Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 5 SEPT. "We hebben oprechte, openhartige Amerikanen nodig in het Witte Huis", zei de Republikeinse presidentskandidaat George W. Bush gisteren op campagne in de staat Illinois. "Mensen die zeggen wat ze vinden en vinden wat ze zeggen."

Hij wist niet dat er kort daarvoor een microfoon openstond toen hij running mate Dick Cheney iets influisterde. "Daar heb je Adam Clymer - een major-league asshole [eerste klas klootzak] van de New York Times", zei Bush al lachend en zwaaiend naar zijn enthousiaste aanhang. "O, ja", knikte Cheney, "dat is hij zeker."

De woorden van Bush gingen even later, soms gecensureerd door een piepje, de ether in.

Later verklaarde Bush dat hij het betreurde dat zijn commentaar openbaar was geworden. Maar had hij ook spijt van zijn opmerking, werd hem herhaaldelijk gevraagd. Waarop de Bush zei: "Ik betreur het dat mensen het commentaar hebben gehoord". Een woordvoerder van de Republikeinse partij verklaarde dat Clymer een reeks "oneerlijke" verhalen over Bush heeft geschreven.

Bush' Democratische opponent, Al Gore, bedankte de journalisten die ook op Labour Day - een vrije dag in de VS - hun werk goed hadden gedaan. In een officiële reactie verklaarde het Gore-kamp: "George Bush' gedrag onder druk van de campagne is ongelukkig en vreemd".

'Hard Day's Night Tour' van Al en Joe

Een dag en een nacht was presidentskandidaat Al Gore op Labour Day op pad om de kiezers te bewijzen dat hij voor ze wil werken. Opponent George Bush lijkt het antwoord op Gore's campagne nog niet te hebben gevonden.

Door een onzer redacteuren

ROTTERDAM, 5 SEPT. De Amerikaanse presidentskandidaat Al Gore nam 'Labour Day' gisteren wel heel letterlijk. Meer dan vierentwintig uur is hij, samen met zijn kandidaat voor het vice-presidentschap Joseph Lieberman, in touw geweest. 's Nachts bezochten zij ondermeer een ziekenhuis in Flint, Michigan; even daarvoor schudden ze handen op het vliegveld in de buurt, en later werd ontbeten met de nachtploeg van een brandweerteam.

De boodschap van Al and Joe's Hard Day's Night Tour is duidelijk. Wie kiezen jullie straks op 7 november als jullie nieuwe president? Een man die zoals de Republikeinse opponent George W. Bush het weekeinde vrijaf neemt aan de kust, of iemand die heeft gezegd hard voor jullie te zullen werken en die bewijst dat ook te doen? Iemand wiens moeder ooit 's nachts tafeltjes schoonmaakte in een koffiebar of de zoon van een aristocraat die zich alleen inzet voor de rijken en machtigen?

'Labour Day' is traditioneel de dag waarop de verkiezingscampagne in de hoogste versnelling wordt gezet. Het is ook de dag van de opiniepeilingen. Wie op Labour Day de peilingen aanvoert, wint vrijwel zeker de verkiezingen. Althans zo was het de laatste vier keer. Maar Harry Truman wist in 1948 een grote achterstand na Labour Day toch nog goed te maken. En John F. Kennedy won in 1960 nipt van Richard Nixon die op Labour Day nog een procentje voorlag. Net als in 1960 zijn de peilingen ook deze keer onzeker. Newsweek is de enige die Gore een grote voorsprong geeft: 49 tegen 39 procent. Maar de meeste onderzoeksbureaus voorspellen een nek-aan-nek race, waarbij Gore sinds zijn toespraak na de Democratische partijconventie op 18 augustus meestal wel een lichte voorsprong heeft.

De campagne van Bush en running mate Dick Cheney zit de laatste weken een beetje in het slop. Alle aanleiding dus voor een aanval. Het kamp van Bush heeft daarom voorstellen gedaan voor debatten met zijn opponent. Als het aan Bush ligt, kruisen de twee kandidaten volgende week, op 12 september, al voor het eerst de degens, in het programma Meet the Press van NBC. Op 3 oktober zou een tweede confrontatie moeten plaatshebben in het discussieprogramma Larry King Live op CNN en ten slotte zouden ze elkaar op 17 oktober nog eens in het openbaar kunnen ontmoeten op de Washington Universiteit in St. Louis - een bijeenkomst die voor alle grote tv-zenders toegankelijk is.

Bush liet weten zijn voorstellen voor "meer individuele vrijheid, meer keuze en meer verantwoordelijkheid" zo graag naast de plannen van Gore voor "meer bureaucratie vanuit Washington" te wil leggen, dat hij liefst snel een debat wil. Onzin, roept het Gore-kamp. Bush wil de debatten zo snel mogelijk om het aantal blunders kort voor de verkiezingen beperkt te houden. Hij heeft gekozen voor programma's die bij het grote publiek weinig populariteit genieten, om zo het aantal kijkers laag te houden. Bush is geen groot spreker en dus bestaat de angst dat hij op het laatste moment in een openbaar debat nog in de fout zal gaan. Gore vindt dat gewoon de suggesties moet worden opgevolgd van de debattencommissie waarin beide partijen zitting hebben. Die commissie heeft eerder voorgesteld op prime time drie debatten van 90 minuten te organiseren die voor alle grote zenders te volgen zijn.

Zo is zelfs het debat over de debatten onderdeel geworden van de verkiezingscampagne. Gore en de zijnen willen laten zien dat Bush een echte confrontatie probeert te mijden. Is iemand die het debat niet aandurft wel in staat om het land te besturen? De aanhang van Bush wijst erop dat Gore steeds heeft gezegd 'op ieder moment en op elke plaats' in discussie te willen gaan. Is iemand die daar kennelijk zo gemakkelijk op terugkomt, en zo vertrouwd is met de typische double- speak uit Washington, wel betrouwbaar? Voorlopig hebben beide partijen de hakken in het zand gezet.

Bush herhaalt in zijn toespraken voortdurend dat het tijd wordt een einde te maken aan het tijdperk Clinton-Gore - "verspilde jaren" noemt hij ze. Verder blijft hij hameren op de noodzaak van belastingverlaging. Ook al blijkt uit opiniepeilingen dat een meerderheid van de Amerikanen andere prioriteiten stelt, zoals onderwijs en gezondheidszorg. In Naperville, Illinois, haalde Bush een dollarbiljet uit zijn zak en gaf het aan een van de omstanders. "Ik wil dat de werkende mensen dit geld weer in hun eigen zak steken", zei Bush. Duizend miljard dollar, ongeveer een kwart van het Amerikaanse begrotingsoverschot, moet, als het aan Bush ligt, terugvloeien naar degenen die ervoor betaald hebben. De rest van het overschot kan worden gebruikt voor sociale zekerheid en defensie.

"Een monsterlijke belastingverlaging" noemde Lieberman de voorstellen van Bush, gisteren in Detroit, Michigan. Ook maakte hij Bush' visie op de afgelopen jaren belachelijk: "Kijk naar wat de Republikeinen verspilde jaren noemen: vier miljoen nieuwe bedrijven, 22 miljoen banen, miljoenen mensen weg uit het sociale zekerheidsstelsel."

In staten als Michigan en illinois wordt volgens velen de campagne beslist. Hier wonen, schrijft de Washington Post vandaag, de Reagan Democraten, de blanke middenklasse die geneigd is Democratisch te stemmen, maar in de jaren tachtig Ronald Reagan aan een meerderheid hielp. De weerzin van deze kiezers tegen het culturele-liberalisme van de Democraten is echter verdwenen. In de jaren zeventig werden zij geconfronteerd met toenemende rassenrellen in de buitenwijken van de steden. De industriële ontwikkeling stagneerde en de misdaad nam snel toe. Tegenwoordig wonen ze in de wat duurdere wijken. Werk, vooral in de informatietechnologie, ligt voor het oprapen. Het economische klimaat in een stad als Detroit, die twintig jaar geleden steeds meer verloederde, is verbeterd. Er verschijnen casino's in het centrum en een nieuw stadion. De grondprijzen zijn daardoor fors gestegen.

Het is daarom de vraag of de boodschap van Bush bij hen aanslaat, dat het " tijd wordt om eindelijk eens some folks te kiezen met een beetje gezond verstand, mensen die zeggen wat ze vinden en vinden wat ze zeggen".

( a d v e r t e n t i e s )