NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

COEN VAN ZWOL
Slasher is een filmgenre waarvan de wetten definitief werden vastgelegd in de film Halloween (1978). Men neme een maniak, enkele tieners, wat scherpe voorwerpen en vele liters bloed. In anderhalf uur gaan de tieners één voor één voor de bijl. Hakken, breken, villen, spietsen, onthoofden, castreren; de kijker mocht zich eens gaan vervelen. Alleen het deugdzame maagdje maakt kans te overleven, want de maniak heeft op elke jeugdzonde de doodstraf gezet. Seks? Aan de spies. Drugs? Onthoofding. Te laat naar bed? In de houtversnipperaar.

De slasher en zijn slachtoffertjes spelen twee spelletjes: verstoppertje en tikkertje-met-verlos. Altijd dwaalt iemand af van de groep, waarna de maniak te voorschijn springt uit de slecht verlichte hoek van de kelder en het hollen en gillen kan beginnen. Feitelijk is de aartsvader van het genre de tekenfilmserie Scooby-Doo, waarin vijf pubers en een hond het ook ook telkens op een lopen zetten voor een monster.

Het teken van adeldom bij de slasher is de sequel. Hoe meer vervolgdelen, hoe beter. Of het zover komt, hangt in eerste plaats af van het karakter van de slasher. Is 'ie eng genoeg? Voordat regisseur Wes Craven in 1984 A Nightmare on Elm Street maakte, torenden drie slashers boven het peleton uit. Leatherface, een kettingzaagzwaaier uit Texas met een masker van mensenhuid. Jason van Friday the 13th, die met een ijshockey-masker huishield in vakantiekampen. Michael Meyers uit Halloween, die met een wit masker de buitenwijken onveilig maakte. Het masker was een belangrijk attribuut. Het maakte de boeman tot een mysterieuze moordmachine, zonder gezicht, zonder tekst, zonder genade. Freddy Krueger uit A Nightmare on Elm Street (1984) is uit heel ander hout gesneden. Krueger - vernoemd naar een jongen die de jeugd van regisseur Wes Craven tot een hel maakte - is een luidruchtige combinatie van kinderlokker en schooltiran. Attributen: een fedora, een rood-groene trui, een handschoen met vinger-stiletto's, een verminkt gelaat. Deze 'zoon van honderd maniakken' - zijn moeder was slachtoffer van een groepverkrachting in een gekkenhuis - verbrandt kindertjes in zijn stookketel. De buren duwen Freddy op een nacht in zijn eigen oven. En nu komt Freddy wraak nemen.

Hier komt regisseur Craven met een originele inval, die de film doen uitstijgen boven de doorsnee-slasher. De herrezen Freddy Krueger besluipt zijn slachtoffertjes in hun dromen; sterven ze in hun droom, dan sterven ze in het echt. Zaak is dus niet in slaap te vallen. Even wegdommelen in bad, en daar komt Freddy al aangezwommen. Even wegdromen bij een muziekje, en daar wordt een jongen in een fontein van bloed over het plafond uitgesmeerd. Freddy's droomwereld ontslaat de regisseur van eenheid van plaats en tijd. Alles is mogelijk, en dat maakt de film wel zo gevarieerd.A Nightmare on Elm Street kent nogal wat zwakke punten. Er wordt bedroevend geacteerd; zelfs de debuterende Johnny Depp maakt er weinig van. Zoals vaak in Wes Craven- films zijn de effecten gelikt en de shock-momenten goed getimed, maar is alles ook voorspelbaar, kunstmatig, bedacht. Geen meesterwerk dus, zelfs niet binnen zijn genre. Toch is A Nightmare on Elm Street spannend. Kruegers sadistische universum is soms huiveringwekkend surrealistisch en de kijker weet nooit precies wanneer de realiteit overgaat in nachtmerrie.

In A Nightmare on Elm Street is Freddy voor een slasher nogal praatgraag. Dat werd in de latere delen steeds erger: hij ontwikkelde zich tot een circusclown die zijn bloedige grollen steevast afrondde met een snedige tekst. Elke adolescent kreeg een passende straf voor zijn zonde; een smulpaap werd tot pizza verwerkt, een ijdel meisje werd een insect, enzovoorts.

Na de slasher-golf in de jaren tachtig is het genre nogal weggesukkeld. Anno 2000 neigen slashers tot zelfparodie, meestal de laatste doodstuip van een uitgemolken genre. Maar voor cultuurhistorici blijft het een boeiend fenomeen. Want in feite is de slasher niemand anders dan Satan: hij straft de zondaars en stelt de deugdzamen op de proef. Zo krijgt de jeugd via horror opbouwende christelijke levenslessen. Freddy, Jason, Michael, Pinhead en Candyman horen eigenijk nog het meest thuis op de EO-landdag.

A Nightmare on Elmstreet (Wes Craven, VS, 1984), RTL4, zaterdag, 23.30-01.15u.

( a d v e r t e n t i e s )