JAPKE-D. BOUMA
Cultuurverandering bij de AVRO? Gesprek met de dit jaar aangetreden programmadirecteur Ad 's Gravesande: "Het lijkt wel of er geen lijn in ons beleid te ontdekken is, maar die is er natuurlijk wel degelijk."

Het rommelt bij de AVRO. Directie en medewerkers rolden vechtend over straat, hoofd cultuur en amusement Kees van Twist stapte op omdat hij zich niet kon vinden in het beleid. Gert Jan Dröge vertrok naar Net5, Pia Dijkstra en Loretta Schrijver kwamen. Programmadirecteur Ad 's Gravesande is in een roerige tijd binnengestapt.

Volgens AVRO-directeur Frans Maréchal komt alle onrust door een cultuuromslag bij de AVRO. "Ik noem het liever mentaliteitsverandering."

Wat moet er anders bij de AVRO? "Kort samengevat komt het erop neer dat programmamakers vroeger, en dat geldt eigenlijk voor alle publieke omroepen, voornamelijk voor zichzelf programma's maakten. De kijker moest die vervolgens maar leuk vinden. Tegenwoordig moeten ze nadenken waarom ze programma's maken en voor wie. Dat is best ingrijpend. Werknemers moeten er zich tegenwoordig van bewust zijn waar de AVRO voor staat. "

Waar staat de AVRO dan voor? "De AVRO staat, en ik zeg het nu heel officieel, voor een verdraagzame samenleving, gebaseerd op vrije meningsvorming en persoonlijke verantwoordelijkheid. We willen de samenhang in de maatschappij bevorderen door de dialoog te voeren met mensen met gemeenschappelijke interesses."

Maak dat eens concreet. "We hebben een aantal specialisaties gekozen die grote groepen kijkers aanspreken. Daardoor kun je mensen aan je binden, en dat legitimeert je bestaan als omroep. De AVRO heeft gekozen voor de specialisaties gezondheid, kunst/cultuur, klassieke muziek, dieren en recht en veiligheid."

Waarom gezondheid, dieren, cultuur en veiligheid? "In eerste instantie omdat we daarin al heel goed waren met programma's als Vinger aan de Pols en Tussen Kunst en Kitsch. Maar we hebben ook gekeken naar wat de andere omroepen doen. Neem amusement en onderzoeksjournalistiek. Dat doen respectievelijk de TROS en de KRO al heel goed. Dus hoeven wij ons daarin niet meer te specialiseren. Daarnaast hebben we gekeken waar nog gaten in de markt lagen."

Dat klinkt wel heel willekeurig. Waarom bijvoorbeeld niet economie gekozen, of politiek? "Het liefst zou je in elke categorie een programma maken. Maar daarvoor moet je natuurlijk ook de mensen en de kennis hebben. En dan moet het ook nog in een aantrekkelijke programmaformule te gieten zijn. Overigens, denken we momenteel wel na over programma's over economie en politiek."

De AVRO waaiert alle kanten op? "Beslist niet. Thema's moeten hoog op de maatschappelijk agenda staan. Dat heeft de keuze bepaald."

Is dat zo uniek? De KRO kiest ook voor maatschappelijk relevante thema's. "De AVRO legt het accent meer op meningsvorming en verantwoordelijkheid vanuit het individu, niet vanuit de religie."

Dat doet de VARA ook. "Voor mij is het niet meer zo duidelijk waar de VARA de laatste jaren voor staat. Prima mensen, mooie programma's maar wat ze nou willen..."

En het is wél duidelijk wat de AVRO wil? "Het lijkt misschien wel of er geen lijn in ons beleid te ontdekken is, maar die is er wel degelijk. De AVRO kiest voor het verstevigen van de band met de leden door ze te betrekken bij programmatische activiteiten. Zo wil de AVRO zogenaamde 'Tribunes' opbouwen. En een omroep zijn met een belangrijke maatschappelijke functie. Dat is anders dan bij de VARA."

De VARA discussieert in Het Lagerhuis. "De AVRO wil de discussie directer, midden in de samenleving."

Waarin onderscheidt de AVRO zich van de TROS? "TROS is meer amusement voor het volk."

De AVRO gaat dieper. "Graag wel, ja."

Wat is er AVRO aan Loretta Schrijver? "Zowel Loretta Schrijver als Pia Dijkstra heeft een gedegen journalistieke achtergrond. Dat is zeer des AVRO's."

En met die journalistieke achtergrond gaat Schrijver een dierenprogramma presenteren. "Juist dáár is dat zo ongelooflijk belangrijk. Alle dieren tellen mee, is meer dan platweg een beestje aaien. Het gaat ook over natuurbehoud en milieuvraagstukken. Het werkt o.a. samen met de Dierenbescherming en Natuurmonumenten. Daar doen we een hoop mensen een plezier mee."

Gert Jan Dröge vertrok naar Net5. Had dat mogen gebeuren? "Wat wil je dat ik zeg? We pijnigen onze hersenen over een nieuwe formule. Maar als presentatoren naar de concurrent hollen, kunnen we daar weinig aan doen."

Joop Braakhekke is ook verdwenen. "Zijn contract liep af en ik vond dat het niet verlengd moest worden. Als gezondheid een van je speerpunten is, en je praat de ene dag over onverzadigde vetzuren, dan is het een beetje vreemd als Joop Braakhekke de volgende dag met zijn handen in de reuzel zit. Dat is niet goed voor je geloofwaardigheid."

Bij de AVRO zitten geen levensgenieters? "Je kunt ook genieten met gezonde ingrediënten."

Nederland 1 is vooral voor de kijker van boven de 50 jaar. De AVRO werkt met een modelkijker van 36. Past de AVRO nog wel op Nederland 1? "Tegenwoordig kunnen we op meerdere zenders onze programma's plaatsen. Gert Jan Dröge had ook best op Nederland 3 gekund. Daar passen onze cultuurprogramma's ook heel goed. En Zomergasten kan best bij de AVRO, mits met op Nederland 1 passende gasten. Ik zou een gat in de lucht springen met zo'n formule."

Maar van alle zenders past de AVRO het best op Nederland 1? "Interessante vraag. Vroeger wel. Maar doordat de EO er bij is gekomen op Nederland 1, vind ik de AVRO er niet meer per se passen. Aan de andere kant, Nederland 1 is wel de plek waar veel kijkers onze succesprogramma's zoeken en vinden. Dan ga je daar niet weg."

( a d v e r t e n t i e s )