IMF: kabinet geeft Antillen te snel geld

Door een onzer redacteuren
WILLEMSTAD, 11 SEPT. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vindt de 100 miljoen gulden overbruggingskrediet die het Nederlands kabinet voor dit jaar aan de Antillen heeft toegezegd, op dit moment "niet te rechtvaardigen".

Dit zegt Luc D. Everaert van het IMF vandaag in deze krant. Everaert leidt de IMF-delegatie die een bezoek aan de Antillen brengt om tot een akkoord te komen over sanering van de vrijwel failliete Antilliaanse economie. Volgens Everaert moet de Antilliaanse overheid eerst versneld bezuinigen op het ambtenarenapparaat. "Als versnelling van de maatregelen komende week niet in het akkoord komt, is dat bedrag van ruim 100 miljoen Nederlandse steun voor dit jaar niet te rechtvaardigen."

Tijdens het bezoek van een Antilliaanse regeringsdelegatie aan Den Haag, ruim een week geleden, heeft het Nederlandse kabinet voor dit jaar een overbruggingskrediet aan de Antillen toegezegd. Het totale hulpbedrag moet door het IMF worden vastgesteld.

De Antillen hopen op overbruggingskredieten van in totaal 235 miljoen gulden tot 2002, op een herstelkrediet van in totaal 536 miljoen voor de middellange termijn en herfinanciering van de staatsschuld van ruim 3 miljard gulden. Nederland wil alleen nog "tranche-gewijs" financieren, parallel aan economische hervormingen. Het overbruggingskrediet van 100 miljoen voor dit jaar wordt daarbij als een cruciale eerste stap voor verdere steun gezien.

'Sneller ingrijpen noodzakelijk'

Deze week tekent het Antilliaanse kabinet een akkoord met het IMF. Nederlandse steun is daarvan afhankelijk.

Door onze redacteur MARGRIET OOSTVEEN

WILLEMSTAD, 11 SEPT. Bij het Internationaal Monetair Fonds gaat hij over de Antillen en Nederland. De Antillen kosten hem "ruim tweederde" van zijn tijd. "Al mag ik dat niet zeggen van mijn directeur, hij krijgt daar grijze haren van", zegt Luc D. Everaert in zijn hotelsuite in Willemstad. Everaert leidt de driekoppige IMF-delegatie uit Washington die vorige week arriveerde op Curaçao. Het is de eerste keer sinds 1996, toen het IMF en de Antillen al een akkoord ondertekenden over sanering van de vrijwel failliette Antilliaanse economie. De toenmalige Antilliaanse premier Miguel Pourier had het IMF in 1995 om steun gevraagd. Bij de volgende verkiezingen kostte hem dat de kop en van het akkoord kwam daarna niets terecht. "We hebben toen hervormingen geëist voordat we weer kwamen", zegt Everaert. De staatsschuld liep intussen op tot ruim 3 miljard gulden.

Het woord IMF gonsde de afgelopen week in en rond het regeringsgebouw Fort Amsterdam in Willemstad, iedereen wilde de delegatie spreken. Everaert somt zijn programma op: Met de belangrijkste ministers het herstelplan doorgerekend, gesproken met het bestuurscollege van Curaçao, met de Kamer van Koophandel, bedrijfsleven, belastingontvanger, commissie voor flexibilisering van de arbeidsmarkt, bureau voor toerisme, vereniging van hotels, "en waarschijnlijk nog anderen, ik ben de tel kwijt". Komende week wordt de privatisering van overheidstaken doorgenomen, vrijdag moet het toeen akkoord komen. Everaert: , ,Maar het beeld is er nu al, ik kan wel schetsen hoe het nu zou moeten gaan." Sinds eind vorig jaar is Pourier opnieuw minister- president. Ruim twee weken geleden, op weg naar Nederland, bezocht hij het IMF in Washington. In zijn bagage zat het nationaal herstelplan, waar de ingrijpende bezuinigingsmaatregelen uit 1996 nog steeds instaan. Er hingt veel vanaf. Nederland zou "de geldkraan dichtdraaien" tot het IMF akkoord gaat met de hervormingsplannen. En Pourier heeft veel nodig: een overbruggingskrediet van 235 miljoen gulden; een herstelkrediet van in totaal 536 miljoen en herfinanciering van de staatsschuld. In Den Haag zegde het Nederlandse kabinet Pourier een "blanco cheque" toe om de ergste nood dit jaar te lenigen. Het Antilliaanse kabinet hoopt op ten minste 109 miljoen voor dit jaar; zo veel als het begrotingstekort. Nederland heeft maar één voorwaarde: het IMF moet het bedrag noemen. Dat zal vrijdag gebeuren. Everaert vindt niet dat Nederland de beslissing afschuift. De "ingewikkelde driehoeksverhouding" Nederland-IMF-Antillen is al lastig genoeg, zegt hij. " Aanpassing van een beleid en financiering gaan bij het IMF altijd samen. Hoe sterker de saneringen waartoe een regering bereid is, des te sterker de neiging van het IMF om de negatieve gevolgen te financieren. Vanwege die samenhang is het goed dat de Nederlandse overheid ons laat bepalen welk bedrag gewenst is."

Duidelijk, zegt hij, is dat economische groei op de Antillen onmogelijk kan komen van bestedingen van de overheid. "Dat gaat niet op een eiland waar niet veel geproduceerd wordt van wat geconsumeerd wordt." De toekomst ligt in de internationale handel en het toerisme. Omdat die niet door de overheid bekostigd kan worden moet moet er ruimte komen voor investeerders. "En dat kan alleen door structurele verlaging van de overheidsuitgaven. Dan kan op termijn ook aan belastingverlaging worden gedacht, want de belastingcompetitie is sterk in het Caraïbisch gebied." Daarnaast moeten de overheidsuitgaven die overblijven "productiever" zijn. "Neem infrastructuur en onderwijs." Het Antilliaanse kabinet heeft tot woede van het bedrijfsleven de belastinguitgaven verhoogd om de tekorten enigszins aan te vullen. "Dat kunnen we wel begrijpen, maar voor de korte termijn", zegt Everaert. Zeventig cent van iedere Nederlandse gulden steun voor de Antillen was jarenlang bestemd voor het peperdure ambtenarenapparaat. Maar ook voor de Antilliaanse belastingbetaler is die last te zwaar, zegt Everaert. Duizend ambtenaren zijn naar huis gestuurd om te bezuinigen, maar het is wat hem betreft niet genoeg. , ,Ze hebben een fameuze, erg vrijgevige wachtgeldregeling. Iedere ontslagen ambtenaar zou vier jaar wachtgeld krijgen. Zo duurt het veel te lang voor het tot resultaat komt." Het Antilliaanse kabinet heeft toegezegd de wachtgeldregeling tot twee jaar terug te brengen. Everaert: "Maar als men in 2002, zoals de bedoeling is, 3 tot 4 procent economische groei wil zien, dan moet er nog sneller worden ingegrepen. Zoals het nu gaat is de financiële steun die Nederland aanbiedt moeilijk aan te bevelen."

Zal hij de Nederlandse regering dus adviseren níet de gewenste 109 miljoen voor dit jaar over te maken? Everaert: "Als versnelling van de maatregelen komende week niet in het akkoord komt, is dat bedrag van ruim 100 miljoen steun voor dit jaar niet te rechtvaardigen."

Ministers klagen intussen dat zij te weinig ambtenaren over hebben om de veelomvattende hervormingen daadwerkelijk door te voeren. Everaert: "Dat is een kip of ei-discussie. Het komt erop neer nu een knoop door te hakken. Daar is politieke moed voor nodig." Een handicap is de Antilliaanse coalitie, die uit zeven partijen bestaat. De partijgenoten Pourier en zijn minister van Sociale Zaken Wout, die over de ambtenaren gaat, zijn voor "snel en blind saneren". Maar de minister van Economische Zaken en Herstelplan Römer, tot vorig jaar premier, noemde dit in een kabinetsberaad "inhumaan". Everaert, steeds op zijn hoede voor politieke uitspraken: "Ook de besluitvorming gaat inderdaad trager dan wij het graag hebben." Overigens prijst hij Römers maatregelen om investeerders aan te trekken. "Met de plannen voor e- commerce en belastingvrije zones is de overheid goed op weg."

Een lijst van punten waarop het herstelplan gewijzigd moet worden voordat het de goedkeuring van het IMF krijgt, heeft Everaert niet. De doelstelling is in orde, alles draait nu om snelheid. Hoe strenger de sanering, des te meer steun het IMF Nederland aanbeveelt om de klappen op te vangen. Over de ruim tweehonderd miljoen gulden die Nederland nu jaarlijks in de Antilliaanse kas stort zegt Everaert: "De situatie Nederland-Antillen is uniek. Ik ken geen land ter wereld waar het zo gaat. Nederland heeft de keuze. Ze kan doorfinancieren zoals al jaren gebeurt. Dat is gemakkelijk geld, dat schept een welvaartstaat waar mensen niet meer geprikkeld worden om voor zichzelf te zorgen. Nederland kan ook verwachten dat de Antillen eigen investeringen doen in vooruitgang. Dat is de strenge optie."

( a d v e r t e n t i e s )