In het eerste jaar onder een nieuwe topman is ASM Lithography begonnen aan liefst drie ambitieuze projecten. Treft de drietrapsrakket van Doug Dunn doel?

Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT

AMSTERDAM, 19 JAN. Is er onheil opkomst, dan houden de klanten van ASM Lithography hun mondje dicht. "Er is een enorm tekort aan onze apparaten", zegt bestuursvoorzitter Doug Dunn van ASML. "Onze klanten weten dat ze een nieuwe order voorlopig kunnen vergeten als ze er eentje afzeggen. Al in september dienden de eerste problemen in de sector zich aan, maar wij hoorden pas in december over hun problemen."

ASML heeft een orderportefeuille van 255 stuks (acht maanden productie). Het is voor een chipproducent niet aantrekkelijk om achteraan te moeten sluiten in de rij. De notoir onvoorspelbare chipmarkt kan immers zo weer aantrekken. Late informatie over de markt is gevaarlijk voor ASML. In de afgelopen twee tot drie maanden zegden nog maar enkele producenten orders af, maar wat gebeurt er als de sneeuwbal verandert in een lawine van afzeggingen? "Wij zijn voor onze informatie niet afhankelijk van wat onze klanten vertellen", zegt Dunn. "We verzamelen onze eigen marktinformatie."

Als bestuurslid van Philips voorspelde Dunn ooit dat de eb- en vloedbewegingen in de chipsector ten einde zouden zijn. Intussen heeft hij leren leven met de onvermijdelijke cyclus van vraag en aanbod. In de twaalf maanden vanaf medio 1998 schommelden de resultaten van ASML rond het nulpunt. In het afgelopen jaar stuwde de cyclus de winst en omzet juist naar recordhoogte.

Na de zomer van dit jaar wordt de situatie pas weer onzeker. Omdat het enige tijd duurt voordat een chipmachine is gemaakt en geïnstalleerd, ondervindt ASML de golfbewegingen in de sector met vertraging, maar uiteindelijk overspoelen ze de Velhovense fabrikant wel degelijk. Toch is Dunn optimistisch: "Het duurt vier jaar voordat chipmakers een nieuwe fabriek helemaal op stoom hebben. Het gaat om een investering van 2 miljard dollar. Zo'n plan wordt niet stilgelegd wegens een dip van zes maanden."

De grillen van de sector zijn niet de enige zorg van ASML. In het afgelopen jaar, het eerste onder de nieuwe topman Dunn, zijn maar liefst drie grote projecten gelanceerd. Dit jaar moet blijken of Dunns drietrapsrakket doel treft.

In maart al moet ASML de eerste hindernis nemen. Dan wordt duidelijk of de Amerikaanse autoriteiten instemmen met de miljardenovername van Silicon Valley Group (SVG). De Amerikaanse Senaat is bezorgd over het mogelijk verlies van een technologie die van strategisch belang is voor de Amerikaanse defensieindustrie. Dunn wees er gisteren nog eens op dat kwestie zich toespitst op een laboratorium van SVG waar niet meer dan 120 mensen werken. Het laboratorium was twee jaar geleden betrokken bij een opdracht voor de fabricage van spionagesatellieten. Dankzij zijn alliantie met het Duitse Zeiss heeft ASML de SVG-lenzen niet per se nodig, maar Dunn wil voorlopig niet denken aan een overname waarvan het gespecialiseerde laboratorium zou zijn uitgesloten.

Dunns tweede project is de verovering van de Japanse markt. Onlangs maakte ASML de naam bekend (Seiko Epson) van de eerste klant die is binnengehaald op de thuismarkt van de grote concurrenten Nikon en Cannon. Japan is met een aandeel van 19 procent de belangrijkste mondiale chipmarkt na de Verenigde Staten (32 procent). "We zijn niet van plan het bij één klant te laten", aldus Dunn.

Het derde en misschien wel belangrijkste project van ASML is de introductie van een nieuwe machine, Twinscan gedoopt. In een animatie toonde ASML gisteren dat dit apparaat twee plakken silicium tegelijk kan bewerken. Daar komt nog bij dat de Twinscan werkt met siliciumschijven van 300 in plaats van 200 millimeter, een efficiëntere maar ook geheel nieuwe productiemethode die alle chipmakers in de toekomst gaan toepassen. In de zomer van dit jaar moet ASML's productielijn voor deze nieuwe machines vol op stoom zijn. Een jaar later al, zo verwacht Dunn, zal 60 procent van de nieuw verkochte machines werken met plakken van 300 millimeter. De Twinscans van ASML hebben een omvang van twee kubieke meter, een gewicht van zeven ton en kosten 7 miljoen dollar. Voor de klant zijn ze niet hun gewicht in goud waard ( per kilo ongeveer tien keer zo duur), maar voor de toekomst van ASML zijn ze van onschatbare waarde.

( a d v e r t e n t i e s )