Het twaalfjaarlijkse Feest van de Kruik, waarbij miljoenen Indiërs een bad in de Ganges nemen, is de grootste samenkomst van mensen op aarde. Muziek, klederdrachten, bizariteiten in alle soorten, en dat alles toch strak georganiseerd.

Door onze correspondent Anil Ramdas

ALLAHABAD, 19 JAN. Even dreigt er chaos te ontstaan, als de volle trein langzaam het station van Allahabad binnenrolt. De perrons bieden een lugubere aanblik, met duizenden mensen die liggen te slapen, van top tot teen gehuld in grauwe dekens en lakens, alsof ze dood zijn. Maar als bij toverslag veren ze op om de aangekomen pelgrims met hun bagage van potten en pannen en bundels brandhout doorgang te verschaffen. Het gebeurt in alle rust, niemand duwt of schreeuwt, iedereen schuifelt naar de uitgang en sluit zich aan bij de eigen dorpsoudste, die een vlag of stok omhoog houdt.

Er staan bussen en tractoren met grote aanhangwagens, riksha's in verschillende maten en karren die worden voortgetrokken door paarden, ezels en kamelen. Afhankelijk van je vermogen kies je een vervoermiddel en de armsten beginnen te lopen. Na een stevige mars van een uur zullen ze de plek bereiken waar ze nu al dagen voor op reis zijn, uit het tropische zuiden of het hoge noorden, de woestijnen van Rajasthan of de moerassen van Orissa.

Handelaren lopen langs de karren met sjaals, mutsen en handschoenen, omdat het koud kan zijn bij de oevers van de Ganges en de Jamuna. Maar de pelgrims geloven er nog niets van. Het is zonnig en met twintig graden buitengewoon aangenaam.

De stoet wordt dichter, het stof waait op van de onverharde weg, op een heuvel staat een controlepost van de politie en daar achter, in een diep dal van wit rivierzand, is dan plotseling de mela, het feest. Een zee van tenten en vlaggen, een formidabele stad, zover het oog reikt, met lantaarnpalen langs rechte, brede hoofdstraten en wiebelende pontonbruggen over de vele zijtakken van de Ganges. Dit is inderdaad de grootste samenkomst van mensen op aarde, maar het doel is niet voor iedereen hetzelfde.

De Kumbh Mela is het twaalfjaarlijkse feest van de kruik, de 'Kumbh', waarin zich de nectar bevond van Brahma, de schepper, die aan de Goden onsterfelijkheid gaf. Maar demonen wisten de kruik te ontfutselen en de zoon van Godin Indra kreeg de opdracht die te heroveren. Er ontstond een gevecht dat twaalf jaar duurde en vier keer moest Indra's zoon de kruik neerleggen, om de demonen van zich af te weren. Op die vier plaatsen aan de Ganges vielen druppels van de nectar in het water, waardoor de rivier haar heiligheid verkreeg.

Vooral bij de Sangam, de samenvloeiing van de Ganges, de Jamuna en de verdwenen rivier Saraswati, is de heiligheid het grootst. Wie zich daar wast, verschoont zich van zijn zonden en komt dichter bij de Moksha, de verlossing uit de cyclus van geboorte en wedergeboorte.

Het is een goede reden om naar de Kumbh Mela te komen, maar lang niet de enige. Het is in de eerste plaats een Mela, een feest, met muziek en klederdrachten en bizariteiten in alle soorten: waarzeggers en heilige sadhu's met lange baarden en oranje gewaden, dwergen en reuzen en mensen zonder armen en benen die op een kistje te kijk liggen. Je kunt je aan het begin van de oudheid wanen, als je de elektriciteitslijnen wegdenkt, het is theater waarin geen verschil bestaat tussen speler en toeschouwer, er is komedie, er is spektakel, er is hysterie en dodelijke ernst.

Maar de meest opzienbarende attractie vormen de Naga's, naakte mannen die hun grotten en holen waarin ze mediteren en yoga-oefeningen doen voor deze gelegenheid verlaten en woest om zich heen kijkend door de straten van de Mela lopen. Sommige van de honderdvijftigduizend Naga's die hier vertegenwoordigd zijn pronken met hun voorkomen en poseren voor de buitenlandse fotografen. Een rijdt op een motorfiets, de ander heeft een touwtje om zijn middel waarin een mobiele telefoon is gestopt. Een enkeling haalt voor de camera van een televisieploeg kunstjes uit: aan zijn penis heeft hij een touw geknoopt die met een jeep is verbonden. Zonder zichtbare krachtsinspanning loopt hij achteruit, de jeep over het mulle zand voorttrekkend. "Nog een keer", roept de Britse cameraman, terwijl hij zijn camera verplaatst en snel het licht meet. De Naga doet het nog een keer, en nog eens, totdat de cameraploeg tevreden is.

Dit soort taferelen hebben de toorn van de meer serieuze sadhu's en naga's gewekt. De boosheid richt zich niet zozeer op degene die de kunstjes uithaalt, want de naga wordt nu eenmaal verondersteld rebels te zijn en zich niets van autoriteiten aan te trekken. Men is boos op al die buitenlandse filmploegen die deze gebeurtenis hebben uitgeroepen tot the greatest show on earth. Ze filmen badende vrouwen en opium rokende sadhu's en als de Naga's met speren en zwaarden zwaaiend het water inrennen, staan de camera's steevast op heuphoogte, om de blote billen zo goed mogelijk te laten zien.

Tot verbazing van de fotografen en tv-ploegen vormen de heilige mannen van India geen anarchistische bende. Ze hebben organisaties en vergaderingen, er is een strikte hiërarchie en de sadhu's aan de top hebben net zoveel, zo niet meer invloed dan de formele politieke leiders van het land. En gisteren werd verordonneerd dat iedere foto en iedere videoband voor vertoning door een keuringscommissie moet worden beoordeeld. De Kumbh Mela mag niet worden weergegeven als een Westers popfestival met seks en drugs, luidde de verklaring, en wie zich hier niet aan houdt kan rekenen op arrestatie, of domweg een speer tussen de ribben. De tv-producenten die zich verontwaardigd tot de politie wendden kregen te horen dat het menens is: de politie zal doen wat de sadhu's zeggen en arrestatie is nog het minste.

Deze beroering gaat de meeste van de twee tot drie miljoen pelgrims die nu in de Mela bivakkeren voorbij. Geduldig wachten ze op het bad der baden, op 24 januari, als naar schatting twintig miljoen hindoes naar deze plek zullen komen om gezamenlijk het water in te gaan. Overdag wandelen ze wat door de straten van de tijdelijke stad, ze luisteren naar preken en gebeden, ze kopen groenten en koken een maaltijd en voor zonsopgang duiken ze even in het vriezende water. Voor hen is het geen show. Het is verlossing.

( a d v e r t e n t i e s )