Zorg Raad van State over extra's

Door onze politieke redactie
DEN HAAG, 19 SEPT. De Raad van State is bezorgd over de financiële dekking van de extra bestedingen voor volgend jaar. Deze extra uitgaven zouden kunnen bijdragen aan oververhitting van de economie.

De Raad van State schrijft dit in het commentaar op Miljoenennota 2001. Minister Zalm (Financiën) keert zich tegen de kritiek van het hoogste adviescollege van de regering.

Het kabinet heeft het bedrag voor extra uitgaven verdubbeld in de Rijksbegroting 2001, tot in totaal 14,8 miljard gulden. De Raad van State stelt dat deze verhoging deels wordt gefinancierd uit meevallende uitgaven op andere begrotingsposten die niet structureel van aard zijn. Dit zou ertoe kunnen leiden dat er binnen enkele jaren weer op de rijksbegroting moet worden bezuinigd.

Minister Zalm bestrijdt de opvatting dat de structurele verhoging van de begroting wordt gefinancierd uit conjuncturele meevallers. Hij wijst op de gunstige ontwikkeling van de werkgelegenheid "naar een blijvend lager niveau". Door daling van de staatsschuld vallen rentelasten blijvend vrij voor nieuwe uitgaven. Rentelasten lopen ook niet meer op doordat het financieringstekort in de collectieve sector is omgeslagen in een overschot. Volgens de Raad van State voert het kabinet een 'procyclisch beleid' door de collectieve uitgaven fors te verhogen, terwijl de geraamde economische groei al op een relatief hoog niveau ligt, van 4,5 procent dit jaar en 4 procent volgend jaar. De stabiliserende werking van collectieve bestedingen op de economische ontwikkeling wordt hierdoor belemmerd, zo meent de Raad van State. De Raad ziet in oplopende inflatie, van 2,5 procent dit jaar naar 3,5 procent volgend jaar, een teken van oververhitting van de Nederlandse economie. Het adviescollege had liever gezien dat meevallende uitgaven, zoals meevallende inkomsten, volledig zouden zijn toebedeeld aan versnelde aflossing van de staatsschuld: "De oplossing van dit schuldprobleem wordt weer verder naar de toekomst verschoven."

Zalm stelt dat het verwachte inflatiecijfer een vertekend beeld geeft. Dit hangt samen met een verschuiving van directe naar indirecte belastingen als gevolg van de Belastingherziening 2001. Hierbij komen hogere BTW- en milieuheffingen tot uitdrukking in het inflatiecijfer, terwijl verlaging van de directe belasting buiten deze statistiek blijft. Zalm: "Hoewel de regering geen duidelijke tekenen van oververhitting bespeurt, is zij wel van mening dat oplettendheid op dit terrein op zijn plaats is."

'Miljardenimpuls te mager'

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 19 SEPT. Tal van belangenorganisaties, van vakbonden tot politieke partijen, hebben vanmiddag de miljardenimpuls die het kabinet aan de publieke sector wil geven als te mager bestempeld.

De oppositiepartijen, CDA, Groenlinks, SP en de klein-christelijke partijen, hameren er zonder uitzondering op dat het kabinet nog altijd onvoldoende oog heeft voor de problemen in de publieke sector. Ook de regeringspartijen steken hun zorgen hieromtrent niet onder stoelen of banken.

Volgens het CNV zijn de 250 miljoen gulden die het kabinet beschikbaar stelt voor meer personeel in de zorgsector "nog niet het begin van een oplossing". Ook de extra investeringen in het onderwijs zijn volgens het CNV "onder de maat". Het FNV kiest in zijn reactie voor de presentatie van een "alternatief plan". Daarin pleit de vakbond onder meer voor nog eens vier miljard extra voor zorg en onderwijs.

De Algemene Onderwijsbond noemt de extra gelden die beschikbaar komen op de begroting van minister Hermans (Onderwijs) "totaal onvoldoende". Hermans komt de door hemzelf gedane toezegging dat er omvangrijke nieuwe investeringen zouden komen bovendien niet na. Volgens de bond is het niet waar dat er 1,4 miljard gulden aan nieuwe initiatieven wordt ontplooid, zoals Hermans beweert.

In de zorgsector, die er in totaal 3,7 miljard gulden van het kabinet bij krijgt, overheerst eveneens teleurstelling. "De overheid ziet de ernst van de situatie niet in", stelt de Landelijke Huisartsen Vereniging. NU'91, een organisatie van verplegend personeel, vindt ook dat het kabinet de werkelijke problemen niet onderkent. Dat is in de eerste plaats het tekort aan kwalitatief goed opgeleid verpleegkundig personeel. Er moeten derhalve een hogere beloning en betere carrièrre-perspectieven komen. De Geestelijke Gezondheidszorg en verslavingszorg (GGZ) meent dat ze er met een belofte van 50 miljoen gulden extra bekaaid afkomt.

De werkgeversorganisaties vinden de extra investeringen in zorg en onderwijs wel voldoende - alleen de behandeling van het beroepsonderwijs is volgens VNO-NCW "ronduit ondermaats". VNO-NCW maakt zich vooral zorgen over de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven in het Eurogebied. Verder bepleiten de werkgevers extra geld voor wegen en openbaar vervoer.

De vervoersorganisatie Transport en Logistiek Nederland verwijt het kabinet te veel oog te hebben voor de behoeften van het personenverkeer en te weinig voor het goederenvervoer. De ANWB is uit naam van het personenverkeer juist ontevreden omdat het kabinet in de miljoenennota geen verlaging van de benzineprijzen belooft.

De waarschuwing van minister Zalm tegen oververhitting van de economie wordt niet gedeeld door de branche-organisatie voor het midden- en kleinbedrijf MKB en de vakcentrale voor middengroepen en hoger personeel, Unie mhp. MKB prijst de "fraaie totaalcijfers" maar vraagt zich af of de extra investeringen effectief zullen zijn.

Landbouworganisatie LTO Nederland noemt de begroting "eenzijdig en armzalig" omdat boeren "te weinig" worden betrokken in de herinrichting van het landschap. De ANWB en de Stichting Natuur en Milieu (SNM) vinden dat het kabinet niet voldoende investeert in natuur en vrezen vertraging in de aanleg van de Ecologische Hoofdstructuur, de groene band van natuur en recreatiegebieden die door Nederland moet gaan lopen. SNM constateert dat aan natuur in de troonrede "slechts een nietszeggend zinnetje" wordt gewijd.

( a d v e r t e n t i e s )