Surinamers in Amsterdam herdenken en vieren dat hun land 25 jaar geleden een zelfstandige republiek werd.

Door onze redacteur CEES BANNING

AMSTERDAM, 25 NOV. "In 1975 was prinses Beatrix onze belangrijkste eregast", zegt Frank Ferrier. "Nu is er niemand van het koninklijk huis aanwezig bij de jubileumviering. Dat is voor veel van mijn landgenoten een grote teleurstelling."

Aan de bar van het verenigingsgebouw 'Ons Suriname' aan de Amsterdamse Zeeburgerdijk neemt hij een slok van zijn flesje Djogo-bier. Hij denkt na over zijn woorden. "Teleurstelling is te voorzichtig uitgedrukt: het is een schande, een grote schande."

Hij drinkt Surinaams bier, Heineken weigert hij. "Ik ben Surinamer, geen Nederlander." Bij het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1975 woonde hij met zijn ouders, twee broers en zus nog in Paramaribo. Maar door het falende economische beleid en de stijgende werkloosheid besloten steeds meer Surinamers het land te verlaten. "Ook mijn ouders, ze vonden dat er geen toekomst was voor ons in Suriname."

De 43-jarige medewerker van de ABN Amro is vanavond gekomen om mee te discussiëren over het Surinaamse nationalisme. Aanleiding is de presentatie van het boek Hetenachtsdroom. Suriname, erfenis van de slavernij van John Jansen van Galen.

In het boek vertellen de nationalisten over hun zoektocht naar de eigen, creoolse, identiteit. Als Suriname in 1975 onafhankelijk wordt is het enthousiasme daarvoor in het moederland groter dan in de jonge republiek. "Kolonisatie is de leer van de imitatie", onderwijst Harald Axwijk de zaal. Hij is sinds de jaren vijftig actief in de cultureel- nationalistische beweging. "Sinds de zeventiende eeuw moesten we lijken op de Hollanders. Systematisch werden in Suriname onze taal, cultuur en historie vernederd." Ferrier herkent het beeld. "Wie vooruit wilde komen in Suriname imiteerde de Nederlanders. Dus spreken we Nederlands, vieren we sinterklaas en houden we van de Oranjes."

Bij de herdenking van vijfentwintig jaar onafhankelijkheid van Suriname vindt Ferrier dat er veel aandacht zou moeten zijn voor het eigen culturele verleden. "Maar die aandacht is er nauwelijks", verzucht hij. "En alleen ouden van dagen zijn geïnteresseerd." Hij wijst naar de zaal. De discussie wordt gevolgd door Surinamers van middelbare leeftijd, sober gekleed. "Het doet me pijn om te zeggen, maar het zijn loosers. De Surinaamse jeugd heeft geen enkele belangstelling voor het verleden. Het is alleen maar feesten, geen interesse voor waar we vandaan komen."

Afgelopen maandag begonnen de festiviteiten in Amsterdam met een openingsfeest in Paradiso. Aan de Nes presenteerde theater Cosmic een week lang 'De Besten van Suriname'. De onafhankelijkheid van Suriname is onlosmakelijk verbonden met de grote toestroom van Surinamers naar Nederland, legt Cosmic-directeur John Leerdam uit. Op dit moment wonen er ruim 300.000 Surinamers in Nederland, tegen 400.000 in Suriname. Het festival wil laten zien hoe artiesten van Surinaamse afkomst zich in de afgelopen vijfentwintig jaar hebben gemanifesteerd binnen de Nederlandse cultuur. "Maar voor de eigen cultuur is geen belangstelling", briest Ferrier. Zijn omstanders knikken instemmend. Terwijl in het gebouw van de vereniging 'Ons Suriname' een serieuze discussie wordt gevoerd - in het Nederlands - viert theater Cosmic feest.

"25 jaar onafhankelijkheid is 25 jaar geen verantwoordelijkheid", provoceert standup-comedian Jörgen Raymann. Het is een van de weinige observaties in het Nederlands. In Cosmic is de voertaal Surinaams. De zaal is voor negentig procent gevuld met in feestkleding gestoken Surinamers.

Het programma moet er in hoog tempo door, want later op de avond staat een optreden bij het tv-programma Barend & Van Dorp op het programma. Te laat verlaat Raymann de Nes op weg naar Hilversum. In de hal zegt een Surinamer dat of Frits Barend of Henk van Dorp hun programma wel zullen beginnen met de stereotype opmerking dat Surinamers altijd te laat komen. En op het moment dat Frits Barend inderdaad aanstalten maakt om deze opmerking te plaatsen, stapt Raymann de studio binnen.

In Amsterdamse kroegen waar veel Surinamers komen is het dan al feest. Op het Leidseplein loopt een groepje jongens met de Surinaamse vlag over de schouders. Ze vieren feest alsof het nationale voetbalelftal de wereldbeker heeft gewonnen. "Als iemand 25 jaar is geworden dan wordt dat bij ons op een hele bijzondere manier gevierd", legt een jongen uit. "Bigi Jari."

( a d v e r t e n t i e s )