Door een onder redacteuren
ROTTERDAM, 11 JAN. Geen enkele bisschop zal het nog wagen een zogeheten diocesane synode te organiseren. Dat verwacht kerkhistoricus Peter Nissen, verbonden aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, naar aanleiding van de afwijzende reactie van het Vaticaan op het plan van het bisdom Breda met zo'n synode.

Muskens had voor de 150ste verjaardag van zijn bisdom, in 2003, een synode op touw willen zetten. "Een lumineus idee, de hoogaangeschreven Belgische aartsbisschop Danneels was razend enthousiast", zegt perschef J. Willems. Ook de nuntius van het Vaticaan in Nederland, monseigneur Acerbi, en aartsbisschop Simonis waren aanvankelijk opgetogen. Maar het Vaticaan kon "niet instemmen" met de 'synode van Breda'. "De vrees bestond dat de polarisatie die in de jaren zeventig en tachtig in Nederland heerste, weer de kop op zou steken", vermoedt Willems. Voor het Vaticaan was de Nederlandse kerkprovincie destijds "een zorgenkind", weet kerkhistoricus Nissen. "Neem het 'provinciaal concilie' dat onze bisschoppen van 1968 tot 1970 in Noordwijkerhout wilden houden. Rome erkende die bijeenkomst niet, het celibaat kwam aan de orde."

Een synode is een samenkomst van priesters, pastors en gelovigen, die zich buigen over het pastorale beleid van het bisdom.

In Nederland is een diocesane synode ongebruikelijk, vertelt Nissen. "Vroeger was dat anders. In het oude kerkelijk wetboek van 1917 waren de bisschoppen zelfs verplicht op gezette tijden zo'n synode te houden. In het nieuwe wetboek, dat van 1983, is die verplichting geschrapt. Maar met name in Frankrijk, Spanje en andere Zuid-Europese landen is een aantal synodes geweest. In 1988 nog in Rome, in het bisdom van de paus. Die ging over de organisatie van de zielzorg. Hij was heel vruchtbaar."

Nissen zegt dat de aanvankelijk enthousiaste Acerbi en Simonis "een ommezwaai" hebben gemaakt als het om de 'synode van Breda' gaat. "Beiden zijn rechts ingehaald door het Vaticaan", meent Nissen. "Ze wisten niet dat het Vaticaan negatief zou reageren. Nu zegt Simonis iets van: 'Ik kan me voorstellen dat de tijd nog niet rijp is voor zo'n synode'. Hij doet dat om niet in verlegenheid te raken, want hij is gepasseerd."

Dat laatste gebeurde al twee keer eerder, vertelt Nissen. Hij herinnert aan de steun van Simonis voor een leerstoel genoemd naar professor Schillebeeckx, aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. "Het idee moest vorig jaar van de baan, na een plotseling bericht uit Rome. Simonis werd voor de tweede maal gepasseerd bij de benoeming van de tweede hulpbisschop van Haarlem. Ik hoor Simonis nog zeggen dat hij lange tijd van niets wist."

Zie ook:

Muskens: 'Het Vaticaan is bang en onvoorspelbaar' (10 januari 2001)

( a d v e r t e n t i e s )