Door een onzer redacteuren
KATWIJK, 9 AUG. De gemeente Katwijk is niet van plan een van haar inwoners toestemming te geven een bordeel te vestigen in een pand waarvan hij de eigenaar is. Dat heeft de gemeente gisteren bekendgemaakt. M. Hengst, advocaat in Katwijk, diende vorige maand een verzoek in voor een vergunning ten behoeve van een potentiële huurder van zijn pand, die er een besloten club zou willen exploiteren.

Door de afschaffing van het bordeelverbod per 1 oktober wordt het verbieden van een bordeel onmogelijk. Als gemeenten geen prostitutiebeleid formuleren, mogen bordelen zich er vrij vestigen. De meeste gemeenten zijn bezig een beleid te ontwerpen, waardoor seksexploitanten door middel van vergunningen worden gebonden aan strikte regels. Vooral christelijke gemeenten proberen op die manier de prostitutie toch buiten de deur te houden. Ook Katwijk voert "een zo werend mogelijk" beleid.

Volgens het voorgenomen beleid staat Katwijk de vestiging toe van maximaal één prostitutiebedrijf binnen de gemeentegrenzen, en dan alleen op een bepaald gedeelte van een bedrijventerrein. Het pand van Hengst, waarin nu een sportschool is gevestigd, staat elders.

Advocaat Hengst zegt op zijn vakantieadres in Spanje "absoluut niet" af te zien van zijn plan. Hengst wil op het terrein eigenlijk een kantoor en woonhuis vestigen, maar krijgt daarvoor van de gemeente geen medewerking. " Dat kan nog jaren duren. Dus wil ik kijken wat ik daar in de tussentijd voor leuke dingen kan doen."

Eén bordeel is goed, nul is beter

Op 1 oktober vervalt het bordeelverbod. Gemeenten wringen zich in allerlei bochten om bordelen toch te weren.

Door onze redacteur JOKE MAT

ROTTERDAM, 9 AUG. In Goirle moeten de bordelen om twee uur dicht. In Renkum doordeweeks om een uur, en bordelen met meer dan vier prostituees zijn taboe. Schouwen-Duiveland verleent geen medewerking aan een nachtvergunning. Géén bordelen in een straal van 250 meter van scholen, kerken, woonhuizen, winkels in Land van Heusden en Altena. En overal moet de seksexploitant van onbesproken gedrag zijn.

De deadline nadert, de bordelen komen. Als op 1 oktober het uit 1912 stammende bordeelverbod vervalt, is prostitutie legaal. De beginnende bordeelbaas kan een startsubsidie aanvragen, prostituees betalen belastingen en premies. Doel is illegale prostitutie met minderjarigen, vrouwenhandel en andere misstanden tegen te gaan met vergunningen en bijbehorende controle. Maar dat laat Den Haag verder over aan de gemeenten. Gewapend met het Handboek Lokaal Prostitutiebeleid en de modelverordening van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zijn die er deze zomer druk mee. "Een half jaar geleden waren veel gemeenten nog terughoudend", zegt Marieke van Doorninck van het M. de Graafinstituut voor prostitutievraagstukken. "Nu is het grootste deel om. Als je als enige gemeente geen prostitutiebeleid hebt, word je een aantrekkelijke vestigingsplaats."

Paradoxaal genoeg was het onder het bordeelverbod makkelijker een bordeel te beginnen dan na 1 oktober, zegt Van Doorninck. "Je ging gewoon ergens zitten en zei: ik ben een prostitutiebedrijf. Als de gemeente in het eerste jaar geen actie ondernam, kon je blijven zitten." Binnenkort moeten prostitutiebedrijven in het bezit zijn van een 'geschiktheidsvergunning' en een 'exploitatievergunning', waaraan legio eisen zijn verbonden. "Wij verwachten eerder een sanering dan een explosieve uitbreiding."

Maar de gemeenten zijn daar niet gerust op. Bovendien is er een belangrijk verschil met de oude situatie. Met een beroep op het bordeelverbod konden gemeenten prostitutie desgewenst geheel buiten de deur houden. Voor coffeeshops, nog steeds verboden-maar-gedoogd, geldt die 'nuloptie' nog steeds. Bordelen daarentegen kunnen na 1oktober niet meer worden geweerd. Tenminste, officieel. Ambtenaren, consultants en juristen zijn inmiddels druk bezig de sluipwegen in het vergunningenstelsel te verkennen. De meest gangbare strategie is de 'maximaal 1'-optie. Bordelen? Prima, maar niet meer dan één. Mag, zegt Van Doorninck. "Je mag een maximumstelsel invoeren." Vervolgens wordt voor dat ene bordeel een plek gereserveerd waarvoor het gemeentebestuur weinig tot geen interesse verwacht, bijvoorbeeld achter op een industrieterrein.

Het Brabantse dorp Lith bij Oss beperkte het bordeelgebied juist tot het centraal gelegen Marktplein, maar wel om dezelfde reden. "Het college acht de kans het geringst dat zich daar een bordeel vestigt", zegt raadslid Henry van Gennip. "Het is een doorgaand weggetje, niet de meest geschikte plek. En alle horecaplaatsen daar zijn nu al bezet." Persoonlijk zou hij het geen ramp vinden, een bordeel te Lith. "Het college heeft gezegd: wij zijn een landelijke toeristische gemeente, voor de fietser en de wandelaar. Daar passen dit soort activiteiten niet zo in."

Sommige, vooral christelijke gemeenten steken niet onder stoelen of banken dat hun 'maximaal 1-optie' eigenlijk een nuloptie is. Zo vreest Ede een golf van bordelen uit Arnhem (circa zevenhonderd prostituees), dat heeft aangekondigd zijn rosse buurten te willen saneren. Het college van Ede besloot begin deze maand dat prostitutiebedrijven ongewenst zijn omdat ze overlast kunnen veroorzaken en moeilijk controleerbaar zijn. Maximaal één, en alles zal worden gedaan om dat te voorkomen.

"Slecht beleid, waar ik zelf aan mee heb gewerkt", zegt Gerard van Ginkel, fractievoorzitter van de plaatselijke VVD. "Eigenlijk zijn wij natuurlijk voor vrije uitoefening. Maar we hebben voor het uiteindelijke collegevoorstel gestemd. Anders kreeg je een echte nuloptie en dat is tegen wat wettelijk bepaald is." Officieel is er geen prostitutie in Ede. "Maar er zijn wel individuele dames die zich ervoor lenen, weet ik", zegt Van Ginkel. Noemen die zich 'bedrijf', dan vallen ze onder het collegebesluit. "Dus is het 'ontvangst van bevriende relaties thuis'."

Volgens Van Doorninck is de verkapte nuloptie niet slim. "Je kunt het doen, maar de kans is groot dat het door de rechter wordt verworpen. Artikel 19 van de Grondwet geeft 'recht op vrije arbeidskeuze'. De minister van Justitie heeft gezegd dat dat hier van toepassing is. En ook dat iets wat landelijk gelegaliseerd is, niet plaatselijk verboden kan worden." Verwerpt de rechter het beleid, dan staat de deur voor prostitutie plotseling wagenwijd open. De Vereniging van Exploitanten van Relaxbedrijven heeft al aangekondigd een aantal proefprocessen te gaan voeren.

Het Utrechtse Houten probeert via een andere omweg bordeelvrij te blijven. Samen met Nieuwegein, IJsselstein en Lopik vormt Houten een district waarin het huidige aantal seksbedrijven meteen het maximaal toelaatbare zal zijn, ook een veelbeproefde tactiek. Nieuwegein heeft één bordeel en zes escortbedrijven; IJsselstein en Lopik vier escortservices. Houten heeft nog niets en hoopt dat zo te houden. Ook over deze constructie zal een rechter zich mogelijk uitspreken, mocht een exploitant erover klagen.

Als een 'seksinrichting' echt aan alle vergunningseisen voldoet, is er altijd nog het bestemmingsplan. Veel gemeenten laten al hun bestemmingsplannen doorlichten door een adviesbureau en herschrijven die zodanig, dat de bestemming 'seks' bij geen enkel pand meer past. Zo wil Wageningen na 1 oktober bij nader inzien liever geen 'verzorgende bedrijven' en 'persoonlijke dienstverlening' meer verwelkomen in bepaalde buurten. Om maar niet te spreken van de nachtmerrie van 'niet gedefinieerde horecabedrijven'. Zelfs met de 'ambachtelijke bedrijven' is het uit.

( a d v e r t e n t i e s )