B E E L D :
Nominering-cratie
Maarten Huygen
Tropische eilandbewoners die
samen de honger en ontberingen van het reality-programma
Robinson doorstaan, worden geen vrienden voor het leven. De
programmaleiding heeft keihard conflict ingebouwd met een
schervengericht waar geen kijker aan te pas komt.
De presentator haalt aan het einde van de uitzending de briefjes met de nominaties uit een
stenen urn, draait ze om voor de camera en draagt ze met grafstem voor.
"De eerste is... voor Jan. De tweede is ook voor jou... Jan." De mensen
die op Net5 bij Robinson zijn genomineerd, kunnen niemand
anders de schuld geven dan elkaar. Een situatie die zich voordoet in
strafkampen waar gevangenen medeplichtig worden aan elkaars lot omdat ze
tegen elkaar zijn opgezet. Dat maakt iedereen eenzaam.
Big Brother is dan een warm luxe-bad, want daar bepaalt de kijker
wie van de genomineerden moet vertrekken. Het wekelijks uitgezonden
Robinson is even meedogenloos als fascinerend en scoorde in
Amerika veel beter dan Big Brother. Visueel is het leven op zo'n
tropisch eiland interessanter dan het rondhangen in een studioloods.
Robinson is reportage: alleen de interessantste momenten van de
47 competitiedagen worden er door professionele cameramensen uit
gehaald. De deelnemers moeten hun eigen voedsel op het tropische eiland
bereiden uit zelf bijeen gescharrelde maniok, palmbladeren,
rietsuikerstengels en vis. Ze verdienen soms iets extra's als prijs voor
een wedstrijd. Wie stemmen krijgt en toch op het nippertje overblijft,
is ongelukkig. De Vlaamse Veronique hompelt weken mee als sociaal
invalide. Gisteren werd ze door vier groepsleden genomineerd maar een
ander kreeg net één stem meer. Niet omdat hij minder
populair is, maar omdat hij geblesseerd was geraakt en al weken in een
depressie verkeerde en het wilde opgeven. Misschien haalt Veronique de
volgende ronde nog omdat sommigen besluiten een potentiële winnaar
te nomineren, zodat zij zelf meer kans krijgen om aan het einde over te
blijven. Politieke gaven zijn even belangrijk als
overlevingsvaardigheden. Wie sterk is en voedsel kan zoeken voor de
groep hoeft niet op barmhartigheid te rekenen. Dat merkte groepsoudste
Ron, de bloemenhandelaar die handigheid paarde aan tactloosheid. Hij
werd eruit gestemd. Toen hij vertrok bleven de gebruikelijke omhelzingen
uit. Later, thuis in Nederland, werd hij nog eens geïnterviewd. Hij
had zijn ruige baard afgeschoren en hij was bitter over de groep. Zijn
enige compaan, de actieve Melvin, werd somber en hij vreesde dat hij ook
zou worden genomineerd. Zijn bijdrage is groot en hij nam soms
controversiële beslissingen. Hij gebruikt en onderhoudt het uit zee
aangespoelde stuk visnet en hij zit er nog steeds, want hij houdt zich
meer op de achtergrond dan Ron. Hij is te vergelijken met de figuur
Willem uit de eerste Big Brother die lang bleef omdat hij zo goed
kon koken.
Het schervengericht voorkomt dat er echte leiders opstaan, zo ging het
in de uit de hand gelopen Atheense democratie ook. Wie uitsteekt, wordt
onthoofd. De twee groepen die eerst met elkaar moesten strijden, zijn
inmiddels gefuseerd. Twee vrouwen, niet de actiefste en nuttigste in de
gemeenschap, hebben gemene zaak gemaakt met een man en spraken zelfs af
om de sportieve en slimme Eva te nomineren. Weer een concurrent minder.
Een vierde verklapte het complot aan Eva die inmiddels zenuwachtig
wordt.
Deze taferelen associeer ik met de plannen tot een nieuwe
volksdemocratische partij, Leefbaar Nederland. Gisteren, in
Buitenhof, presenteerden oprichters Jan Nagel en Willem van
Kooten zich en ik hoorde weinig concrete plannen. Via opiniepeilingen en
referenda moeten de mensen hen instrueren. Elske ter Veld (PvdA) en Jan
Glastra van Loon (D66) probeerde hen een lesje te geven in de
vertegenwoordigende democratie. Iemand moet de verantwoordelijkheid
nemen. "De mensen willen meer ruimte voor jongeren maar ze willen ook
hun auto kwijt in de buurt", zei Ter Veld. Leefbaar Nederland
blijft dus altijd nomineren.