Maarten Huygen
Het is niet wat je wil zien op Nieuwjaar. Tot ver in het buitenland verspreide beelden van ambulances en flitslichten maakten een einde aan de gebruikelijke opluchting van 1 januari (eindelijk de kerstboom de deur uit). Televisie schakelt direct de empathie van miljoenen kijkers in.

Je denkt je het inferno in, stelt je de wanhoop van de overlevenden en de ouders voor. De televisiezenders moesten hun toevlucht nemen tot amateurbeelden van de hulpverlening. Het terrein was afgezet en verboden voor camera's. Al die verbrande jongeren kwamen daardoor niet in beeld. Ik verlangde er ook niet naar. De beschrijvingen waren gruwelijk genoeg. De Volendamse horeca-fabriek zag er nog goed uit. De brandende synthetische kleding en hete rookgassen waren het dodelijkst. Het Journaal trof bij een lege maandagse nieuwjaarskerkdienst enkele ouderen die slachtoffers kenden. Het Amsterdamse AT5 sprak direct met sommige jongeren die ternauwernood ontsnapt waren en filmde ook van buiten een nooddeur zonder trap. Het in lokaal nieuws gespecialiseerde Hart van Nederland (interview met brandweerdeskundige) en 5 in het land konden eenzaam uitpakken omdat Nova en Netwerk uit de lucht waren. Meest gestelde, zinloze vraag van de dag: "Wat ging er door je heen?"

Niet een dag om de oudejaars-conferences van Lebbis en Jansen en Freek de Jonge op de videoband aan een nadere inspectie te onderwerpen. Veteraan Freek de Jonge was op zijn best. Zijn dominee-neigingen had hij in bedwang en hij vroeg zich zelfs af "hoe lang een generatie zijn idealisme volhoudt. Ik hecht steeds meer aan waarden en normen en eer en deugd".

Merkwaardig, twee conferences achter elkaar waar veel van dezelfde onderwerpen passeerden: Hell's Angels, busongelukken. Hadden Lebbis en Jansen niet een dagje eerder kunnen optreden? Willebrord Frequin staat nu te boek als de grootste schurk van Nederland. Lebbis en Jansen vonden hem ideaal voor een brandweeroefening en De Jonge wilde Frequin graag ruilen met Gümus. Lebbis en Jansen waren grappig en onderhoudend. Terwijl de een praat, beeldt de ander de stemming uit. Ze hadden om van stemming te wisselen een Wim Kan-parlando-liedje over de positieve ruis van voorlichters: "Alles gaat goed, er is niks aan de hand, dat het mis gaat is zwaar overdreven".

Toch heeft één man meer greep op het publiek dan twee komieken. De Jonge maakte gebruik van hulpmiddelen, speciale belichting, muziektrucs met klappende papieren zakken. Hij gaat achter de piano zitten en het is meteen stil in de zaal. Zo kan hij een land meeslepen in een licht melancholieke eindejaarsstemming. Zijn clowns-charisma heeft te maken met leeftijd. Een oudere cabaretier is door zijn levenservaring herkenbaarder in zijn stemmingen. Freek de Jonge kan aan veel subtiele registerknoppen trekken: droefheid, melancholie, opwinding, vrolijkheid. Wim Kan kon de mensen nog ontroeren toen hij ook al ver over zijn hoogtepunt heen was. Ook nieuwslezers houden het lang uit. Dat brengt mij op de 47-jarige vrachtwagenchauffeur Koos die Big Brother had moeten winnen bij Veronica, the young one. Toen hij de laatste avond voorstond in de telefoonpeilingen bood de staf snel 50.000 gulden voor degene die eerder zou vertrekken. Het was duidelijk dat Koos zou gaan."Ik geloof er geen snars van dat ik kan winnen", had hij altijd gezegd. Maar het zag er juist wel goed uit voor hem. Deze pas gescheiden vader was in zijn natuurlijke tragiek het herkenbaarst. Er was zelfs een liedje over hem gemaakt. De jongere deelnemers waren in hun uitsloverigheid onderling verwisselbaar. Maar Big Brother wil geen middelbaar uithangbord. De 33-jarige Bianca, ideaal lid van de advertentiedoelgroep, moest het worden. Toen negatieve tv-fragmenten Koos' grote voorsprong terugbrachten maar niet wegnamen, kwam er een veilige en zekere beloning. Daar weet iemand van boven de 40 wel raad mee. Genoeg mislukkingen meegemaakt.

Zie ook:

Volendam rouwt om slachtoffers cafébrand (2 januari 2001)
Doden bij cafébrand in Volendam (1 januari 2000)
Toestand slachtoffers kritiek (1 januari 2000)
Paniek en chaos na brand Volendam (1 januari 2000)
Longschade grootste levensgevaar bij brand (1 januari 2000)
Koningin Beatrix betuigt deelneming (1 januari 2000)

( a d v e r t e n t i e s )