Openheid over legionella blijft taboe

Binnen Europa heerst er onbegrip over de beoogde Nederlandse openheid inzake legionella. Besmette hotels op internet? "Wat lost het op?"

Door onze redacteur JOEP DOHMEN

ULM, 27 SEPT. Het zijn wetenschappers, geen politici. Ze kunnen lyrisch vertellen over het sociale leven van de legionella pneumophila maar vraag naar hun mening over het publiceren van de namen van 'legionellahotels' op internet en het blijft zo goed als stil. In de Duitse stad Ulm vergaderden gisteren de leden van de European Working Group for Legionella Infections (EWGLI) aan de vooravond van de vijfde internationale conferentie over legionella. Het samenwerkingsverband van epidemiologische instituten, universiteiten en overheden wisselt al meer dan tien jaar de namen uit van hotels, appartementen en campings waar gasten verbleven die de veteranenziekte opliepen. Het gaat vooral om accommodaties in Zuid-Europa. De landen rond de Middellandse Zee bedongen bij EWGLI dan ook dat de namen van de betrokken vakantieverblijven binnenskamers dienden te blijven. Ze vonden het prima om door uitwisseling van gegevens sneller maatregelen te kunnen nemen bij uitbraken, maar de toeristenindustrie mocht geen schade oplopen. In de wandelgangen van het conferentieoord in Ulm heerst weinig begrip voor de aangekondigde eenzijdige Nederlandse maatregelen. Een deel van de 'legionellahotels' ziet zich vanaf volgende maand vermeld op de site van het Nederlandse ministerie van Volksgezondheid. "Volgens mij mag Nederland dat helemaal niet", zegt een Spaanse wetenschapster. Ze is bereid tot een informeel gesprek, zonder dat haar naam in de krant komt. "Kijk, wij zijn epidemiologen en geen politici. De politiek moet maar uitmaken of iets gepubliceerd wordt. Ik weet alleen dat je met het publiceren van de namen van verdachte hotels de legionellaproblemen niet oplost."

Een collega uit Frankrijk weet het zeker: ze is geen voorstander van de eenzijdige Nederlandse actie. "Welke namen publiceer je? Met één, twee of meer gevallen van legionella? Als u maar weet dat het vaak niet bewezen is dat de ziekte ook in de accommodatie is opgelopen. Wat dacht u van een douche op het strand?" Frankrijk is in eigen land niet scheutig met het informeren van de bevolking over legionella-uitbraken, ook niet als er doden vallen, zo blijkt. In het complex 'Pierre et Vacances' in Cannes liepen vijf gasten legionella op, van wie er twee overleden. "Dat waren geen Fransen. Daarom hebben we dat niet gemeld", lacht de Française en ze voegt toe: "Grapje". "U moet in Nederland niet denken dat wij in Spanje niet bezorgd zijn", zegt de Spaanse nog. "We doen ons best. Maar pas sinds twee jaar is legionella een ziekte die door artsen in heel Spanje centraal moet worden gemeld." EWGLI begon in 1986 als vrijblijvend initiatief van enkele epidemiologen. Zij wilden alleen gegevens uitwisselen in Europa. De wetenschappers stonden er tot voor kort niet bij stil dat het publiek, gealarmeerd door grote uitbraken, toegang zou eisen tot de door hen verzamelende informatie. In Ulm beseffen de EWGLI- leden dat, daarom pleiten ze voor een Europese regeling. En de politiek moet maar een besluit nemen over de openbaarheid. Epidemioloog dr. J. Helbig uit Dresden kijkt verrast. Hij heeft nog niet nagedacht over ethische dilemma's. Ja, hij beschikt over die namen. En ja, natuurlijk staat de gezondheid van toeristen voorop. "Maar we moeten ook weer niet die hele economie kapotmaken."

"De meningen zijn zeer verdeeld", bespiegelt bacterioloog dr. S. Bernanden uit Stockholm. "Het bewustzijn in Noord-Europa over legionella is groter. Dat verbaast niet, want de meeste toeristen komen uit die landen. Of je de namen op internet moet zetten? Ik weet het niet. Natuurlijk moeten die zuidelijke landen wat onder druk worden gezet. Maar ze doen hun best. Die indruk heb ik wel."

Nederland openbaart vanaf volgende maand op internet slechts een deel van de namen van accommodaties die in verband gebracht zijn met twee of meer gevallen van legionella. Met dat compromis wil de Inspectie voor de Gezondheidszorg voorkomen dat Nederland uit EWGLI wordt gezet. Nederland zal de andere EWGLI-leden netjes vragen of ze er bezwaren tegen hebben dat Nederland in de toekomst hun informatie op internet zet. "Ik hoop dat ze het goed vinden", zegt J. van Wijngaarden, bij de inspectie verantwoordelijk voor internationale legionellameldingen. "Anders hebben we een politiek probleem."

Het zijn niet alleen Zuid-Europese landen die mogelijk dwars liggen en de publicatie op internet willen voorkomen. Ook de Engelse dr. C. Joseph, coördinator van EWGLI, weet niet of haar regering in Londen wel akkoord gaat. , ,De vertrouwelijkheid is een dilemma", zegt ze "Dat moeten we nog oplossen. Ik weet wel dat het allemaal heel ingewikkeld is. Natuurlijk is het goed als touroperators in Europa zich verenigen. Maar dan nog. Slechts de helft van de mensen boekt een georganiseerde reis. En als een verdacht hotel geboycot wordt door touroperators, dan gooit zo'n hotelier zijn kamers in de aanbieding. Want met lege kamers gaat hij failliet. En wat dan?"

Zie ook:

Legionella in hotels geheimgehouden (21 september 2000)

( a d v e r t e n t i e s )