NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

ANDRÉ WAARDENBURG
Wetenschappers in films komen er vaak nogal bekaaid af. Ze zijn stapelgek, verstrooid of lachwekkend. Terwijl het medium film toch zoveel aan hen te danken heeft. Zonder gedreven uitvinders en hun technologische vindingen had cinema helemaal niet bestaan. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?

Anti-Verlichtingsschrijvers, gepokt en gemazeld door de Romantiek en groot geworden op een dieet van metafysica in plaats van fysica, treft veel blaam. Mary Shelley (Frankenstein) blies bijvoorbeeld het aloude idee nieuw leven in dat je met Gods schepping niet mag knoeien. En de vraag of wetenschap gelijkstaat aan vooruitgang werd graag gesteld door H.G. Wells. Deze schrijvers vormden op hun beurt weer een dankbare bron voor Hollywood, immer verlegen om materiaal. De Britse sciencefiction-auteur H.G. Wells leverde stof voor onder meer The Time Machine, Things to Come, War of the Worlds en The Invisible Man. Dat laatste verhaal werd in 1933 verfilmd door een andere Brit, James Whale. Whale had al eerder Frankenstein verfilmd, dus het idee van de mad scientist was hem niet vreemd. Onlangs haalde Paul Verhoeven het (onzichtbare) mad scientist-archetype weer van stal in Hollow Man. Hierin is de wetenschapper ook figuurlijk 'onzichtbaar', hij is in moreel opzicht leeg. De uitwerking van de premisse 'wat zou je doen als je onzichtbaar was' verschilt verder nogal. Verhoevens wetenschapper gebruikt zijn onzichtbaarheid om vrouwen te betasten en te verkrachten. Daarna volgen moordlust en machtswellust. Bij Whale is het mensbeeld wat onschuldiger. Macht speelt een rol, maar dat komt doordat het onzichtbaarheidsserum wat nare bijwerkingen heeft. Dr.Jack Griffin wil graag onzichtbaar zijn om op gemakkelijk wijze aan geld te komen, zodat hij en zijn geliefde Gloria niet in armoede hoeven te leven. Verhoevens Sebastian Caine kreeg niet die grondvesting in belabberde sociale omstandigheden. Omstandigheden die in 1933, ten tijde van de grote depressie, dan ook meer betekenden dan nu. Jammer is dat Whale's kleine boodschap niet goed overkomt, omdat alle aandacht in de film uitgaat naar de nog steeds fenomenale special effects. De grote boodschap - het niet mogen uitdagen van God - komt rechtstreeks uit Frankenstein. Deze herhaling van thema's was echter gebruikelijk in die tijd; na The Invisible Man kwam Universal met The Invisible Man Returns, The Invisible Woman en Invisible Agent.Herhaling en vervolgens variatie, daar is Hollywood zichtbaar mee geworden.

The Invisible Man (James Whale, VS, 1933), zondag, BBC2, 1.55- 3.05u.

( a d v e r t e n t i e s )