KPN struikelt over Bulgaarse bureaucratie

KPN verkeert in raadsels over de mislukte overname van het Bulgaarse staatstelecombedrijf BTC. De meningen over het afketsen van de deal lopen nogal uiteen.

Door onze correspondent RENÉE POSTMA

BOEDAPEST/SOFIA, 5 AUG. "Ik heb het gevoel dat sommige experts op Binnenlandse Zaken en Defensie hier in Bulgarije denken dat het Warschaupact nog altijd bestaat."

Volgens de Bulgaarse onafhankelijke econoom Krassen Stantsjev is het mislukken van de overname van het Bulgaarse staatstelecombedrijf BTC door een consortium van het Nederlandse KPN en het Griekse OTE voor een belangrijk deel te wijten aan het onvermogen van bepaalde regeringsfunctionarissen.

Het verzanden en vervolgens falen van de onderhandelingen is slecht voor het imago van Bulgarije, meent Stantsjev. "Eigenlijk komt het erop neer dat de deal te ingewikkeld was voor de Bulgaarse regering. Dat is een slecht teken omdat de verkoop van Bulgaarse elektriciteitsbedrijven die nu op de rol staat zo mogelijk nog ingewikkelder is."

Na ruim een jaar onderhandelen ketste de deal begin deze week definitief af. Het consortium van KPN/OTE wilde toen een bedrag van 600 miljoen dollar neerleggen voor BTC, met een toegezegde verdere investering van 150 miljoen dollar. Daarvoor zouden de Nederlanders en de Grieken een meerderheidsbelang (51 procent) verwerven in het bestaande Bulgaarse telecombedrijf en een licentie krijgen voor een tweede mobiel netwerk. KPN zou zich binnen het consortium voor 60 procent richten op de markt voor mobiele telefonie, OTE op de 'vaste' telefoonlijnen.

Stantsjev was verrast dat de overeenkomst tussen de Bulgaarse overheid en KPN/OTE uiteindelijk niet doorging. Als adviseur van buiten was hij van het begin af aan (zomer 1999) bij het onderhandelingsproces betrokken. De afgelopen weken hoorde de econoom weinig en hij concludeerde dat het dus allemaal wel goed was gekomen.

Stantsjev verwijst naar de tijden van het Warschaupact - het militaire bondgenootschap uit de tijd dat Bulgarije nog een satellietstaat was van de communistische Sovjet Unie - omdat vermeende zorg om de veiligheid en onafhankelijkheid van Bulgarije op het laatst een buitenproportionele rol lijken te hebben gespeeld. Met de verkoop zouden immers de belangrijkste communicatiekanalen van het land in buitenlandse handen komen.

Aan de kant van de KPN/OTE deden zich echter ook last-minute problemen voor toen de bieders gingen eisen dat het monopolie dat BTC nu nog heeft op het gebied van landlijnen tot en met 2003 gehandhaafd zou worden. Het bestaande monopolie loopt eind 2002 af. Verlenging van het monopolie zou in tegenspraak zijn met de richtlijnen van de Europese Unie waar Bulgarije op termijn lid van hoopt te worden, voerde de Bulgaarse regering aan als argument.

Stantsjev legt uit dat de bieders het monopolie wilden verlengen om de inkomsten uit de traditionele telefonie nog enige tijd te garanderen. De Nederlandse belangstelling voor BTC was vooral gebaseerd op de markt van het mobiel telefoneren. Op dit moment is die echter in handen van het door de Russische zakenman Tsjorni geleide Mobitel.

Het Bulgaarse parlement moet nog instemmen met het verlenen van een tweede licentie. De bieders wilden een deel van het aankoopbedrag (120 miljoen dollar) vastzetten totdat het parlement de door de regering gedane toezegging over een tweede licentie had goedgekeurd.

Toch wil Stantsjev de schuld voor de mislukte overname niet helemaal bij de Bulgaren leggen. Volgens de econoom zijn beide partijen het proces ingegaan met te hoge verwachtingen. "Na maanden van moeizame onderhandelingen begon het vertrouwen over en weer af te nemen." De Nederlanders waren er te gemakkelijk vanuit gegaan dat het een snelle overname zou worden, denkt hij.

In internationale financiële kringen wordt de visie van Stantsjev niet zonder meer gedeeld. Verschillende waarnemers merken op dat de Bulgaren de deal bewust hebben laten mislopen omdat ze wellicht een beter bod kunnen krijgen. De Bulgaarse regering liet eerder dit jaar weten dat Deutsche Telekom belangstelling had getoond voor BTC. En ook de naam van het Spaanse Telefónica circuleerde.

De tender voor BTC, vaak de parel van de Bulgaarse privatisering genoemd, kwam vorig jaar op een zeer ongelukkig moment. De Kosovo- oorlog was in volle gang en de Bulgaarse economie leek weinig perspectief te hebben. KPN en OTE waren de enige bieders.

Een jaar later staat Bulgarije er echter aanzienlijk beter voor. De economische groei zou dit jaar wel eens vijf procent kunnen bedragen. Vice-premier Petar Zjotev die de onderhandelingen in de slotfase voerde maakt er geen geheim van. "De situatie in de regio is na het internationale ingrijpen tegen Joegoslavië verbeterd. Bulgarije heeft een macro-economisch evenwicht gevonden. Wij verwachten daarom dat er bij de volgende tender meer belangstelling zal zijn voor BTC", aldus Zjotev.

( a d v e r t e n t i e s )