe betrouwbaar de verklaring is. De rechtbank besluit nog of het verzoek van Moszkowicz hiertoe wordt gehonoreerd.

Assertief en spraakzaam weet Baybasin de rechtbank dinsdag en woensdag in de ban te houden van een paar afgeluisterde telefoongesprekken, waarmee volgens hem is geknoeid. In totaal maakte justitie in deze zaak 6.000 van deze telefoontaps. Baybasin zegt er een aantal gevonden te hebben die niet deugen. Op woensdag krijgt hij na lang aandringen eindelijk zijn zin, en wordt de tolk verzocht drie gesprekken te vertalen. Zij bevestigt dat de stem in de telefoontaps niet die van Baybasin is en dat de strekking anders is dan in het strafdossier staat vermeld. Iemand moet zich vergist hebben bij het nummeren van de taps, meent officier van justitie Van Raaij. De rechtbank gelooft dat ook, maar wil met de inhoudelijke behandeling van de zaak wachten totdat dat door het verantwoordelijke rechercheteam is aangetoond.

Kroongetuige B. had vanmiddag het slotspektakel moeten vormen. Maar het OM houdt er al rekening mee dat het requisitoir, morgen gepland, wordt uitgesteld. Daarna zal weer ruimte gevonden moeten worden in een extra beveiligde rechtszaal. En zo dreigt de zaak-Baybasin na drie jaar weer weken vertraging op te lopen.

( a d v e r t e n t i e s )