'Goodwill' medisch specialisten afgeschaft

Door onze redacteur QUIRIEN VAN KOOLWIJK
DEN HAAG, 27 OKT. Het bedrag waarmee medisch specialis ten zich moeten inkopen in een maatschap wordt afgeschaft. Daarover zijn de organisaties van specialisten en ziekenhuizen en minister Borst (Volksgezondheid) het eens geworden.

Het verdwijnen van de zogenoemde 'goodwill' maakt het voor ziekenhuizen makkelijker nieuwe specialisten aan te trekken, en voor artsen om van baan of ziekenhuis te wisselen. Er komt een fonds dat de bestaande goodwillrechten over tien jaar moet afkopen.

Ongeveer 6.500 medisch specialisten hebben samen ruim twee miljard gulden aan goodwill uitstaan. Volgens de voorgestelde regeling is voor het afkopen van die rechten uiteindelijk niet meer dan 1,3 miljard gulden nodig. Dat is mogelijk door gebruik te maken van de fiscale regels en aftrekposten die zowel gelden bij het lenen van het geld als bij de uitbetaling van de goodwill. Ook krijgen de specialisten bruto minder terug, een nadeel dat wordt gecompenseerd doordat de meesten al over tien jaar de beschikking over het geld krijgen, in plaats van bij hun pensionering.

Het geld dat nodig is voor de afschaffing van de goodwill wordt geleend en vervolgens belegd. De rente, tot 2012 zestig miljoen gulden per jaar, wordt betaald uit de schatkist. De aflossing wordt gefinancierd uit de baten van de beleggingen en uit lagere salariskosten van beginnende specialisten. Die krijgen niet langer direct bij het begin van hun loopbaan het maximum, maar 'groeien' daar in drie jaar naar toe. De kosten voor de begroting van Borst vallen weg tegen de naar schatting 800 miljoen gulden die minister Zalm (Financiën) extra aan belastinginkomsten boekt, als de goodwill als aftrekpost voor de specialist komt te vervallen.

De ledenvergadering van de Orde van Medisch Specialisten stemde onlangs (met 49 tegen 9 stemmen en na een 'langdurige en felle discussie', zoals de orde in haar nieuwsbrief meldt) in principe in met het afschaffen van de goodwill, iets waar de meeste specialisten lang op tegen waren. Zij vreesden onder meer de fiscale voordelen van het vrije ondernemerschap te verliezen als de praktijkoverdracht zou verdwijnen. De orde wordt nu in toenemende mate geconfronteerd met leden die in deeltijd willen werken of die in loondienst van het ziekenhuis aan de slag willen, wat moeilijk is zolang veel maatschappen nog gebonden zijn aan de goodwill. In de afgelopen decennia is de goodwill herhaaldelijk ter discussie gesteld. De ziekenhuizen wilden er vanaf omdat de goodwill het aantrekken van specialisten bemoeilijkt en hun mobiliteit belemmert. De komende weken gaat de Orde van Medisch Specialisten de leden voorlichten.

'Goodwill' zat al jaren in de weg

Eindelijk ruimt de 'goodwill' van specialisten het veld. Dit maakt het voor specialisten makkelijker te werken in deeltijd en af en toe van ziekenhuis te veranderen.

Door onze redacteur QUIRIEN VAN KOOLWIJK

DEN HAAG, 27 OKT. De 'goodwill', het bedrag dat beginnend medisch specialisten betalen om in een ziekenhuis aan de slag te kunnen, vormt al tientallen jaren een probleem. Hij bindt specialisten financieel aan een bepaald ziekenhuis, waardoor zij weinig mobiel zijn. Meer (vrouwelijke) artsen willen in deeltijd werken of de omvang van hun werkweek in de loop van de tijd kunnen veranderen, wat door de goodwillregeling moeilijk is. En beginnende specialisten willen steeds minder vaak met een schuldenlast (variërend van 200.000 gulden tot zes zeven ton) aan hun loopbaan beginnen.

De afgelopen jaren zijn verscheidene voorstellen gedaan om van de goodwill af te komen, maar die stuitten bij de Orde van Medisch Specialisten steeds op een afwijzing. Bij de huisartsen is al een kwart eeuw geleden de goodwill formeel afgeschaft. Maar de medisch specialisten waren bang dat ze hun fiscaal aantrekkelijke vrije ondernemerschap zouden verliezen. Ook betwijfelden zij of ze het geld dat ze in de goodwill hadden gestoken wel terug zouden krijgen.

Intussen heeft de Orde van Medisch Specialisten, anders dan in het verleden, ook een direct belang bij afschaffing van de goodwill gekregen. De orde streeft sinds enige tijd naar een zekere harmonisatie van de inkomens van specialisten. Uitvoering van dat beleid wordt bemoeilijkt door de grote verschillen in goodwill die moet worden betaald. Daarnaast heeft de orde in toenemende mate te maken met leden die in deeltijd wensen te gaan werken of dat in loondienst willen doen.

Ziekenhuizen zien al langer grote voordelen in het afschaffen van de goodwill. Behalve dat het makkelijker wordt om specialisten aan te trekken, worden deze ook mobieler, wat kan leiden tot een beter werkklimaat als blijkt dat een specialist na enige tijd niet goed meer met zijn collega's overweg kan. Ook vormt de goodwill een belemmering voor het aantrekken van specialisten die in loondienst willen werken. De omvang van de goodwill varieert doordat deze afhangt van de omzet van de maatschap. Een nieuwkomer wordt geacht één keer de jaaromzet (waarvan alle praktijkkosten zijn afgetrokken) van een maatschapslid in te brengen. Meestal gaat dat bedrag direct naar de specialist die opstapt. Gemiddeld betaalt de specialist op dit moment bij zijn aantreden ruim 350.000 gulden (in feite het gemiddelde brutosalaris) aan goodwill.

In een toenemend aantal ziekenhuizen is de goodwill door de directie in samenwerking met plaatselijke verzekeraars al afgekocht. Ook dat heeft bijgedragen aan de veranderde visie van de orde. De specialistenbond vreest dat lokale specialisten door de plaatselijk gekozen oplossingen hun erkenning door fiscus en bedrijfsvereniging als 'vrije beroepsbeoefenaar' verliezen, omdat daar mogelijk te weinig aandacht aan wordt besteed. De opzet van de regeling waarover nu overeenstemming is bereikt, komt in grote lijnen overeen met een voorstel dat de ziekenhuizen in 1998 met het bureau Sibbing & Wateler opstelden. Het is de bedoeling dat het fonds over tien jaar alle aanspraken in één keer honoreert. Specialisten die vóór die tijd stoppen met werken krijgen op dat moment hun geld terug.

Met de goodwill bij de medisch specialisten is naar schatting een bedrag van ruim twee miljard gulden gemoeid. In de door Sibbing & Wateler bedachte constructie kan echter met minder geld (1,3 miljard gulden) worden volstaan. Dit is mogelijk doordat gebruik wordt gemaakt van de verschillende fiscale regels en aftrekposten die gelden bij zowel het lenen van het geld door de beginnende specialist, als de vrijstellingen en het belastingtarief bij de vertrekker. In deze constructie kan daardoor (per specialist) met een lager brutobedrag worden volstaan, om hem netto toch ongeveer hetzelfde bedrag uit te kunnen keren.

Kenmerk van het plan is dat alle partijen bijdragen aan de vorming van het fonds voor de afkoop van de goodwill. Zo ziet de zittende specialist zijn bruto goodwill-bedrag met 15 procent verlaagd (als compensatie voor het verdwenen ondernemersrisico) en krijgen beginnende specialisten niet langer onmiddellijk bij aantreden het volledige honorarium uitbetaald. Zij moeten daar voortaan in drie jaar, met stappen van tien procent, naar 'toe groeien', een maatregel die acceptabel wordt gevonden omdat de beginnend specialist zich niet meer in de schulden hoeft te steken. Per saldo is de beginnende specialist goedkoper uit.

De basis voor het fonds vormt een lening van 800 miljoen gulden. Minister Borst betaalt de rente (tot 2012 60 miljoen gulden per jaar). Het geleende geld wordt belegd en met de baten van die beleggingen wordt vervolgens een deel van de lening afgelost. Ook het geld dat wordt bespaard op het inkomen van de nieuwe specialisten wordt daarvoor gebruikt. De 720 miljoen gulden (twaalf jaar lang zestig miljoen gulden rentevergoeding) die de overheid kwijt is, valt weg tegen het voordeel dat minister Zalm (Financiën) boekt. De normale aftrekbaarheid van de goodwill door de specialisten vervalt, wat voor hem achthonderd miljoen meer belastinginkomsten oplevert. Van Zalm wordt wel verwacht dat hij de nu getroffen regeling fiscaal vriendelijk behandelt: hij krijgt daardoor immers al over tien jaar alle belasting over de uitbetaalde goodwill binnen.

( a d v e r t e n t i e s )