George W. Bush is weer ingelopen op Al Gore. Bush zou zelfs voor liggen in sommige peilingen. Vijf en een halve week voordat Amerika een nieuwe president kiest, is geen zinnige voorspelling te maken van de uitslag.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

WASHINGTON, 30 SEPT.Het aardigste Amerikaanse campagne-nieuws kwam deze week van Lynne Cheney, de echtgenote van Dick Cheney, de kandidaat vice- president naast Bush. Mevrouw Cheney staat bekend als een strenge dame, die het conservatieve imago van haar man goed aanvult. Haar onderwerp is het verval van het Amerikaanse onderwijs.

De keuze van de serieuze oud-minister van defensie als running mate leek Bush in het begin punten op te leveren, maar naarmate Cheney langer stijf en verveeld meedraait, zal Bush zich hebben afgevraagd hoe handig die keus was. De verrassing kwam dan ook van Lynne, die zo werd onthuld in de Chronicle of Higher Education in 1981 een fel-realistische vrouwenroman blijkt te hebben geschreven.

Haar man was toch op campagne voor een zetel in het Huis van Afgevaardigden en zij wilde haar bijdrage leveren aan de vrouwen- geschiedschrijving van Amerika, vertelde zij The New York Times. De heldin van het niet meer verkrijgbare Sisters komt in milieus terecht waar vrouwenliefde een groot goed is. Hoewel hoofdpersoon en auteur daar niet in meegaan, is de beschrijving zo begripvol dat het Bush-kamp er niet gelukkig mee kan zijn.

Dat werd donderdag impliciet onderstreept toen de Foods and Drugs Administration na lange studie groen licht gaf voor de morning after pil (hier als abortus pil aangeduid). De Democraat Al Gore verwelkomde de beslissing en onderstreepte dat de argumenten van de FDA puur wetenschappelijk waren. Bush liet onmiddellijk weten dat de beslissing van het a-politieke instituut 'fout' was. Abortus en het 'recht op leven' is een lakmoestest voor 'religieus rechts' dat de gouverneur van Texas aan zich moet binden wil hij een kans maken.

Het nieuws betekende de onverwachte terugkeer in de arena van een van die thema's die in deze eindfase van de strijd worden gemeden. Gore zwijgt meestal over de wapenlobby en zijn milieu-overtuigingen want hij moet ook rechts van Amerikaanse midden stemmen winnen. Bush laat de meeste rechtse 'pro life'-stokpaarden staan en loopt warm voor onderwijs en bejaardenzorg om zijn kansen in het politieke centrum zo groot mogelijk te maken.

Gore week vorige week op één punt af van deze tactiek door inzet van de Amerikaanse strategische oliereserves te eisen. President Clinton bediende hem een dag later op zijn wenken. Sindsdien woedt tussen de Bush- en Gore-kampen een energie-oorlog. Clinton/Gore hebben acht jaar niets gedaan en nu hebben zij opeens zinloos ad-hoc-beleid, verwijt Bush de Democraat. Gore moet tevoren hebben gedacht dat hij harder kan terugslaan. Dat doet hij door zuiniger auto's en meer energiebesparing voor te stellen, 'terwijl Bush de laatste ongerepte natuur in Alaska wil aanboren voor meer olie'. Gore laat geen kans voorbij gaan Bush en Cheney neer te zetten als de vrienden en knechten van Big Oil.

De Republikeinse en de Democratische kandidaten bestrijden elkaar ongemeen fel en op deze en andere fronten. Door de opkomst van internet en e-mail is de 'nieuws-cyclus' in deze slag teruggebracht van 24 uur tot enkele minuten. Op een rustige dag krijgen journalisten die de campagnes volgen veertig, vijftig e-mails van beide kampen. Vaak reageren Gore c.s. al op een toespraak die Bush nog moet houden. Waarna de Bush-staf vier keer terugslaat binnen een half uur, met steeds weer nieuwe argumenten en getuigenissen van 'deskundigen'. In de hoop dat kranten, radio en tv in het hele land verslag doen van het gevecht van man tot man.

Bij vorige campagnes was een levendig optreden in de avondjournaals op de grote tv-zenders voor de kandidaten een dagelijks doel. Nu hebben die netwerken hun centrale rol verloren. NBC zendt met aanzienlijke vertraging de Olympische Spelen nep-'live' uit op prime time. De kandidaten wijken uit naar intieme dagtelevisie waar zij miljoenen vrouwen, die het nog niet zo zeker weten, trachten te verleiden met gevoelige bekentenissen, een lach en een traan. De zoen van Bush voor Oprah Winfrey was twee dagen landelijk nieuws.

Voor het segment a-politieke jongeren boeken de kandidaten een plaatsje in de humoristische tv-talkshows om half twaalf 's avonds en later. Meegrijnzen in de leukheids-wedloop kan niet worden overgeslagen, hoewel Gore op MTV niet direct een soepele ervaring is.

Avond aan avond worden de helden overigens over de knie gelegd in diezelfde programma's, vooral Bush, die veel dankbare versprekingen maakt. ABC's Jay Leno is niet mild: "Bush werd deze week gevraagd of hij dyslexie had. Weet je wat ie zei? Niks van waar, ik eet drie stevige maaltijden per dag". En: "ABC heeft bericht dat er een Gore-spion op het hoofdkwartier van Bush is gepakt. Die was natuurlijk zo te vangen; het was de enige daar die wist wat hij deed."

Voor de kandidaten is de taak ingewikkeld geworden in deze tijd van publieks-fragmentatie. Zij moeten nog steeds in het hele land zorgen voor een sfeer van actief campagnevoeren. Daartoe duiken zij iedere dag op in weer andere staten, vooral grote industrie-staten als Michigan, Ohio en Pennsylvania, waar miljoenen werkende stemmers wonen die het nog niet weten. Maar tegelijkertijd moeten zij landelijk zeer ongelijke groepen kiezers bereiken, die nauwelijks 'gewoon nieuws' van kranten of nieuwsprogramma's tot zich nemen.

Daarom wordt grote waarde gehecht aan de komende drie presidentiële debatten, die op veel zenders tegelijk uitgezonden zullen worden. Het eerste is dinsdag in Boston. Ook in hun voorbereiding trachten de antagonisten zich al gunstig te onderscheiden.

Al Gore oefent dit weekeinde in Florida (waar de zon zijn gezicht kan bruinen) met zijn staf én dertien 'gewone burgers', die hem kunnen herinneren aan hun zorgen - en de beeld-hongerige verslaggevers uit hun (toevallig cruciale) thuisstaten aan aardige plaatjes kunnen helpen.

Bush is naar huis, naar zijn ranch in Texas, waar hij de gymschuur heeft laten verbouwen tot oefenstudio, compleet met camera's, warm licht, katheders en de bevriende senator Judd Greg uit New Hamsphire, die Al Gore speelt. De kleinste misser of vondst kan de toekomstige winnaar opleveren.

"De race gaat in wezen ongebruikelijk gelijk op", zegt Thomas Mann, kenner van verkiezingen en het Amerikaanse staatsbestel bij het Brookings instituut in Washington. "Objectief gezien heeft Gore een licht voordeel op het gebied van bestuurlijke ervaring en kennis van zaken. Bovendien laat de regering waar hij deel van uitmaakte de economie in bloei achter. Bush is er niet in geslaagd een behoefte aan verandering of een afkeer van de schandalen te construeren, maar hij is een geloofwaardige kandidaat met een licht voordeel waar het gaat om een aansprekende persoonlijkheid. Per saldo gaan de twee ongeveer gelijk op. Ik hecht niet veel waarde aan de schommelingen in de peilingen van de laatste week. Het wordt een bijzonder spannende slotfase. Wie het grote blok ongeïnformeerde kiezers binnenhaalt wint."

( a d v e r t e n t i e s )