Bill Clinton nam zaterdag in stijl afscheid van de macht: met gne en trots, spelend met schuld en vergeving. "Gratie betekent dat de samenleving je vergeeft."

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

WASHINGTON, 22 JAN. Clintons vertrek was in stijl: emotioneel, verrassend en met een onnavolgbaar mengsel van gne en trots. Hij nam dit weekeinde afscheid, en afscheid en afscheid. En steeds waren er weer handen om te schudden en mensen om toe te lachen.

Na acht jaar is het overdragen van de machtigste baan op aarde voor niemand makkelijk. Maar Bill Clinton moest ook nog even openlijk een bekentenis tekenen dat hij had gelogen en de justitie gedwarsboomd. Daarmee voorkwam hij dat het zwaard van Damocles van een vervolging wegens meineed boven zijn hoofd bleef bungelen.

Het belette hem niet zaterdagmorgen, twee uur voor de machtsoverdracht, zijn laatste radiopraatje te houden en 140 landgenoten gratie te verschaffen. Hij wist waarover hij sprak toen hij zondag op de stoep voor zijn lokale delicatessen in Chappaqua, in de staat New York, uitlegde wat de zin van het gratie-decreet was: "Het zegt niet dat die mensen niet gedaan hebben waar zij voor waren veroordeeld. Gratie betekent dat de samenleving je vergeeft. Opdat die mensen hun burgerrechten weer kunnen uitoefenen." Alsof de schuld-zwangere afsluiting van de Jones- en Lewinsky-affaires hem nauwelijks had geraakt, was hij zaterdagmorgen de gracieuze gastheer voor een koffievisite van toen nog aanstaand president Bush en diens gevolg. Samen reden de heren per limousine naar het Capitool, waar de nieuwe president om twaalf uur werd beëdigd.

Van dat moment was Clinton een ex-president, maar wat voor één. Terwijl president Bush zijn rijtoer maakte over Pennsylvania Avenue, zagen de tv-zenders zich gedwongen regelmatig over te schakelen naar de militaire vliegbasis Andrews, waar in een hangar 2500 medewerkers en dierbaren waren samengestroomd. Om afscheid te nemen. Onder hen de oud-ministers Madeline Albright, Larry Summers en Rodney Slater.

'Don't go away', riep één getrouwe. Waarop Clinton geruststellend: "We hebben het Witte Huis verlaten, maar we gaan nergens naar toe. We zijn er gewoon nog. " Toen nam de gepensioneerde president een vertrouwd bad in de menigte. Dat duurde meer dan een uur. Enige meters van hem werkte senator Hillary Clinton zich een weg door de mensenzee. Vergeleken bij acht jaar geleden heeft zij veel geleerd van haar politieke mentor: zij ziet er kwieker uit en het lijkt bijna of zij er nu ook van geniet.

Nog een keer vloog het vertrouwde, blauwe regeringsvliegtuig de Clintons en hun dochter Chelsea naar New York, waar zij nu wonen. De nieuwe villa in Washington is het werkhuis voor de senator-in-functie, en voor socializing en fundraising. Als president Bush zaterdag dacht dat het na aankomst van de Clintons in New York stil zou worden, werd hij snel op het verkeerde been gezet. Bij aankomst op Kennedy Airport wachtte een fiks comité van welkom de Clintons op. Hillary hield een strijdbaar vakbondsverhaal. Haar man stond er als 'perfect spouse' bij. Om daarna toch ook nog wat te zeggen.

President Bush moest zijn hele inauguratiedag visueel opboksen tegen de Clintons. En zondag, op zijn eerste werkdag als president, was het nauwelijks anders. Terwijl George W. Bush en de zijnen oecumenisch ter kerke gingen in de National Cathedral in Washington, was Bill al vroeg uit de veren. De tv was niet voor niets gekomen. De nieuwe inwoner wipte in een ei-gele fleece de lokale lekkerwinkel binnen en gaf enkele snedige citaten af. Tientallen omstanders zagen hun kans schoon de oud-bevelhebber der strijdkrachten de hand te schudden en te bedanken.

President Bush hoopt waarschijnlijk dat het binnenkort voorbij is met Clintons afscheid. Maar niets wijst daar op.

( a d v e r t e n t i e s )