MET EEN GROTE meerderheid gaat de Tweede Kamer akkoord met het uitzenden van Nederlandse militairen naar de Hoorn van Afrika. In het kader van een VN-vredesmissie zullen Nederlandse mariniers in dat gebied moeten toezien op het naleven van de wapenstilstand tussen Ethiopië en Eritrea. Tijdens het debat in de Tweede Kamer gisteren bleek dat alleen de oppositiepartijen CDA, SP en SGP het kabinets voornemen niet steunen.

Het betekent dat voor het eerst na Srebrenica Nederland weer met een groot contingent militairen aanwezig zal zijn in een (voormalig) oorlogsgebied. De traumatische ervaringen opgedaan in de moslimenclave drukten dan ook loodzwaar op de besluitvorming over de nieuwe missie. Wat dit laatste betreft is geleerd van het verleden. De Tweede Kamer heeft een geheel eigenstandige afweging kunnen maken over de voors en tegens van het uitzenden van Nederlandse militairen en vervolgens een besluit genomen. Er is dus dit keer geen sprake van dat Nederland op een schemerachtige wijze in een conflictsituatie wordt 'gerommeld' zoals bijvoorbeeld het verwijt ten tijde van de Golfcrisis luidde.

Er is voldaan aan de regels van het voor dit doel ontwikkelde 'Toetsingskader' terwijl ook de bevindingen van de parlementaire onderzoekscommissie onder leiding van het Tweede-Kamerlid Bakker een positieve rol hebben gespeeld. Helemaal vlekkeloos gelopen is de besluitvorming ook weer niet, want buiten de formele regels om heeft het kabinet toch weer getracht op voorhand steun te verwerven bij de paarse coalitie. Het monistisch instinct blijkt nu eenmaal onuitroeibaar. De Tweede Kamer heeft de uitzending van Nederlandse militairen naar Afrika het gewicht gegeven dat aan het onderwerp toekomt. Het slotdebat werd terecht op het hoogste niveau, door de fractievoorzitters, gevoerd.

HET AANBOD van het kabinet troepen voor de VN-vredesmissie beschikbaar te stellen valt onder artikel 90 van de Grondwet waarin het Nederlandse belang bij de internationale rechtsorde is vastgelegd. De vraag wat het specifieke belang van Nederland in Afrika is, kan worden beantwoord met een verwijzing naar het besluit van de Verenigde Naties om een vredesmacht naar het betrokken gebied te sturen. Niet voor niets is na de val van de Muur besloten het Nederlandse leger om te vormen tot een krijgsmacht die is toegerust op het uitoefenen van vredestaken. Dat hoeft niet te leiden tot automatismen. Een afweging van de risico's bij het sturen van Nederlandse troepen behoort tot de eerste vereisten. In de brief aan de Kamer over de voorgenomen uitzending heeft het kabinet overtuigend duidelijk gemaakt dat de risico's aanvaardbaar zijn. Minister De Grave (Defensie) heeft er desondanks verstandig aan gedaan niet moeilijk te doen over het verzoek van de PvdA-fractie om als extra veiligheidsgarantie vier zwaar bewapende Apachehelikopters mee te sturen. Dat in dit geval de politieke waarde van deze gevechtshelikopters vele malen groter is dan de militaire waarde moet maar voor lief worden genomen. Om met VVD-fractievoorzitter Dijkstal te spreken: we hebben die dingen toch.

OPVALLEND BLIJFT de geïsoleerde positie die het CDA heeft ingenomen. De christen-democraten, in het verleden medeverantwoordelijk voor vele Nederlandse militaire missies, hebben hun al in een vroeg stadium betrokken afwijzende standpunt niet gewijzigd. De eis van het CDA dat 'robuust' bewapende troepen ook vrede zouden moeten kunnen afdwingen, is echter gericht aan het verkeerde adres. Het door de VN verstrekte mandaat gaat immers niet verder dan vredeshandhaving.

Dat het CDA onder die condities niet wil instemmen met het sturen van Nederlandse troepen is vanzelfsprekend het goed recht van die partij. Maar met de gehanteerde redengeving voert de partij eerder oppositie tegen de Verenigde Naties dan tegen het kabinet. Het CDA zou toch bij zichzelf moeten nagaan of de ambities niet iets lager moeten worden gesteld.

Zie ook:

Voor de 'jongens' is missie Eritrea 'perfect' (14 oktober 2000)
Kamer: missie Eritrea 'doenbaar' (10 oktober 2000)
CDA: Eritrea is fuik voor troepen (3 oktober 2000)

( a d v e r t e n t i e s )