Door onze correspondent HANS BUDDINGH'
BRUSSEL, 9 OKT. Het extreem- rechtse Vlaams Blok is gisteren bij de Belgische gemeenteraadsverkiezingen de grote winnaar geworden. In Antwerpen haalde de partij 33 procent, 5 procent meer dan bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen in 1994. Zij blijft hiermee de grootste politieke formatie in de stad. Ook elders in Vlaanderen boekte het Vlaams Blok winst.

De liberale premier Guy Verhofstadt noemde de uitslag voor het Vlaams Blok "misschien de enige smet" op de verkiezingsuitslag voor gemeenten en provincies. Hij onderstreepte dat "ook in Antwerpen een democratische meerderheid blijft bestaan".

Verhofstadt toonde zich tevreden over het feit dat alle regeringspartijen in de paarsgroene coalitie het "goed tot zeer goed" hadden gedaan. Hij meende dat het vernieuwende beleid van zijn regering hieraan heeft bijgedragen. Volgens de premier zal dit beleid ertoe leiden dat extreem-rechts bij de volgende parlementsverkiezingen wordt gestopt. "Ik heb altijd gezegd dat we op dit vlak pas zullen afrekenen in 2003."

De leiders van de Franstalige coalitiepartijen riepen de federale regering gisteren op nu haast te maken met stemrecht voor migranten om aan de opmars van extreem-rechts in Vlaanderen een einde te maken. In Wallonië verdween extreem-rechts gisteren in vrijwel alle steden uit de gemeenteraden.

In Mechelen werd het Vlaams Blok voor het eerst de grootste partij: 25,5 procent, een winst van 5,9 procent. In Gent kwam het Vlaams Blok uit op 19,5 procent (plus 6,8). Hier blijft de Socialistische Partij (SP) de grootste.

De socialistische Antwerpse burgemeester, Leona Detiège, zei over de uitslag van het Vlaams Blok "teleurgesteld" te zijn. "We hadden gehoopt op achteruitgang of status quo." De leider van de liberale VLD in Antwerpen, Leo Delwaide (schepen voor havenzaken), zei dat het Antwerpse gemeentebestuur "veel beter en duidelijker afspraken" moet maken over met name sociaal- en veiligheidsbeleid. Voorzitter Patrick Janssens van de SP verklaarde dat het Antwerpse gemeentebestuur de problemen in de volkswijken meer moet aanpakken en zich niet alleen op het centrum van de stad moet concentreren.

De SP blijft in Antwerpen na een licht verlies ten opzichte van de vorige gemeenteraadsverkiezingen met 19,5 procent de grootste van de overige partijen, voor de VLD met 16,9 procent (plus 4,9 procent). De politieke leiders in Antwerpen onderstreepten gisteren opnieuw dat zij op geen enkele manier met het Vlaams Blok zullen samenwerken. De Antwerpse voorman van het Vlaams Blok, Filip Dewinter, die met bijna 50.000 voorkeursstemmen twee keer zo hoog scoorde als de Antwerpse burgemeester, riep op tot een "migratiestop" in de stad. Zijn partij beschikt nu met 20 van de 55 raadszetels over de vereiste eenderde van de zetels om gemeenteraadsvergaderingen bijeen te laten roepen. In de provincieraadsverkiezing haalde het Vlaams Blok in de provincie Antwerpen met 22,1 procent (plus 4,7) het beste resultaat, maar de oppositionele christen-democratische CVP bleef hier met 23,3 procent (min 3,9) nog net de grootste.

Winst voor de VLD van premier Verhofstadt

Naast het Vlaams Blok was de VLD in Vlaanderen winnaar met enkele procenten winst in gemeente- en provincieraden. Maar het lukte de liberalen niet de burgemeestersposten in Antwerpen en Gent van de socialisten over te nemen.

De SP deed het gisteren met een lichte winst ten opzichte van de parlementsverkiezingen van vorig jaar beter dan verwacht. Waarnemers zien hierin een beloning voor de ingezette vernieuwing in de partij. De groene coalitiepartij Agalev verloor licht in vergelijking met vorig jaar. De christen-democratische CVP wist het verlies ten opzichte van de gemeenteraadsverkiezingen in 1994 te beperken en boekte lichte winst ten opzichte van de parlementsverkiezingen van vorig jaar, toen de partij na de dioxinecrisis zwaar verloor en voor het eerst in jaren in de oppositie belandde. De christen-democraten blijven in Vlaanderen de grootste partij. Voorzitter Stefaan de Clerck wordt met een absolute meerderheid burgemeester in Kortrijk. Ex-premier Jean-Luc Dehaene wordt burgemeester van Vilvoorde. In Wallonië boekten de Parti Socialiste en milieupartij Ecolo winst. De PS deed het vooral goed in de industriesteden, wat algemeen wordt toegeschreven aan de campagne voor partijvernieuwing door voorzitter Elio di Rupo. Di Rupo haalde als burgemeesterskandidaat in Mons een grote triomf met een winst van ruim 24 procent tot bijna 62 procent.

Milieupartij Ecolo streefde de Waalse christen-democraten voorbij en is nu de derde partij achter de PS en de liberale PRL.

sites verkiezingen: www.nrc.nl/Doc

Verkiezingen in Voeren: 'de Hollanders hebben gewonnen'

Door onze correspondent
BRUSSEL, 9 OKT. De krant La Libre Belgique vatte de verkiezingsuitslag in de door taalstrijd verscheurde gemeente Voeren vanmorgen in één zin samen: 'Les Hollandais ont gagné', 'De Hollanders hebben gewonnen'. De Nederlandstalige partij 'Voerbelangen' behaalde gisteren acht raadszetels, terwijl het Franstalige 'Retour Liège' op zeven bleef steken. Bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen was de uitslag precies omgekeerd. Nederlandse kiezers stemden massaal op Voerbelangen.

Voor het eerst krijgt Voeren nu een Nederlandstalige burgemeester in de persoon van Huub Broers, de lijsttrekker van Voerbelangen. Hij is de opvolger van de Franstalige José Smeets. De Nederlandse kiezers, die als burgers van de Europese Unie voor het eerst mochten meestemmen, gaven de doorslag. De partij Voerbelangen had zeer actief campagne gevoerd voor de registratie van de Nederlanders. Voerbelangen kreeg daardoor 1604 stemmen (52,82 procent) tegen 1129 de vorige keer in 1994. Retour Liège haalde 1433 stemmen (47,18 procent) tegen 1398 stemmen in 1994.

In Voeren woedt de taalstrijd sinds de gemeente in 1963 tegen de zin van veel bewoners werd overgeheveld van de Franstalige provincie Luik naar de Nederlandstalige provincie Limburg. Het kwam daarna meermalen tot gewelddadige botsingen tussen Franstalige en Nederlandstalige inwoners. Na het vertrek van de Franstalige burgemeeser José Happart, nu minister in de Waalse deelregering, werd het rustig.

De verkiezingsuitslag in Voeren deed gisteren de emoties weer oplopen. De kabels van een reportagewagen van de Vlaamse televisie werden doorgesneden, terwijl volgens het dagblad De Morgen Vlaamse journalisten door Franstaligen werden belaagd. De gekozen burgemeester Huub Broers onderstreepte gisteren opnieuw dat hij de faciliteiten voor Franstaligen ongemoeid zal laten. "Er komt geen nieuwe taaloorlog". Een geëmotioneerde José Smeets sprak de vrees uit voor het "wegpesten" van Franstaligen en nam het woord "etnische zuivering" in de mond. Smeets heeft door het specifieke statuut voor Voeren overigens het recht op een zetel in het college van schepenen (wethouders). Broers zei gisteren tegen Belgische verslaggevers dat hij Smeets "een aantal" bevoegdheden wil geven. Hij verzekerde dat Voeren de komende jaren uit de krantenkolommen zal blijven. "Zoals het hoort voor een kleine gemeente. "

Zie ook:

Winst voor Vlaams Blok in België (8 oktober 2000)

( a d v e r t e n t i e s )