De expansiedrift zet KPN onder spanning. Mede door de hoge rentelasten is het concern nu verliesgevend. Beleggers stemmen met hun voeten.

Door onze redacteur ERIK VAN DER WALLE

AMSTERDAM, 31 AUG. Waren het de voetbaluitslagen, de weersverwachting voor de komende dagen of was het toch de dalende beurskoers van KPN? Bestuursvoorzitter Paul Smits van het telecomconcern keek af en toe opzij naar het schermpje van de mobiele telefoon van zijn woordvoerder: benauwde blikken, vermoedelijk omdat zijn peptalk van een halfuur bij de presentatie van de jaarcijfers geen positieve invloed op de koers had. Gisteren daalde het aandeel KPN zelfs meer dan zes procent in waarde en vanmorgen vervolgde het aandeel zijn weg naar beneden tot een koers van 28,30 euro - iets meer dan eenderde van de recordkoers van 75,63 euro van nog geen halfjaar geleden. Het Nederlandse telecomconcern maakte gisteren bekend voor het eerst in de geschiedenis in de rode cijfers te zijn beland. Dat ligt niet aan de gang van zaken in Nederland, want zowel in de mobiele als in de vaste telefonie is KPN goed winstgevend. Het verlies van 42 miljoen gulden over de eerste zes maanden van dit jaar is een gevolg van de hoge rentelasten die het concern moet betalen na de inlijving van het mobiele bedrijf E-Plus in Duitsland. Zonder die nieuwe financiële lasten zou KPN zelfs een flinke winstgroei laten zien.

Beleggers houden de adem in, zeker nu de financiële slagkracht verder is beperkt na de recente verwerving van de zogenoemde UMTS- frequenties in Duitsland (14,3 miljard gulden) en Nederland (1,6 miljard). Overbodige zorgen, verklaarden Smits en zijn financiële man Maarten Henderson in een uitvoerig betoog. De strekking daarvan is: bij elke stap die we in het buitenland zetten, zullen we kritisch kijken naar onze financiële mogelijkheden. "Als we tot de conclusie komen dat het te duur wordt, doen we het gewoon niet."

Het zijn vanzelfsprekend lijkende woorden van Smits, die de beleggers gerust moeten stellen. Door grote leningen en door het uitgeven van nieuwe aandelen in het vierde kwartaal - daarom doet de koersdaling nu zo'n pijn - heeft KPN momenteel een rentedragende schuld van 44 miljard gulden.

Daar doen sussende woorden niets aan af. Waarom zou KPN anders de contante dividendbetalingen (jaarlijks goed voor 1 miljard gulden) staken en voortaan de beleggers alleen met nieuwe aandelen willen belonen? Dat zijn geen maatregelen die aandeelhouders waarderen. Sterker nog, ook bedrijven in de nieuwe economie (vaak sterk verliesgevende internetbedrijven) betalen geen dividend in contanten, en juist tegen die nieuwlichters zette Smits zich af. Het onderscheid zit hem volgens hem vooral "tussen bedrijven die echte omzet draaien en ondernemingen die vooral drijven op hypes". Op de jonge bedrijven - "de jaren des onderscheids zijn aangebroken" - heeft KPN in elk geval voor dat het de nodige reserves heeft waaruit nog kan worden geput.

Smits vergt veel van organisatie

Zo heeft het concern in het verleden een belang genomen in het Ierse telecombedrijf Eircom. Het belang in dit Ierse bedrijf wordt binnen afzienbare tijd voor 1,2 miljard euro verkocht. Los van deze opbrengst geeft de verkoop volgens Smits ook aan, dat KPN heel goed kan kiezen. De indruk dat het bedrijf met zijn kleine thuismarkt op alle buitenlandse schaakborden wil meespelen, en daarbij grote financiële risico's loopt, is onjuist. In Groot-Brittannië en (vermoedelijk) in Frankrijk wordt bij de UMTS-veilingen (frequenties voor mobiel internetten) meegelift met kapitaalkrachtige partners. "En Italië? U heeft kunnen constateren dat we daar niet bijzitten."

Ook wordt de organisatie nog eens tegen het licht gehouden. Minder dan twee jaar geleden maakte het concern bekend vierduizend banen te schrappen. Heel wat mensen moesten toen opnieuw solliciteren op hun eigen functie, hetgeen de nodige onrust veroorzaakte. Over twee maanden, zo maakte Smits gisteren bekend, worden de details van een nieuwe reorganisatie bekend. Hoeveel banen er op het spel staan is nog niet duidelijk, maar de bestuursvoorzitter gaf aan dat het in elk geval wederom om een "substantiële" ingreep gaat. Vooral in de operationele kosten (gerelateerd aan het netwerk) en in het aantal staffuncties op het hoofdkantoor wordt gesneden.

Zeker gezien de uitbundige groei van de omzet lijkt Smits de lat intern hoog te leggen. KPN moet even efficiënt worden als de beste telecombedrijven van Amerika, hetgeen de nodige spanningen binnen de organisatie zal veroorzaken. Toch is dat noodzakelijk gezien de harde concurrentie in Europa, stelde hij gisteren. Ondanks zijn (inmiddels afgenomen) onvrede over de operationele gang van zaken bij het bedrijf laten alle vier de sectoren een gezonde groei zien. Zelfs het vaste netwerk - mede dankzij de belminuten van internetters - laat een omzetgroei zien van ruim 9 procent tot 2,6 miljard euro (5,7 miljard gulden). , ,En er zijn weinig telecomconcerns in Europa die de omzet in vaste telefonie verhogen", aldus Henderson. De winst (voor belastingen, afschrijvingen en rentelasten) steeg als gevolg van de prijsdruk met bijna anderhalf procent. Bij mobiele telefonie is de groei vanzelfsprekend nog hoger, zeker door de acquisitie bij E-Plus. De omzet verdubbelt bijna tot 1,6 miljard euro, terwijl de operationele winst met de helft omhoogging tot 333 miljoen euro. Om de groei van het concern te illustreren: maandelijks een half miljoen nieuwe klanten. "Terwijl wij hier zitten te praten komen er 6.000 nieuwe klanten bij ons binnen", aldus Smits.

( a d v e r t e n t i e s )