T V V O O R A F :
Big Brother op zijn Brits
HIEKE JIPPES
Sada, de yoga-lerares uit
Londen, is weg. Dat is een dikke meevaller voor Caroline, de bejaarde
blonde uit Birmingham, die hard op haar parelmoeren lipliner moest
bijten toen bleek dat "alle jongens", en één van de
meisjes ook liever haar hadden zien gaan. Sada's moeder noemde
één van de jongens die tegen haar dochter had gestemd voor
de televisie meteen een "berekenende rat" en Sada zelf toonde vals
begrip voor Mel, het enige meisje dat tegen haar had gestemd. "Mel is
biseksueel. Maar ik wens haar het allerbeste."
Jazeker, Big Brother is nu, dankzij Endemol, ook op de Britse
televisie gearriveerd. Daar valt het programma met donderend geraas
midden in de discussie over "dumbing down" - de ver-ordinairing van
programma's ook op de kwalitatief hoog geachte zenders. Hoe zo'n vulgair
en leeghoofdig programma uitgerekend een plaats heeft kunnen krijgen op
Channel Four, zoiets als de culturele zender van de commerciële
televisie, houdt de televisiecritici in het bijzonder bezig. Desondanks
blijkt de kijker hier al geen haar beter dan elders in Europa: circa 30%
van het publiek vergaapte zich vrijdagavond aan de exit van Sada. Dat
zijn 3,4 miljoen mensen. Van hen pakten 387.000 de telefoon om invloed
uit te oefenen op de beslissing. Zij maakten daarmee Sada - in haar
eigen woorden - "verder vrij om na te denken over de meest intens
persoonlijke kanten aan mijzelf". Toen de Britse kijkers nog niet wisten
wat Big Brother was, konden ze al wel in de kranten lezen dat
twee van de hoofdrolspelers in Nederland 'beroemd' geworden zijn. Dat
was kennelijk voldoende aansporing. Want wij hebben hier wel programma's
waarvoor een stel vreemden zich een half jaar onder zonder voorzieningen
laat opsluiten op een ontoegankelijk Schots eiland. Maar daar
(Castaway 2000) gaat het erom dat we zien hoe ze samen
onderkomens bouwen en op eten jagen. We hebben ook programma's waar
taxichauffeurs en dokters, of makelaars en verplegers in barre
omstandigheden als team moeten presteren. Maar daarbij zit de cameraman
niet op de wc of in de slaapkamer. En de winnaars worden niet beroemd.
Althans niet zoals diskjockey's of quiz-showpresentatoren.
De Britse producer van Big Brother heeft manhaftig
geprobeerd de show in allerlei kritische media-shows te verdedigen als
"een interessant sociologisch experiment" en "innovatieve televisie",
maar iedereen weet dat de kijkers massaal zullen weg-kijken, als er niet
tenminste één keer in de serie zichtbaar gecopuleerd gaat
worden. Een firma heeft al een beloning uitgeloofd voor het eerste stel
dat dat doet.
Ondertussen ergert het meer eclectisch georiënteerde deel van de
natie zich groen en geel aan de 'experts' die het gedrag van de groep
becommentariëren. "Hier wordt onderhandeld over macht en gezag,
citeert de Financial Times-criticus een psycholoog. En hij licht
toe: "Iemand had gevraagd om nog een theezakje".
De winnaar van Big Brother krijgt 70.000 pond. Omdat de
deelnemers leerden van eerdere shows, wordt er door sommigen vanaf het
begin strategisch geopereerd om als laatste te kunnen overblijven. Hoe
de een de ander ondermijnt en tegelijkertijd een band blijft houden met
de kijkers, wil niemand weten. Maar ze weten allemaal wie Sada is.